Zdjęcie: Antonina Własowa / Shutterstock.com
Jaki wpływ na układ sercowo-naczyniowy mają różne rodzaje diet?
Diety wszystkożerne są często bogate w mięso i produkty mięsne, a średnie ich spożycie w Niemczech przekracza zalecany limit - 600 gramów tygodniowo. Wysokie spożycie mięsa wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otyłości, podwyższenia ciśnienia krwi, insulinoodporności, nieprawidłowo wysokiego poziomu lipidów we krwi i usztywnienia tętnic, z których wszystkie są czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (CVD).
Z kolei mniej niż 40% osób w Niemczech jest aktywnych fizycznie, a większość z nich poświęca mniej niż 2,5 godziny tygodniowo na aktywność fizyczną. Jednak umiarkowana aktywność może zmniejszyć ryzyko miażdżycy, głównego czynnika ryzyka CVD.
Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów na całym świecie - odpowiadają za ponad połowę z nich. Zarówno modyfikowalne, jak i niemodyfikowalne czynniki ryzyka przyczyniają się do rozwoju CVD, z których te ostatnie obejmują złą dietę i niezdrowy styl życia.
Zdaniem ekologów, dieta roślinna jest idealna pod względem zdrowia, zrównoważonego rozwoju, dobrostanu zwierząt i opłacalności. Jednak zamiast podejścia „wszystko albo nic”, może mieć miejsce scenariusz, w którym ludzie jedzą głównie żywność pochodzenia roślinnego w połączeniu z okazjonalnym spożyciem mięsa i przetworzonego mięsa. W przeciwieństwie do wegetarian, ten typ osób określa się mianem fleksitarian.
Podczas gdy typowa dieta wszystkożerców została powiązana ze zwiększonym ryzykiem występowania CVD, dieta roślinna wydaje się je zmniejszać. Jednak do tej pory niewiele badań oceniało wpływ diety fleksitariańskiej na występowanie dolegliwości.
Informacje o badaniu
Uczestnicy badania w wieku od 25 do 45 lat zostali podzieleni na trzy grupy. Pierwsza grupa składała się z długoterminowych fleksitarian (FX), którzy codziennie spożywali 50 gramów mięsa lub produktów mięsnych, podczas gdy druga grupa składała się z wegan, którzy nie spożywali żadnych pokarmów pochodzenia zwierzęcego, a trzecia grupa obejmowała wszystkożerców, których codzienna dieta obejmowała 170 gramów mięsa i produktów mięsnych.
Naukowcy zbadali próbki krwi pod kątem różnych markerów CVD, ciśnienia krwi, podatności ścian tętnic oraz czy dana osoba miała zespół metaboliczny (MetS), charakteryzujący się insulinoodpornością, wysokim poziomem glukozy we krwi i zwiększonym obwodem masy ciała. Pomiary te porównano z wzorcami żywieniowymi przy użyciu wielu narzędzi w celu scharakteryzowania jakości diety, spożycia żywności i poziomu aktywności fizycznej.
Co wykazało badanie?
Wartości wskaźnika masy ciała (BMI) były podobne dla wszystkich trzech grup; jednak kobiety stosujące dietę fleksitariańską miały niższą zawartość tłuszczu w ciele niż kobiety stosujące dietę wszystkożerną, przy czym różnicy tej nie zaobserwowano u mężczyzn. Kobiety stosujące dietę wegańską miały najniższy procent tkanki tłuszczowej spośród wszystkich uczestników badania.
Spożycie warzyw wzrosło wśród członków wszystkich grup, przy czym fleksitarianie i weganie spożywali odpowiednio dwa i trzy razy więcej warzyw niż w przypadku grupy stosującej dietę wszystkożerną. Zarówno weganie, jak i fleksitarianie spożywali dwa razy więcej owoców niż wszystkożercy.
Fleksitarianie spożywali znacznie mniej roślinnych alternatyw mleka lub nabiału, przy czym żaden z nich nie był preferowany wśród wszystkożerców. Podobne wzorce zaobserwowano w przypadku orzechów i roślin strączkowych.
Spożycie mięsa było najniższe wśród wegan i znacznie niższe wśród fleksitarian w porównaniu do wszystkożerców. Roślinne zamienniki mięsa były spożywane głównie przez wegan, z niewielkim wskaźnikiem spożycia wśród fleksitarian. Spożycie jaj było dwukrotnie wyższe wśród wszystkożerców w porównaniu do fleksitarian.
Najlepszą jakość diety zaobserwowano wśród wegan, a następnie fleksitarian, co koreluje z wcześniejszymi doniesieniami.
Wszystkie markery CVD były na podobnym poziomie we wszystkich grupach, podczas gdy najniższe poziomy glukozy na czczo obserwowano u wegan. Wyniki markerów MetS były znacznie lepsze u wegan i fleksitarian niż u wszystkożerców; jednak wszystkie grupy były związane z niskim poziomem ryzyka.
Spożycie mięsa i nabiału było ściśle związane z poziomem cholesterolu całkowitego; jednak spożycie nabiału było ujemnie skorelowane ze spożyciem owoców i warzyw, w tym roślin strączkowych i zamienników mięsa. Spożycie napojów bezalkoholowych, słodyczy i mięsa było skorelowane ze wzrostem poziomu cholesterolu lipoprotein o niskiej gęstości (LDL).
Wyniki MetS były związane ze spożyciem przetworzonego mięsa i mięsa oraz słodyczy, ale ujemnie związane ze spożyciem owoców. Całkowity stan zapalny nie był skorelowany z żadną z grup.
Jakie są implikacje?
Wybory żywieniowe mają kluczowe znaczenie dla zmniejszenia ryzyka CVD, co zostało potwierdzone w tym pilotażowym badaniu dotyczącym diety fleksitariańskiej w odniesieniu do czynników ryzyka CVD. Chociaż nie było to badanie interwencyjne, obecne badanie pozwoliło na bezpośrednią obserwację kilku parametrów w trzech różnych grupach, zwłaszcza wyników MetS i sztywności tętnic.
Dieta wegańska wydaje się być najkorzystniejsza dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego; jednak MetS i sztywność tętnic były lepsze u fleksitarian niż w innych grupach. Tak więc diety fleksitariańskie również przynoszą znaczące korzyści w porównaniu do wszystkożernych wzorców żywieniowych.
„Zmniejszenie spożycia mięsa i przetworzonych produktów mięsnych, jak w przypadku fleksitarianizmu, może przyczynić się do poprawy czynników ryzyka występowania CVD”.