Zdjęcie: iStock
Oto cztery przykłady:
1. Zapomnienie, gdzie zaparkowałeś samochód
Niepamiętanie, gdzie zaparkowałeś, ponieważ nie zwróciłeś na to uwagi, jest normalne i różni się od tego, co dzieje się w przypadku choroby Alzheimera.
Jeśli masz Alzheimera, powiedzmy, że zaparkujesz w garażu w centrum handlowym i idziesz na zakupy na godzinę. Wracając do garażu, nie zastanawiasz się, czy zaparkowałeś na poziomie trzecim czy czwartym, ale myślisz: „Nie pamiętam, jak się tutaj znalazłem”. Możesz nawet stać przed swoim samochodem, ale nie rozpoznawać go jako swojego.
2. Zapomnienie czyjegoś imienia lub tytułu filmu
Zjawisko, gdy słowo jest „na końcu języka” — ta sytuacja, gdy nie możesz sobie przypomnieć imienia czy nazwy filmu, nazywa się blokowaniem i jest normalne. Nie oznacza to, że masz Alzheimera.
To jeden z najczęstszych przypadków niepowodzenia w przywoływaniu pamięci. Próbuje się przypomnieć słowo, najczęściej rzeczownik własny, jak imię czy tytuł filmu. Wiesz, że znasz to słowo, ale nie możesz go przywołać na żądanie.
Jednak niezdolność do przypominania sobie słów może również być wczesnym objawem Alzheimera. Jak odróżnić zwykły przypadek „na końcu języka” od symptomów demencji? W przypadku Alzheimera blokowanie dotyczy dziesiątek słów dziennie. Zamiast zapominać głównie rzeczowniki własne, osoby z Alzheimerem regularnie zapominają rzeczowniki pospolite, takie jak długopis, łyżka czy rower.
3. Zapomnienie, gdzie położyłeś klucze lub inne przedmioty
Gubienie kluczy i nie pamiętanie, gdzie je położyłeś, jest normalne i wynika prawdopodobnie z tego, że nie zwróciłeś na to uwagi.
Jednak znalezienie kluczy w miejscu, w którym nie powinny się znajdować (na przykład w lodówce czy mikrofalówce), albo ich znalezienie i zastanawianie się, do kogo należą lub do czego służą, nie jest normalne. Takie sytuacje mogą być objawem Alzheimera.
4. Zapomnienie, jak wykonać codzienną czynność, np. zrobić kawę
Ten przykład dotyczy pamięci mięśniowej, która jest niezwykle stabilna w czasie — zwykle pamiętamy, jak wykonywać czynności, które już opanowaliśmy, szczególnie te rutynowe.
Jeśli idziesz zrobić kawę i nie pamiętasz, jak obsłużyć ekspres, albo próbujesz zrobić pranie, ale nie wiesz, jak włączyć pralkę, lub nie pamiętasz, jak wykonać inne znane i regularne czynności, może to być oznaka Alzheimera.
Zapominanie nie zawsze musi jednak oznaczać Alzheimera. Może być wynikiem łagodnych zaburzeń poznawczych (które niekoniecznie prowadzą do Alzheimera), niedoboru witaminy B12, braku snu czy innych przyczyn. Podobnie jak w przypadku zdrowia serca czy układu rozrodczego, warto rozmawiać z lekarzem o swojej pamięci i pamiętać, że masz dużą kontrolę nad zdrowiem swojego mózgu.
Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak działa twoja pamięć (i kiedy nie działa)? Zapisz się na kurs Lisy Genovy o mózgu i pamięci. A przy okazji sprawdź inne kursy TED prowadzone przez ulubionych mówców i naucz się nowych umiejętności, które wzbogacą twoje życie. Wśród nich: gospodyni podcastu Manoush Zomorodi dzieli się wglądami w „jak na nowo wyobrazić sobie swoją karierę”; pisarze Charlie Jane Anders i Wanuri Kahiu uczą „jak pielęgnować swoją wyobraźnię”; a edukatorka i autorka Julie Lythcott-Haims wyjaśnia „jak stać się najlepszą dorosłą wersją siebie”.