Zdjęcie: Malte Mueller Getty Images
Sen odgrywa istotną rolę w utrzymaniu dobrego zdrowia i samopoczucia przez całe nasze życie. To, jak się czujesz, gdy nie śpisz, zależy częściowo od tego, co dzieje się podczas snu. W trakcie snu organizm pracuje nad utrzymaniem prawidłowego funkcjonowania mózgu i zdrowia fizycznego.
U dzieci i nastolatków sen pomaga również wspierać wzrost i rozwój. Niedostateczna ilość snu w dłuższym okresie czasu może zwiększyć ryzyko wystąpienia przewlekłych (długoterminowych) problemów zdrowotnych. Może również wpływać na sposób myślenia, reagowania, pracy, uczenia się i dogadywania się z innymi. Dowiedz się, jak sen wpływa na serce, układ krążenia, metabolizm, układ oddechowy i odpornościowy oraz ile powinniśmy spać.
Serce i układ krążenia
Kiedy zasypiasz i wprowadzasz organizm w fazę snu NREM, ciśnienie krwi i tętno spadają. Podczas snu układ przywspółczulny kontroluje ciało, a serce nie pracuje tak intensywnie, jak wtedy gdy jesteś obudzony. Podczas snu REM i po przebudzeniu aktywowany jest układ współczulny, zwiększając tętno i ciśnienie krwi do normalnego poziomu, gdy jesteś obudzony i zrelaksowany. Gwałtowny wzrost ciśnienia krwi i tętna po przebudzeniu jest powiązany z dławicą piersiową lub bólem w klatce piersiowej i zawałami serca.
Osoby, które nie śpią wystarczająco dużo lub często budzą się w nocy, mogą być bardziej narażone na:
- choroby wieńcowe
- wysokie ciśnienie krwi
- otyłość
- udar mózgu
Hormony i sen
Twoje ciało wytwarza różne hormony o różnych porach dnia. Może to być związane z wzorcem snu lub zegarem dobowym. Rano organizm uwalnia hormony poprawiające czujność organizmu, takie jak kortyzol, który pomaga Ci się obudzić. Inne hormony wykazują 24-godzinne rytmy, które zmieniają się na przestrzeni życia. U dzieci hormony stymulujące gruczoły do uwalniania testosteronu, estrogenu i progesteronu są produkowane pulsacyjnie w nocy, a intensywność tych impulsów rośnie w miarę zbliżania się do okresu dojrzewania.
Metabolizm i sen
Sposób, w jaki organizm radzi sobie z tłuszczem, różni się w zależności od różnych zegarów dobowych, w tym tych w wątrobie, tkance tłuszczowej i mięśniach. Na przykład, zegary okołodobowe dbają o to, aby wątroba była gotowa do wspomagania trawienia tłuszczów w odpowiednich momentach. Twój organizm może inaczej przetwarzać tłuszcze, jeśli spożywasz posiłki o nietypowych porach.
Badania wykazały, że niewystarczająca ilość snu może prowadzić do:
- wyższego poziomu hormonów kontrolujących głód, w tym leptyny i greliny, w organizmie.
- zmniejszonej zdolności reagowania na insulinę
- zwiększonego spożycia żywności, zwłaszcza tłustej, słodkiej i słonej.
- zmniejszenia aktywności fizycznej
- zespołu metabolicznego
Wszystkie te czynniki przyczyniają się do nadwagi i otyłości.
Układ oddechowy i odpornościowy
Podczas snu oddychamy wolniej i płycej, co sprawia, że pobieramy mniej tlenu. Zmiany te mogą powodować problemy u osób, które mają problemy zdrowotne, takie jak astma lub przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Objawy astmy zwykle nasilają się podczas porannego snu. Podobnie, problemy z oddychaniem u osób cierpiących na choroby płuc, takie jak POChP, mogą nasilać się podczas snu.
Sen wpływa również na różne części układu odpornościowego, które stają się bardziej aktywne o różnych porach dnia. Na przykład podczas snu pewien typ komórek odpornościowych działa intensywniej. Dlatego osoby, które nie śpią wystarczająco dużo, mogą być bardziej narażone na przeziębienia i inne infekcje.
Problemy z myśleniem i pamięcią
Sen pomaga w uczeniu się i tworzeniu długotrwałych wspomnień. Niewystarczająca ilość snu lub jego słaba jakość może prowadzić do problemów z koncentracją i jasnym myśleniem. Więcej informacji na temat tego, jak brak snu wpływa na wykonywanie codziennych czynności, w tym prowadzenie samochodu i pracę w szkole, można znaleźć na naszej stronie poświęconej niedoborom snu.