Zapomnij o Parku Jurajskim: poznaj wspaniałą serię Davida Attenborough, która na nowo definiuje dinozaury

Apple TV

Park Jurajski został zaprezentowany światu aż 30 lat temu, ale przez te trzy dekady nasze kulturowe postrzeganie dinozaurów w dużej mierze pozostało niezmienione. W powszechnej świadomości były to gigantyczne, łuskowate bestie z ogromnymi pazurami i zębami, które spędzały dni na ściganiu ofiar i ich brutalnym rozrywaniu. Pomyśl o dinozaurze, a prawdopodobnie wyobrazisz sobie pierwotną, prymitywną siłę o niewiarygodnej wściekłości. 

Wtem pojawia się nowa seria - Prehistoryczna planeta (Apple TV+), która w jednej chwili podważa prawie wszystko, co jako publika myśleliśmy, że wiemy. Chwila, o której mowa, dotyczy hatzegopteryksa: ogromnego, złośliwie wyglądającego pterozaura wielkości żyrafy. Gdyby hatzegopteryks został przedstawiony na ekranie w jakimkolwiek innym dziele, bez wątpienia prezentowałby jak potwór, pożerający swoją ofiarę. Prehistoryczna planeta pokazuje nam coś zgoła innego - rytuał godowy hatzegopteryksa, który może kwalifikować się jako jedna z najpiękniejszych rzeczy, jakie kiedykolwiek zobaczysz. Samiec ostrożnie układa wokół siebie różne naturalnie występujące na mierzei drobiazgi i zaczyna delikatnie tańczyć, nie spuszczając oczu z nieba, w nadziei, że zainteresuje się nim któraś samica przelatująca akurat nad jego głową. To rozdzierające serce, żałosne i piękne w swoim widoku. hatzegopteryks, kto by pomyślał?

Zdjęcie: Apple TV

,,W dinozaurach nie ma nic prymitywnego’’, mówi Tim Walker, producent serialu Prehistoryczna planeta, podczas rozmowy wideo. ,,Nie były samotnymi myśliwymi ani zimnokrwistymi zabójcami. Były za to naprawdę towarzyskie, a dziś zapewne byłyby naprawdę ekstrawaganckie ze względu na społeczny sposób myślenia. Naszą misją było pokazanie widzom, że nie są to bezmyślne potwory’’. 

Niedawno wydany drugi sezon łączy w sobie dwie nieodparcie pociągające siły: BBC Studios Natural History Unit oraz MPC, firmę zajmującą się efektami wizualnymi, która pomogła Jonowi Favreau stworzyć fotorealistyczne kinowe wersje Króla lwa i Księgi dżungli. Rezultaty tej współpracy są zdumiewające. Widać tu zarówno szacunek i naukowy rygor, który można znaleźć w tradycyjnie nakręconym serialu dokumentalnym Planeta Ziemia, jednak przedstawionym w całkowicie przekonującym CGI. Po pewnym czasie przestajesz zauważać, że nie jest to prawdziwy materiał filmowy, a jedynie efekty komputerowe. 

Częściowo wynika to z podejścia producentów do tego, co przedstawiają. Mike Gunton, pracownik Natural History Unit i producent wykonawczy serialu, mówi, że ich podejście wynika z przerażającej sekwencji w drugim sezonie Planety Ziemii, w której pisklę iguany ucieka przed dziesiątkami pędzących węży. ,,Powodem, dla którego ta sekwencja wywierała takie wrażenie było to, że wydawała się niewymuszona’’, mówi Gunton. ,,Towarzyszyły nam myśli typu: ,,O mój Boże, nie wiedzieliśmy, że to się stanie!’’ Zdecydowanie staramy się przenieść to uczucie i tutaj. Z CGI można zrobić wszystko, ale staraliśmy się stworzyć specyficzną atmosferę, aby poczuć się tak, jakbyśmy pojawili się w prawdziwej lokacji, aby nakręcić jedną rzecz, a potem: ,,O mój Boże! Spójrz na to!’’ Staraliśmy się kręcić i montować materiał tak, jakby były tam żywe zwierzęta". 

