Zdjęci: Freepik
To mogą być oznaki wypalenia w związku - i możliwe, że właśnie tego doświadczasz.
Większość terapeutów pracuje z pacjentami, którzy są wypaleni lub są w trakcie wypalania się: wyczerpani, zestresowani, cyniczni, a czasem nawet obojętni. Jako terapeuta par coraz częściej widzę klientów, którzy doświadczają wypalenia w relacji.
Takie pary są zestresowane i zmęczone domowymi obowiązkami, ale też żywią urazę do partnerów, odczuwają rosnącą niekompatybilność, nie widzą nadziei na zmianę, albo przestały wierzyć we wspólną przyszłość.
Podczas rozmów z parami wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że można się wypalić w związku tak samo jak w pracy. I tak jak można się odbudować po wypaleniu zawodowym, tak można też odbudować się po wypaleniu relacyjnym - lub odejść od sytuacji, która przestała być dla nas zdrowa.
Skonsultowałem się z kilkoma kolegami po fachu, by lepiej zrozumieć przyczyny wypalenia w związkach i dowiedzieć się jak pary mogą sobie z tym radzić.
Czym jest wypalenie w związku?
Relacje intymne wymagają troski i pielęgnowania tak samo jak przyjaźnie.
„Wypalenie relacyjne to stan emocjonalnego wyczerpania, który pojawia się, gdy presja i wymagania związane z utrzymaniem relacji przewyższają dostępne zasoby i wsparcie potrzebne do jej pielęgnowania” - mówi psycholożka Rachel Needle, współdyrektorka Modern Sex Therapy Institutes.
Wypalenie nie dotyczy tylko sfery emocjonalnej. Ma też ogromny wpływ na seks i intymność - zauważa nowojorska psychoterapeutka Eva Dillon: „Gdy jedna lub obie osoby doświadczają wyczerpania psychicznego lub emocjonalnego, często prowadzi to do wycofania, spadku libido i obniżenia poziomu intymności i aktywności seksualnej.”
Do wypalenia może przyczynić się wiele czynników: nierówny podział obowiązków domowych, brak równowagi między pracą a życiem prywatnym, stres związany z rodziną (np. konflikty z teściami), stagnacja w rozwoju relacji i nuda, seksualna lub emocjonalna.
„Wypalenie nie wynika zwykle z jednego kryzysu czy nagłego załamania” - mówi Needle. - „To powolna kumulacja niespełnionych potrzeb, nierozwiązanych konfliktów, przewlekłego stresu i trwającego odłączenia emocjonalnego.”
Needle, Dillon oraz inni eksperci oferują porady dla par, jak radzić sobie z wypaleniem i na nowo ożywić swoją relację.
Uznaj problem
Pierwszym krokiem jest przyznanie, że wasza relacja osiągnęła stan wypalenia - mówi seksuolożka Yvonne Kristin Fulbright. Kluczowe jest, by zrobić to bez oskarżeń.
„Mów w pierwszej osobie, używając sformułowań typu: ‘Zauważyłem…’ lub ‘Czuję…’, i zapytaj, jak twój partner widzi sytuację” - mówi Fulbright. „Porozmawiajcie szczerze o stresorach i frustracjach, dając sobie przestrzeń do wypowiedzi bez przerywania.”
Weź odpowiedzialność
Częścią wypalenia bywa obwinianie partnera i unikanie odpowiedzialności za stan relacji.
„Wypaleni partnerzy często myślą, że rozwiązaniem jest zmiana drugiej osoby” - mówi Eric Rosenblum, terapeuta rodzinny z Nowego Jorku. - „Tymczasem warto przyjrzeć się własnej roli i temu, jak samemu można wpłynąć na rozwój relacji.”
Część tej pracy można wykonać samodzielnie, dodaje seksuolożka Rebecca Sokoll: „Zapisz momenty, w których twoje negatywne emocje kierują się na partnera. Potem spójrz na drugą stronę tej sytuacji - co ty wnosisz, jak współtworzysz problem. Nie musisz tego nikomu pokazywać - ważne, jak się z tym poczujesz.”
Rozmawiajcie regularnie
Wypalenie często pogłębia się, gdy pary unikają rozmów aż do momentu kryzysu. Warto zarezerwować czas na cotygodniowe rozmowy o relacji.
„Zaproponujcie wspólną rozmowę o tym, jak możecie poprawić relację, w której oboje macie głos” - radzi Sokoll. „Słuchajcie swoich potrzeb i szukajcie drobnych zmian, które możecie wspólnie wdrożyć. To nie może być jednorazowa rozmowa, ona powinna być ciągła.”
Choć poruszanie trudnych tematów bywa stresujące, rozmowa może przynieść ulgę - dodaje Dillon: „Szczere podzielenie się z partnerem swoimi trudnościami może uspokoić układ nerwowy i otworzyć przestrzeń na ponowne zbliżenie.”
Spróbujcie czegoś nowego, razem
Wspólny czas jest kluczowy w zapobieganiu wypaleniu. Traktujcie go priorytetowo - jak spotkanie biznesowe czy wizytę lekarską.
Needle sugeruje szukanie nowych doświadczeń - wspólny kurs, wycieczka, gotowanie nowego dania - które mogą rozbudzić radość i poczucie połączenia. Nowość i zabawa pomagają też połączyć się w sposób, który nie przypomina ciężkiej pracy - mówi Sokoll.
„Odłóżcie telefony do innego pokoju i zagrajcie w coś albo zróbcie coś zabawnego” - proponuje. Bonus? „Zabawowa część naszej osobowości często łączy się z seksualną, więc to może pomóc także w tej sferze.”
Zadbaj o siebie
Dzieląc życie z partnerem - finansowo, jako rodzice, współlokatorzy - łatwo zapomnieć o czasie tylko dla siebie. Tymczasem samotność i autorefleksja są niezbędne w zapobieganiu wypaleniu.
„Na koniec dnia musisz zadbać o własne wypalenie, by móc zająć się wypaleniem w związku” - mówi Fulbright. Znajdź własne sposoby na regenerację - ćwiczenia, sen, medytacja, hobby - i wspierajcie się nawzajem w dbaniu o siebie. „Odbudowując siebie, zyskujesz energię do pracy nad relacją.”
Zgłoście się do specjalisty
Nie musicie radzić sobie z tym sami. Terapia par lub terapia seksualna może dać narzędzia do pracy nad wypaleniem i pomóc ponownie połączyć się emocjonalnie i fizycznie - zwłaszcza jeśli potrzebujecie neutralnego mediatora.
Nie warto czekać: „Praca z terapeutą już przy pierwszych oznakach wypalenia może pomóc zresetować dynamikę, zanim dojdzie do większych szkód” - mówi Needle.
Radzenie sobie z wypaleniem to klucz do utrzymania zdrowego i satysfakcjonującego związku. Chodzi o to, by przejść od wzorców oddalenia do wzorców świadomego zbliżenia. Rozpoznając sygnały i podejmując konkretne kroki, pary mogą odbudować intymność i więź.