Zdjęcie: edition.cnn.com
Obawy dotyczące bezpieczeństwa świeczek wynikają z reakcji chemicznych, które zachodzą podczas ich palenia, a także ze sztucznych zapachów i barwników, które przyczyniają się do różnych zapachów, które są przez nas uwielbiane.
Świeczki, które budzą największe obawy, to te wykonane z parafiny, która jest tanim produktem ubocznym, pozyskiwanym głównie z rafinacji ropy naftowej. Parafina jest najczęściej używanym woskiem do produkcji świec na całym świecie, według National Candle Association, głównej organizacji handlowej reprezentującej producentów świec w USA oraz ich dostawców.
Jednakże, istnieje niewiele badań na temat emisji świec lub ich potencjalnego wpływu na ludzkie zdrowie, a wnioski z tych badań są sprzeczne.
Nie ma jednoznacznych wniosków, które stwierdzałyby, że świeczki parafinowe będą lub nie będą szkodzić zdrowiu, mówi pulmonolog dr Sobia Farooq, adiunkt kliniczny w Lerner College of Medicine w Cleveland Clinic.
Jednak ryzyko może również zależeć od różnych czynników, w tym rodzaju świeczki i jej jakości; jak często i jak długo ją palisz; przepływ powietrza w pomieszczeniu, kiedy ją palisz; twój stan zdrowia; i inne.
Poniżej eksperci dzielą się nauką na temat potencjalnie szkodliwych emisji świec, swoich obaw dotyczących braku regulacji oraz sposobów podejmowania najlepszej dla siebie decyzji.
„Co pokazują badania nad świeczkami”
Kiedy palisz świeczkę parafinową, uwalnia ona lotne związki organiczne, czyli VOC - gazy, które łatwo i szybko parują do powietrza w temperaturze pokojowej, powiedział dr Ariful Haque, lekarz-badacz w szpitalu Yan’an afiliowanym przy Uniwersytecie Medycznym w Kunmingu w Chinach, w mailu.
Związki te są powszechnie uwalniane z farb, środków czyszczących, kosmetyków, odświeżaczy powietrza, spalin samochodowych, urządzeń grzewczych na paliwa kopalne, takich jak kuchenki gazowe, i innych, zgodnie z danymi Amerykańskiego Stowarzyszenia Płuc. Niektóre VOC są szkodliwe same w sobie, podczas gdy inne mogą reagować z innymi gazami i tworzyć zanieczyszczenia, gdy dostaną się do powietrza.
Jednym z VOC, które często uwalniają się ze świec, jest toluen, bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu, która naturalnie występuje w ropie naftowej.
Toluen jest zarejestrowany jako toksyna z ustalonymi limitami narażenia przez niektóre agencje regulacyjne, w tym amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (EPA), Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) oraz Administrację Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (OSHA). Tylko dlatego, że jest to neurotoksyna, która może powodować zawroty głowy, bóle głowy lub poważniejsze efekty przy długotrwałym narażeniu, powiedział Haque.
Benzen, znany czynnik rakotwórczy, jest kolejnym VOC uwalnianym przez świeczki parafinowe, dodał Haque. Długotrwałe narażenie na ten chemikal doprowadza do zaburzeń krwi takich jak białaczka. Wdychanie benzenu może również podrażniać drogi oddechowe.
Świeczki parafinowe również emitują VOC o nazwie wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które zawierają benzen i formaldehyd, kolejny znany czynnik rakotwórczy dla ludzi.
„Wiele badań oceniło emisje świec w warunkach kontrolowanych, a także w domach, i wykazało, że palenie świec przyczynia się do pogorszenia jakości powietrza i zwiększa ryzyko narażenia na substancje chemiczne stanowiące zagrożenie” – powiedziała dr Sarah Evans, adiunkt medycyny środowiskowej i nauki o klimacie w Icahn School of Medicine w Mount Sinai, w mailu.
Niektóre dowody sugerują również, że świeczki emitują toksyny nawet, gdy są niezapalone, według badania z kwietnia 2015 roku, które symulowało ich użycie w pomieszczeniach.