To podejście, traktowanie kamery tak, jakby została umieszczona przez fizycznego dokumentalistę, odgrywa ogromną rolę w całej serii. Są sekwencje z T. rexem, ale nie spodziewaj się ekstremalnych zbliżeń. Gunton wyjaśnia, że kiedy widzimy T rexa, jest on przedstawiany jakby był ,,nakręcony najdłuższym teleobiektywem w naszym arsenale’’ po to, by zapobiec zjedzeniu operatora kamery. ,,To subtelna różnica, ale myślę, że ma kluczowe znaczenie dla poczucia autentyczności’’, mówi. 

Mówiąc o autentyczności, Prehistoryczna planeta prezentuje się z pewnością, jaką widać w każdym projekcie Natural History Unit. Wierzymy, że to, co widzimy, jest prawdziwe. Wydaje się to niemal niemożliwe do osiągnięcia, zwłaszcza gdy tworzy się serial opowiadający o wydarzeniach sprzed milionów lat w oparciu o dane, które stale się rozwijają. Pytam Walkera, jak zespołowi udało się wylądować na tym, co stworzyć w serialu. 

,,Wszystko zaczyna się od zapisu kopalnego’’, mówi. ,,To nasz punkt odniesienia. Akcja serialu rozgrywa się 66 milionów lat temu. Więc jeśli spojrzysz na zapis kopalny, co było w pobliżu? Nie tylko wielkie dinozaury, ale wszystko inne, co żyło obok. Wszystkie zwierzęta mają swój zestaw zachowań. Wszystkie muszą łączyć się w pary, wszystkie muszą jeść. Wszystko to będzie częściowo podyktowane gatunkiem zwierzęcia i środowiskiem, w którym żyje. Jest to więc połączenie zapisu kopalnego i doświadczenia twórców filmów przyrodniczych, którzy obserwowali żywe zwierzęta w terenie. Można więc zacząć zbierać wszystkie te różne dyscypliny, łączyć je z CGI i zacząć budować". 

To nowe spojrzenie na dinozaury wymaga przyzwyczajenia. Kiedy po raz pierwszy usłyszałem o Prehistorycznej planecie, moją reakcją było spisanie go na straty jako nieco bardziej jazzowej wersji Wędrówek z dinozaurami. W końcu te zwierzęta mają wiele milionów lat. Czego więcej mogliśmy się nauczyć w ciągu zaledwie kilku dekad? 

Jak się okazuje się, całkiem sporo. ,,Mamy cotygodniowe spotkania z naszym zespołem produkcyjnym", mówi Walker. ,,Nasz główny konsultant naukowy, Darren Naish, jest częścią tego zespołu. Co tydzień mamy spotkania z dr Darrenem, w którym przekazuje on nam najnowsze wiadomości ze świata paleontologii, a my musimy zgadnąć, ile nowych dinozaurów zostało opisanych. Średnio każdego roku, w ciągu ostatnich kilku lat, co tydzień opisywano nowego dinozaura". 

To dużo nowych dinozaurów, mówię. ,,Kto wiedział, że paleontologia jest tak szybko rozwijającą się nauką?’’ Walker odpowiada z uśmiechem. 

W rzeczywistości Prehistoryczna Planeta pomogła nawet posunąć nasze rozumienie dinozaurów nieco dalej. ,,Nagraliśmy sekwencję skupiającą się wokół mozazaura, w której pokazujemy, jak wyskakuje z wody’’ - mówi Walker. ,,Zespół, z którym pracowaliśmy, nie do końca wiedział, w jaki sposób mozazaur mógł poruszać się tak szybko, jak chcieliśmy to pokazać. Postanowili więc wykonać trochę pracy naukowej, aby dowiedzieć się, jaką prędkość może osiągnąć ten konkretny typ zwierzęcia’’. 

,,Wiedzieli, że mosasaur był drapieżnikiem polującym z zasadzki. Nie byli jednak pewni, w jaki sposób może on przyspieszać z taką prędkością. Mieli pewne podejrzenia, więc sformułowali obliczenia’’, dodaje Gunton. 

