Zdjęcie: https://be.chewy.com/dog-breed/border-collie/
Pies od dawna nazywany jest najlepszym przyjacielem człowieka. Jest to ocena, która często opiera się na zachowaniu psa: jego lojalności, miłości i przyjaznemu nastawieniu. Właściciele zwierząt, tacy jak Sharon Reid z Grand Rapids w stanie Michigan, mówią, że doświadczyli takiego oddania na własnej skórze. „Po śmierci mojego męża, mój pies był najbardziej niezawodną częścią mojego życia, która pomogła mi przetrwać trudne miesiące.”
Wśród najbardziej powszechnie rozumianych i akceptowanych korzyści zdrowotnych wynikających z posiadania zwierząt domowych jest to, że zapewniają one lepsze strategie radzenia sobie ze stresem, mogą zwiększać empatię i współczucie. Ponadto ich towarzystwo „może chronić ludzi przed pustoszącą samotnością”, mówi Alan Beck, profesor ekologii zwierząt i dyrektor Centrum Więzi Człowiek-Zwierzę na Uniwersytecie Purdue w Indianie.
Korzyści te znajdują odzwierciedlenie w niedawnej ankiecie przeprowadzonej przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, która ujawniła, że 86% właścicieli uważa, że ich zwierzęta mają głównie pozytywny wpływ na ich zdrowie psychiczne; a około 90% uważa zwierzę za członka rodziny.
Zrozumienie stopnia, w jakim zwierzęta domowe przyczyniają się do polepszenia zdrowia psychicznego i samopoczucia ich właścicieli, jest jednak przedmiotem debaty wśród naukowców. Podczas gdy większość zgadza się, że niektóre korzyści są dobrze ugruntowane, inne mogą nie mieć tak silnych podstaw w dowodach naukowych, jak uważa część populacji.
Wśród ustalonych korzyści jest to, że interakcje między zwierzęciem a właścicielem mogą poprawić jakość życia. Badania pokazują, że zabawa z psem może poprawić nastrój, czytanie zwierzakowi może pomóc dzieciom z problemami w nauce oraz że zwierzęta domowe potrafią obniżyć u właścicieli poziom kortyzolu - hormonu związanego ze stresem - a już samo posiadanie zwierzaka może zwiększyć poziom aktywności fizycznej, zgodnie z American Heart Association.
Rzeczywiście, Reid mówi, że wyprowadzanie jej owczarka australijskiego na spacer jest jedną z niewielu chwil, które poświęca na jakiegoś rodzaju ćwiczenia. Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom zauważa, że aktywność fizyczna inspirowana przez zwierzęta może „obniżyć ciśnienie krwi, poziom cholesterolu i trójglicerydów”.
Istnieje również powszechna zgoda co do korzyści dla zdrowia psychicznego wynikających z częstego łączenia się z inną żywą istotą.
„Posiadanie nieoceniającego powiernika może służyć do łagodzenia skutków stresu, zarówno na poziomie zdrowia fizycznego, jak i psychicznego”, wyjaśnia Nancy Gee, profesor psychiatrii i dyrektor Centrum Interakcji Człowiek-Zwierzę na Virginia Commonwealth University.
Zwierzęta mogą również poprawiać wyniki w nauce swoich właścicieli. „W dwóch oddzielnych badaniach (jedno z udziałem dzieci w wieku od sześciu do ośmiu lat, drugie z udziałem studentów) interakcja z psem poprawiła funkcjonowanie wykonawcze, które jest zbiorem procesów, pozwalających nam planować i skupić się na zadaniu”, mówi Gee.
Wykazano również, że posiadanie zwierząt domowych pomaga także niektórym osobom cierpiącym na określone schorzenia psychiczne.
Jedno z badań opublikowanych przez American Psychological Association w czasopiśmie „Society of Counseling Psychology's Human-Animal Interaction Bulletin” wykazało, że psy terapeutyczne są szczególnie pomocne w zmniejszaniu objawów takich jak nieuwaga i obniżone umiejętności społeczne związane z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci. Inne badanie pokazuje, w jaki sposób głaskanie zwierzęcia może złagodzić objawy lęku, a dodatkowe badania pokazują, jak sposób posiadanie zwierzaka może poprawić zachowania społeczne dzieci z autyzmem.
Badanie z 2022 r. pokazuje, że ofiary zespołu stresu pourazowego (PTSD) również są wspierane przez posiadanie zwierząt domowych. „Nasze badania wykazały, że posiadanie psa wyszkolonego w pomocy osobom z PTSD wiąże się nie tylko z mniejszą liczbą objawów tego zespołu u weteranów, ale także z mniejszym gniewem, mniejszą izolacją społeczną i większą odpornością na stres", wyjaśnia Kerri Rodriguez, adiunkt ds. interakcji człowiek-zwierzę w College of Veterinary Medicine na University of Arizona.