Stężenia VOC wykryte w niektórych badaniach świec były nieistotne w porównaniu z poziomami, które wcześniej uznawano za niebezpieczne. Inne badania sugerują odwrotnie – podczas badania wykonanego w kwietniu 2015 roku, stężenie formaldehydu uwolnionego z zapalonej świecy o zapachu truskawkowym wyniosło 2 098 części na miliard, co znacznie przekracza zakres od 0 do 400 części na miliard uznawany za dopuszczalny. Zapalona świeca o zapachu kiwi-melon miała całkowite stężenie emisji wynoszące 12 742 części na miliard.
Obecnie świeczki wykonane z wosku sojowego, wosku pszczelego lub stearyny (olej kokosowy lub tłuszcze zwierzęce) są często uznawane za zdrowsze. Jednak wszystko, co jest spalane, uwalnia szkodliwe cząsteczki lub chemikalia, powiedziała Evans – więc te świeczki również uwalniają VOC do powietrza. Chociaż woski parafinowe są zazwyczaj bardziej zanieczyszczające, według niektórych badań.
Ryzyko emisji toksyn jest większe kiedy świeczki są zapachowe lub barwione, co jest kolejnym powodem, dla którego świeczki bez parafiny nie są natychmiast bezpieczne. To dlatego, że sztuczne zapachy również zawierają VOC, w tym ftalany, które są powiązane z problemami w uczeniu się i zachowaniu, otyłością, upośledzeniem rozwoju układu rozrodczego i innymi problemami, powiedziała Evans. Bezzapachowa świeczka w badaniach z 2015 roku również powodowała niepokojące stężenia toksyn, ale miała najmniejsze stężenie w porównaniu do swoich zapachowych odpowiedników.
Narodowe Stowarzyszenie Świec (National Candle Association) utrzymuje, że świece są „bezpieczne do użytku w domu”, jak powiedział rzecznik w oświadczeniu.
Stanowisko stowarzyszenia opiera się na badaniu z października 2021 roku, które polegało na paleniu 24 świec sojowych i parafinowych, zapachowych i bez zapachu. Badanie to było wspólnym przedsięwzięciem NCA, Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Świec oraz Latynoamerykańskiego Stowarzyszenia Producentów Świec. (Członkowie NCA obejmują niektóre z najpopularniejszych konwencjonalnych firm produkujących świece oraz jedną z największych firm naftowych na świecie. Stowarzyszenie jest również kierowane przez osoby zatrudnione w wiodących firmach produkujących tradycyjne świece.)
Dodatkowo, nie istnieje prawie żadna regulacja dotycząca świec, powiedziała Evans. Na swojej stronie internetowej NCA stwierdza, że jej członkowie przestrzegają standardów ASTM International (dawniej Amerykańskiego Towarzystwa Badań i Materiałów). Jednak „standardy ASTM dotyczą bezpieczeństwa pożarowego i pakowania, a nie składu świec”, dodała Evans. „Standardy ASTM są dobrowolne i nie są egzekwowane; produkty nie są sprawdzane pod kątem zgodności”.
Nie istnieją żadne regulacje, które wymagają pełnego oznakowania zawartości świec, ani też testów przeprowadzanych przez strony trzecie w celu weryfikacji twierdzeń producentów, dodała.
Ten brak nadzoru jest powodem, dla którego firmy mogą oznaczać świece jako „sojowe”, nawet jeśli tylko niewielki procent wosku pochodzi z soi, w zależności od regionu i standardów etykietowania, powiedział Haque.
„Sposoby na bezpieczniejsze nadawanie zapachu w domu”
Niektóre chemikalia potencjalnie emitowane przez świeczki szybko się ulatniają, podczas gdy inne mogą się gromadzić z biegiem czasu, powiedziała Evans. Tylko kilka badań zbadało bezpośrednie skutki zdrowotne palenia świec. Jednak, według Evans, „możemy wyciągnąć wnioski z tego, co wiemy o szkodliwych skutkach zdrowotnych tych (produktów spalania) w innych sytuacjach.”