,,Spójrz, to one’’, mówi Walker, wyraźnie podekscytowany, gdy podnosi telefon i pokazuje mi wzór matematyczny, który zajmuje cały ekran. ,,Mamy tu do czynienia z niezwykłą nauką’’, mówi Gunton. ,,Każda minuta, każda sekunda jest poparta poważną i głęboką interpretacją naukową. To jedna z rzeczy, z których jesteśmy bardzo dumni. Nauka i rzeczywistość, w jakiej to kręcimy, zmuszają nas do przyjęcia pozycji, w której czujemy się prawdziwi. A z oglądania filmów dokumentalnych wiemy, że prawda o świecie jest zawsze bardziej wciągająca niż coś, co sobie wymyślimy’’. 

Realizm był jednak mniej ważny pod względem CGI. Serial może konsekwentnie zapierać dech w piersiach, ale aby sprzedać go widzom, Gunton i Walker musieli go ograniczyć. ,,Niektóre ze zdjęć, które możemy teraz robić w prawdziwym świecie i które obecnie robimy do trzeciego sezonu Planety Ziemii, są iście szalone’’, mówi Gunton. ,,Ale gdybyśmy zrobili to w Prehistorycznej Planecie, wyglądałoby to po prostu źle’’. 

,,Odbyliśmy rozmowę na ten temat z Jonem Favreau. Ograniczyliśmy zdjęcia, ponieważ w przeciwnym razie wyglądałoby to jak pokaz efektów specjalnych. Materiał tutaj bardziej przypomina to, co kręciliśmy może osiem lat temu. To naprawdę dziwna gra umysłowa’’. 

Kolejną rzeczą, która pomaga sprzedać serial, jest oczywiście udział Sir Davida Attenborough, który nie tylko prowadzi narrację, ale także osobiście prezentuje niektóre sekwencje przed kamerą. Jest on tak ciepłą i uspokajającą postacią, że można odnieść wrażenie, że producenci mogli zainscenizować sekwencję tańca dinozaurów CGI, a Attenborough byłby w stanie przekonać cię, że jest ona naukowo dokładna. ,,Nieźle jak na 96-latka'’ mówi Gunton o swoim wieloletnim współpracowniku. 

Udział Attenborough nie był jednak pewny. ,,Był bardzo wytrwały, mówi Gunton. ,,Jeśli miał to zrobić, to nie zostawiał sobie innej opcji. Musiało chodzić o autentyczność. Żadnych fantazji. Pamiętam dzień, w którym po raz pierwszy pokazaliśmy mu materiał; siedział i patrzył na komputer, stukając palcami. Kiedy skończył, odwrócił się do mnie, jest taki teatralny, i zrobił pauzę. W końcu powiedział: ,,Nie wiem, czy to w ogóle możliwe by zrobić lepiej’’. Pracuje nad scenariuszami. Oczywiście był fantastycznym wsparciem. Ale wciąż dostajemy od niego notatki. Ma 96 lat i wciąż daje notatki’’. 

Na początku tego roku pojawiły się doniesienia, że serial BBC Dzikie wyspy będzie ostatnim pojawieniem się Attenborough w miejscu kręcenia. Gunton jest jednym z jego najbliższych współpracowników - i być może jego najbardziej wykwalifikowanym następcą - więc kiedy kończymy, pytam, czy plotki są prawdziwe. 

,,Pracuję z nim od 35 lat’’, mówi Gunton. ,,Pierwszym serialem, nad którym z nim pracowałem, było The Trials of Life, wtedy to pojawiła się wiadomość, że to właśnie one będą ostatnią serią Davida Attenborough’’. 

Więc to oznacza ,,nie’’? ,,Jedyną osobą, która wie, kiedy będzie ostatni rok Davida, jest sam David. Pracuje w tym projekcie, a dodatkowo ja pracuję z nim nad co najmniej dwoma innymi projektami, w których ma znaczący udział’’. Czy jednym z nich może być Planeta Ziemia III? ,,Możliwe’’, mówi Gunton, uśmiechając się. ,,Wciąż pracuje i wciąż jest niesamowity’’.