Warto również zauważyć, że niektórzy starsi dorośli mogą czerpać korzyści z posiadania pupili. „Komfort wynikający z posiadania zwierząt domowych jest szczególnie ważny dla osób, które mają mniej bliskich relacji z przyjaciółmi i rodziną, takich jak osoby starsze”, mówi Rodriguez. Zauważa, że posiadanie psa może pomóc osobom starszym w nawiązywaniu kontaktów z innymi, gdy wyprowadzają go na spacer lub odwiedzają park. „Te małe interakcje społeczne mogą być naprawdę ważne dla osób, które doświadczają izolacji społecznej, a także zapewniają niezbędne towarzystwo w domu.”
Pomimo tak ugruntowanych korzyści, istnieją przypadki, w których posiadanie zwierząt domowych może być bardziej doceniane niż w rzeczywistości na to zasługuje.
„Dowody naukowe dotyczące korzyści zdrowotnych wynikających z posiadania zwierząt domowych są ogólnie bardziej zróżnicowane, niż sądzę, że jest to postrzegane przez opinię publiczną”, mówi Megan Mueller, profesor nadzwyczajny interakcji człowiek-zwierzę w Cummings School of Veterinary Medicine na Tufts University.
Na przykład Hal Herzog, emerytowany profesor psychologii na Western Carolina University, mówi, że nie wykazano, aby ludzie posiadający zwierzęta radzili sobie lepiej niż osoby nieposiadające zwierząt podczas pandemii, jak niektórzy sądzili, i że żadne badania nie wykazały, że „jako grupa, właściciele zwierząt są statystycznie szczęśliwsi niż osoby nieposiadające zwierząt”.
Prawdopodobnie najczęściej przecenianą korzyścią z posiadania zwierząt domowych jest ich wpływ na osoby zmagające się z depresją kliniczną. Przeglądając 30 recenzowanych badań dotyczących związku między posiadaniem zwierząt domowych a depresją, Herzog twierdzi, że 18 z nich wykazało „brak różnicy” we wskaźnikach depresji między właścicielami zwierząt domowych a osobami niebędącymi ich właścicielami. „Posiadanie zwierząt domowych nie jest szczególnie wiarygodnym wyznacznikiem objawów depresji”, powtarza Mueller.
Naukowcy zgadzają się jednak co do tego, że dla osób, które chcą posiadać zwierzęta domowe, kluczowe znaczenie ma dopasowanie odpowiedniego zwierzaka do właściciela. Mueller wyjaśnia, że korzyści zdrowotne wynikające z posiadania zwierzaka są bardziej determinowane przez sposób interakcji między właścicielem a zwierzęciem. „Podobnie jak w przypadku ludzi, posiadanie lub nieposiadanie partnera życiowego prawdopodobnie nie jest tak dobrym wyznacznikiem pozytywnych wyników, jak sama jakość tego związku”, mówi.
Oznacza to wybór odpowiedniego zwierzęcia zarówno indywidualnie, jak i w ramach określonej rasy lub gatunku. Podczas gdy korzyści płynące z posiadania psów i kotów są zdecydowanie najczęściej badane, przeprowadzono również inne badania dotyczące korzyści zdrowotnych wynikających z interakcji człowieka z innymi zwierzętami. Należą do nich ryby, świnki morskie, konie, a nawet owady.
Wybierając zwierzę domowe, Mueller radzi wziąć pod uwagę takie kwestie, jak rodzaj aktywności, które lubi się wykonywać, na kogo jeszcze w domu będzie miało wpływ zwierzę, koszt i przystępność cenowa, własne cele i zadania oraz ilość czasu, jaką chce się poświęcić na opiekę nad zwierzęciem.
„Jeśli uwielbiasz wędrówki po lesie, być może dobrze pasowałby do ciebie pies z dużymi pokładami energii” (taki jak Border Collie, Bokser lub Jack Russell Terrier), mówi. „Ale jeśli wolisz spędzać czas na kanapie ze swoim zwierzakiem, możesz być bardziej odpowiedni dla psa o niższym poziomie energii, kota lub małego zwierzaka, takiego jak świnka morska.”
Niezależnie od wybranego zwierzęcia, ważne jest również, aby pamiętać, że większość właścicieli zwierząt domowych otrzymuje z relacji to, co sami do niej włożyli.
„Aby w pełni czerpać korzyści z posiadania zwierzaka”, podsumowuje Gee, „będzie trzeba spędzać czas z nim czas i aktywnie angażować się w zajęcia, które oboje lubicie.”