Stanowisko The Guardian w sprawie nowego narodowego teatru Michaela Sheena w Walii: jest to akt oporu

W tym tygodniu Michael Sheen ogłosił, że jednym z jego pierwszych spektakli będzie Owain & Henry, opowieść o Owainie Glyndŵrz.
Zdjęcie: Suki Dhanda/The Guardian

Deklaracja Michaela Sheena dotycząca jego nowo założonego narodowego teatru dla Walii nie mogłaby być bardziej jednoznaczna. Walijski aktor założył teatr w styczniu, po upadku „National Theatre Wales" z powodu cięć budżetowych. W tym tygodniu Sheen ogłosił, że jedną z pierwszych sztuk będzie Owain & Henry, opowiadająca historię Owaina Glyndŵra, który w 1400 roku poprowadził 15-letnie powstanie przeciwko Anglikom. Sheen wcieli się w rolę Glyndŵra, dodając rolę ostatniego Walijczyka, który został ogłoszony Księciem Walii, do swojego CV, obejmującego m.in. Tony’ego Blaira, Davida Frosta i – ostatnio – kolejnego walijskiego bohatera, Aneurina Bevana.

Przedstawienie historii Henryka IV Szekspira z walijskiej perspektywy było „aktem oporu” i „sprzeciwu”, powiedział Sheen w programie Front Row w BBC Four, wyrażając nadzieję, że sztuka wowoła dyskusję w brytaniii, szczególnie na temat relacji Walii z Anglią. Sheen zwrócił swój order Imperium Brytyjskiego w 2017 roku, apelując o zakończenie tradycji nadawania tytułu Księcia Walii członkom angielskiej rodziny królewskiej.

Na mniej epicką, lecz równie ambitną skalę, nowy teatr wystawi również Our Town Thorntona Wildera, opisaną przez Edwarda Albee jako „największą sztukę amerykańską, jaką kiedykolwiek napisano”. Akcja sztuki zostanie przeniesiona do walijskich dolin, z Sheenem w roli narratora. Jako hołd dla życia w małych miasteczkach, zdobywca Pulitzera z lat 30. XX w. może być zapowiedzią Under Milk Wood Dylana Thomasa.

National Theatre Wales był tylko jedną z ofiar dekady oszczędności. Theatre Cymru, włoskojęzyczna trupa teatralna, wciąż istnieje, ale wiele instytucji kulturalnych w Walii znajduje się na skraju upadku z powodu braku funduszy. A niektórzy żyją z ryzykiem, że dach się zawali. W Cardiff’s St David’s Hall (siedziba Welsh Proms) nie działa już od 2023 roku, a National Museum of Wales, zostało czasowo zamknięte w lutym z powodu pilnych napraw – dach przeciekał tak bardzo, że pracownicy musieli zdejmować obrazy podczas deszczu. Welsh National Opera zmniejszyła liczbę spektakli i zwolnić kilka pracowników. Na Uniwersytecie Cardiff zamknięto prestiżowy wydział muzyki. A Books Council of Wales wydaje coraz mniej książek w języku walijskim. Lista jest długa.

Decentralizacja miała chronić kulturę Walii, jednak wydatki na usługi kulturalne są tu najniższe w Europie – z wyjątkiem Grecji. Naród to jego kultura. Niedawne badania potwierdzają, że sztuka pozytywnie wpływa na nasze zdrowie psychiczne i zmniejsza samotność. W obliczu starzejącego się społeczeństwa i rosnącego ubóstwa, walijski rząd stoi przed poważnymi wyzwaniami budżetowymi. Jednak w lutym ogłosił dofinansowanie w 4,4 miliona funtów rocznie na wsparcie kultury. Nareszcie parlament Walijski gotów jest słuchać opinii ludzi.

Jeśli ktokolwiek może przywrócić duch kreatywności Walii, to właśnie Sheen. W ramach inauguracji National Theatre Wales w 2011 roku, przekształcił swoje rodzinne miasto Port Talbot w scenę dla 72-godzinnego przedstawienia dzieła The Passion w trakcie wielkanocnego weekendu. Wzięło w nim udział ponad 100 amatorów. „To było jak obserwowanie tego, jak miasto odnajduje swój głos poprzez wspólny akt tworzenia” – napisał The Guardian w swojej recenzji. Teraz Sheen próbuje zrobić to samo dla całej Walii.

Walia ma nowego narodowego bohatera. Ale to nie hollywoodzcy aktorzy powinni tuszować problemy w systemie własnymi pieniędzmi. To nie jest stałe rozwiązanie. Najnowsza inicjatywa charytatywna Sheena to umorzenie zadłużenia 900 mieszkańców południowej Walii o wartości miliona funtów za kwotę 100 000 funtów. Ale nawet Sheen nie jest tak bogaty, by naprawić dekadę niedofinansowania. Może jednak pomóc Walii, znaną kiedyś jako Kraina Pieśń, znów odnaleźć swój głos.