Podsumowując, istnieją wystarczające dowody sugerujące, że palenie świec w domu może być szkodliwe dla zdrowia i warto rozważyć wyeliminowanie ich z długiej listy zanieczyszczeń, na które codziennie narażeni są ludzie, powiedziała Evans.
Szczególnie osoby wrażliwe powinny rozważyć te zalecenia. Dotyczy to osób z problemami układu oddechowego jak astma lub przewlekła obturacyjna choroba płuc, powiedział Farooq.
Podsumowując, Evans nawet nigdy nie pali świeczek i odradza tego, powiedziała. Natomiast Farooq, pulmonolog, używa świec. Ona jest po prostu ostrożna co kupuje i gdzie je pali, jak powiedziała.
Zalecenia Evans dotyczą także świec zapachowych z olejkami eterycznymi — niektórzy uważają je za nieszkodliwe, ale to nie zawsze prawda, ponieważ ich palenie może zmieniać ich skład chemiczny, powiedział Haque.
„Niektóre badania wykazują, że rozpraszanie olejków eterycznych powoduje problemy z oddychaniem i zakłóca pamięć oraz podejmowanie decyzji,” powiedziała Evans. „Niektóre rodzaje olejków są szkodliwe dla dzieci i zwierząt. Może być również ciężko zweryfikować czystość produktów olejków eterycznych, które mogą zawierać mieszankę szkodliwych chemikaliów. Tak jak świeczki, olejki eteryczne nie są regulowane ani testowane, aby upewnić się, że są wolne od zanieczyszczeń.
Odwiedź te strony, aby dowiedzieć się, które olejki eteryczne mogą być szkodliwe dla dzieci, kotów i psów.
Jeśli chcesz kontynuować używanie świeczek, eksperci mają dla ciebie kilka wskazówek jak możesz zminimalizować potencjalne ryzyko zdrowia:
- Wybieraj świeczki oznaczone jako 100% wosk sojowy, wosk pszczeli lub wosk stearynowy, gdy to możliwe.
- Upewnij się, że knot jest wykonany z bawełny, drewna lub materiału syntetycznego, i nie zawiera rdzeni z metali, w tym ołowiu lub cynku. (Knoty ołowiane zostały zakazane w niektórych krajach, w tym w Stanach Zjednoczonych, Australii i Danii).
- Jeśli nie możesz zrezygnować z zapachowych świeczek szukaj tych, które zawierają olejki eteryczne lub oznaczonych jako wolne od ftalanów.
- Unikaj barwionych świeczek
- Zostawiaj pokrywkę na świecach, gdy ich nie używasz
- Przejrzyj stronę internetową producenta lub skontaktuj się z firmą, aby dowiedzieć się więcej o składzie. Niektóre składniki, takie jak zapachy, są traktowane jako tajemnice handlowe, więc producenci mogą nie ujawniać poszczególnych chemikaliów, powiedziała Evans.
- Pal świeczki w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, aby zredukować zanieczyszczenie powietrza wewnętrznego spowodowane sadzą, VOC lub dymem. Zachowaj wentylację po zdmuchnięciu świec. Pokój powinien być również przestronny - lepszy będzie salon niż łazienka.
- Unikaj nisko- jakościowych świec- zazwyczaj wskazuje na to ich cena - ponieważ mogą one zawierać tradycyjne woski lub zapachy.
- Zgaś świeczki, które wydzielają ciężki czarny dym. Możesz również zapobiec temu rodzajowi dymu, używając nożyczek do knota lub przycinacza, aby utrzymać knot na poziomie ¼ cala
- Pal świeczki w małych dawkach, aby uniknąć bólu głowy lub podrażnienia układu oddechowego lub oczu
- Nie pal świeczek w pobliżu dzieci lub osób w ciąży albo osób zmagających się z problemami układu oddechowego
„Ważne jest, aby optymalizować jakość powietrza, które wdychamy w domu - w miejscu, gdzie spędzamy większość czasu”, powiedziała Evans.