Zdjęcie: Getty Images
Pytanie: Wciąż widzę na TikToku filmy, w których zieloną herbatę nazywa się „naturalnym Ozempikiem”. Czy jest w tym jakaś prawda?
Zielona herbata od wieków uważana jest za sposób na odchudzanie – już 2000 lat temu w starożytnych Chinach przypisywano jej właściwości wspomagające redukcję wagi. Współcześnie stała się elementem licznych diet i planów żywieniowych. Obecnie zielona herbata, jak wiele innych dietetycznych trików, stała się hitem na TikToku. W viralowych filmikach pojawiają się twierdzenia, że pomaga w utracie kilogramów, a niektóre nagrania idą o krok dalej, nazywając ją „naturalnym Ozempikiem”. Część użytkowników sugeruje nawet picie pięciu filiżanek dziennie.
„Choć istnieją badania nad związkiem zielonej herbaty z utratą wagi, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że jedna czy nawet kilka filiżanek dziennie faktycznie powoduje spadek masy ciała” – mówi dr Jyotsna Ghosh, specjalistka medycyny otyłości z Uniwersytetu Johna Hopkinsa.
Zielona herbata, a hormony głodu
Wielu twórców na TikToku twierdzi, że zielona herbata zwiększa produkcję GLP-1 – hormonu jelitowego, który stymuluje trzustkę do wydzielania insuliny po posiłku. Insulina obniża poziom cukru we krwi, a GLP-1 dodatkowo spowalnia opróżnianie żołądka i wpływa na ośrodki w mózgu regulujące apetyt. Ozempic i podobne leki zawierają substancję naśladującą działanie GLP-1, co sprawia, że osoby je przyjmujące szybciej odczuwają sytość i tracą ochotę na jedzenie.
Niektórzy naukowcy wysunęli hipotezę, że zielona herbata może stymulować GLP-1, ponieważ badania wykazały, że jej ekstrakt obniża poziom cukru we krwi u myszy z cukrzycą. Jednak badań na ludziach jest niewiele, a ich wyniki są niejednoznaczne. W jednym z nielicznych badań klinicznych, obejmującym 92 osoby z cukrzycą typu 2, nie wykazano znaczącej różnicy w poziomie GLP-1 między osobami przyjmującymi ekstrakt z zielonej herbaty a tymi, które otrzymywały placebo.
Eksperci uważają, że jeśli zielona herbata faktycznie wpływa na GLP-1, to efekt ten jest minimalny. „Każdy posiłek czy napój może nieznacznie podnieść poziom GLP-1” – wyjaśnia dr Ghosh. Jednak hormon ten zaczyna szybko spadać po kilku minutach, co sprawia, że znów zaczynamy odczuwać głód. Tymczasem Ozempic i podobne leki utrzymują się w organizmie przez kilka dni i mają znacznie silniejsze działanie tłumiące apetyt.
Czy zielona herbata pomaga w odchudzaniu?
Wiele teorii dotyczących wpływu zielonej herbaty na odchudzanie opiera się na dwóch jej składnikach: kofeinie i antyoksydantach.
„Kofeina może w pewnym stopniu przyspieszać metabolizm, ale prawdopodobnie nie przełoży się to na istotną utratę wagi:” – mówi dr Ghosh.
Zielona herbata zawiera również polifenole – przeciwutleniacze, które pomagają chronić komórki przed uszkodzeniami i zmniejszać stany zapalne. Badania na zwierzętach i ludzkich komórkach sugerują, że związki te mogą poprawiać metabolizm i ograniczać wchłanianie tłuszczu w jelitach. Jednak badania kliniczne na ludziach wykazały mieszane wyniki.
Przeprowadzono kilka niewielkich badań analizujących bezpośredni wpływ zielonej herbaty na masę ciała. Jedna z prac przeglądowych, obejmująca kilkanaście takich badań, wykazała, że osoby przyjmujące ekstrakt z zielonej herbaty traciły niewielką ilość kilogramów – tak małą, że nie miało to znaczenia klinicznego. Inne badania również sugerują, że spożywanie zielonej herbaty może prowadzić do niewielkiej utraty wagi, zazwyczaj poniżej 2 kg.
„Osoby, które liczą na to, że zielona herbata pomoże im schudnąć, nie powinny spodziewać się spektakularnych efektów, a już na pewno niczego porównywalnego do działania leków takich jak Ozempic” – mówi prof. Rob van Dam z Milken Institute School of Public Health na Uniwersytecie Jerzego Waszyngtona.
Julia Zumpano, dietetyczka z Cleveland Clinic w stanie Ohio, dodaje, że skupianie się na jednym produkcie spożywczym lub napoju pomija wiele innych czynników wpływających na utratę wagi. Należą do nich ogólny sposób odżywiania, aktywność fizyczna, genetyka, stres, metabolizm, a nawet jakość snu.
„Jeśli twoim celem jest schudnięcie, zastanów się, jak możesz poprawić swój styl życia” – mówi Zumpano. – A nie tylko jak dodać do diety jeden konkretny produkt, lek czy suplement.