Zdjęcie: https://time.com/collection/live-well/4881665/green-spaces-nature-happiness/
To działanie jest rzeczywiste, a na przestrzeni lat naukowcy udowodnili, że natura może łagodzić stres, zwiększać interakcje społeczne, zachęcać do aktywności fizycznej, a nawet wspierać leczenie chorób psychicznych. Jednak ten efekt nie jest ograniczony wyłącznie do lasów czy plaż oddalonych o wiele kilometrów. Coraz więcej badań wskazuje, że praktycznie każda zielona przestrzeń – od szlaków turystycznych i wybrzeży po boiska piłkarskie i lokalne parki – może poprawiać nastrój i wspierać zdrowie psychiczne, pod warunkiem że spełnia kilka kluczowych kryteriów.
Zadbaj o swoje dobre samopoczucie i zapisz się na przewodnik TIME po dbaniu o siebie.
Jeśli chodzi o poszukiwanie szczęścia, jakość zielonej przestrzeni ma większe znaczenie niż jej ilość. W jednym z badań opublikowanych w czasopiśmie BMC Public Health naukowcy nie znaleźli istotnego związku między ilością terenów zielonych w okolicy danej osoby a jej dobrostanem psychicznym. Sama obecność roślinności nie gwarantuje pozytywnego doświadczenia – wyjaśnia autorka badania, Victoria Houlden, doktorantka na Uniwersytecie Warwick w Anglii.
Chociaż w badaniu Houlden wykorzystano jednostki spisowe do określenia dostępu ludzi do terenów zielonych, w rzeczywistości ludzie nie ograniczają się do obszarów wyznaczonych przez administrację. Mogą często odwiedzać park w pobliżu swojego biura lub specjalnie jechać do sąsiedniego miasta, by uprawiać sport. „Związek między terenami zielonymi a dobrostanem psychicznym jest bardziej skomplikowany niż arbitralnie wyznaczone granice” – mówi Houlden.
W innym badaniu grupa naukowców z Holandii odkryła, że osoby, które postrzegają swoje lokalne tereny zielone jako bardziej dostępne i użyteczne, odczuwają większą satysfakcję ze swojej dzielnicy – niezależnie od ilości zieleni, jaką rzeczywiście mają do dyspozycji. Badacze zauważyli, że zadowolenie z okolicy wiązało się ze szczęściem, a wcześniejsze badanie dotyczące tych samych dzielnic wykazało, że mieszkańcy zgłaszali lepsze zdrowie psychiczne oraz silniejszą więź emocjonalną z lokalną zielenią, jeśli mieli dostęp do terenów zielonych o wyższej jakości.
Co więc sprawia, że przestrzeń zielona jest wysokiej jakości (a tym samym korzystna dla zdrowia)? Niektóre badania łączą określone typy terenów zielonych – takie jak lasy liściaste, parki z elementami wodnymi czy obszary o dużej różnorodności biologicznej – z lepszym zdrowiem. Jeśli zależy Ci na tym, by zachwycić się pięknem natury, czynniki estetyczne mogą odgrywać kluczową rolę.
To jednak nie wszystko. Dr Andrew Lee, badacz zdrowia publicznego z Uniwersytetu w Sheffield w Anglii, który przeprowadził szeroko zakrojone analizy dotyczące terenów zielonych, twierdzi, że kluczowym czynnikiem wpływającym na szczęście ludzi jest funkcjonalność parków. „Jeśli przestrzeń zielona sprzyja interakcjom społecznym – ludzie spotykają się tam, rozmawiają, spacerują – ten rodzaj kontaktu buduje sieci społeczne” – mówi Lee. „To prawdopodobnie główne źródło wpływu, które daje ludziom poczucie dobrostanu”.
Z kolei parki pozbawione tych cech mogą działać odwrotnie. Jeśli teren zielony jest trudno dostępny, słabo oświetlony lub zaniedbany, może być postrzegany jako niebezpieczny lub niedostępny i raczej nie poprawi nastroju odwiedzających – wyjaśnia Lee.
Każdy może jednak doświadczać korzyści płynących z terenów zielonych w inny sposób. Wiele badań zakłada, że ludzie mają ewolucyjne powiązanie z naturą lub że czerpią przyjemność z przebywania na terenach zielonych, ponieważ przywołują one wspomnienia z dzieciństwa – mówi Sarah Bell, badaczka w Europejskim Centrum Środowiska i Zdrowia Publicznego Uniwersytetu w Exeter. Jednak takie podejście może być wykluczające wobec społeczności o niższych dochodach lub osób z niepełnosprawnościami, które mogły nie mieć dostępu do przyrody w młodości – zauważa Bell.
„Docenianie natury nie zawsze przychodzi ludziom naturalnie” – mówi Bell. „Ale nawet jeśli ktoś nie miał kontaktu z przyrodą w dzieciństwie, pewne zmiany życiowe mogą sprawić, że te miejsca nabiorą szczególnego znaczenia”. Przejścia życiowe, takie jak nagłe pogorszenie zdrowia, utrata pracy czy inne stresujące wydarzenia, mogą sprawić, że natura staje się dla ludzi ważniejsza – wyjaśnia.
Sekretem wykorzystania przyrody jako sposobu na poprawę nastroju, według Bell, jest znalezienie aktywności w zielonej przestrzeni, która odpowiada oczekiwanemu efektowi. Dla niektórych może to być wizyta w cichym parku, by oderwać się od codziennych obowiązków, podczas gdy inni szukają wyzwań i wolą bardziej wymagające aktywności, takie jak jazda na rowerze górskim czy surfing. Jeszcze inni znajdują ukojenie w naturze poprzez kontakt ze zwierzętami lub innymi ludźmi.
Jeśli wiesz, czego oczekujesz od swojej wizyty, każda przyjazna przestrzeń zielona może pomóc Ci osiągnąć ten cel.