Ievgen Chabanov/Adobe Stock
Czy to normalne, że mój płód nie rusza się zbytnio rano? Czy to normalne, że moje dziecko nie ma drzemki? Czy to normalne, że mój 6-latek nie umie czytać? Czy to normalne, że mój 10-latek stracił tylko cztery zęby?
Mimo że mówi się o rodzicach-helikopterach i ich dzieciach- płatkach śniegu, większość rodziców, których znam, bardziej przejmuje się tym, czy rozwój ich dziecka jest uznawany przez ekspertów za normalny, niż tym, czy wychowują cudowne dziecko.
Kiedy nadchodzą lata nastoletnie, instynkt „Czy to normalne?” może pójść w nadbieg. Okres dojrzewania charakteryzuje się wieloma zmianami, w tym takimi, które objawiają się fizycznie i – ich trudniejszym odpowiednikiem – takimi, które objawiają się emocjonalnie. Nastroje i głębokie uczucia są intensywne i – dla rodziców martwiących się o zdrowie psychiczne nastolatków po pandemii - stanowią powód do paniki w związku z doniesieniami o zwiększonej depresji i niepokoju wśród nastolatków.
Jednak trudne uczucia często nie są powodem do niepokoju, jak twierdzi psycholog Lisa Damour w swojej nowej książce „The Emotional Lives of Teenagers: Raising Connected, Capable, and Compassionate Adolescents”. Nie tylko smutek i zmartwienia są zdrową i naturalną częścią bycia nastolatkiem, ale zdolność do doświadczania tych uczuć (bez paniki rodziców) i uczenia się, jak sobie z nimi radzić, jest rozwojowo niezbędna.
CNN rozmawiało z Damour o tym, dlaczego staliśmy się mniej tolerancyjni dla wielkich uczuć, jak sobie z nimi radzić, gdy się pojawią, oraz o tym, jak rodzice mogą, a jak nie mogą, pomóc.
CNN: Chcesz pomóc rodzicom odróżnić nastolatka w kryzysie zdrowia psychicznego, co jest teraz bardziej powszechne, od nastolatka, który jest smutny i nastrojowy, ale nie jest w kryzysie. Dlaczego jest to ważne?
Lisa Damour: Z pewnością mamy kryzys zdrowia psychicznego nastolatków, a częścią tego, co przyczynia się do kryzysu, nie jest tylko to, że nastolatki ucierpiały w pandemii, ale także to, że nie mamy klinicznej siły roboczej, aby zapewnić tyle opieki, na ile zasługują.
Ale nie wszystkie dzieci, które są w psychologicznym niepokoju, mają problemy ze zdrowiem psychicznym. Psychologowie uważają to za dwie różne rzeczy i choć jest to niekomfortowe dla wszystkich zaangażowanych, typowy rozwój nastolatków wiąże się z dużą ilością psychologicznego niepokoju. Moim celem przy pisaniu tej książki było wsparcie rodziców w poznaniu różnicy między niepokojem, który jest naturalny w byciu nastolatkiem, a tym, kiedy nastolatek może mieć problemy ze zdrowiem psychicznym.
CNN: Skąd wiesz, jaka jest różnica?
Damour: Psychologowie w pełni spodziewają się zobaczyć niepokój w ludziach, a zwłaszcza w nastoletnich ludziach. To, kiedy stajemy się zaniepokojeni, zależy od tego, jak ten niepokój jest zarządzany. Chcemy, aby nastolatki potrafiły radzić sobie z niepokojem w sposób, który nie szkodzi im ani innym. Może to obejmować rozmowę o uczuciach z osobami, które się o nie troszczą, znalezienie zdrowego ujścia dla stresu i poszukiwanie nawyków, które pomogą im znaleźć ulgę.
Nie chcemy, aby znalazły ulgę w czymś, co ma swoją cenę, na przykład w używaniu substancji lub szkodzeniu innym.
Innym przypadkiem, kiedy stajemy się zaniepokojeni, jest sytuacja, w której jedna emocja bierze górę, np. kiedy dziecko jest tak niespokojne, że niepokój rządzi wszystkimi jego decyzjami, lub tak smutne, że depresja przeszkadza mu w typowym rozwoju.
CNN: Dlaczego rodzicom tak trudno jest dostrzec trudne uczucia, w tym smutek i niepokój, jako część zdrowego dorastania?
Damour: Istnieje wiele komercyjnego marketingu wokół wellness, który może dać ludziom wrażenie, że są zdrowi psychicznie lub ich dzieci są zdrowe psychicznie tylko wtedy, gdy czują się dobrze, są spokojne lub zrelaksowane. To nie jest dokładna definicja zdrowia psychicznego.
fizkes/Adobe Stock
Ponadto w następstwie pandemii obserwuję, że rodzice widzieli, jak ich dzieci przechodzą przez niezwykle trudny okres, a teraz są otoczeni nagłówkami o tym, jak cierpiały zwłaszcza nastolatki. Ma to sens, że rodzice czują się bardziej niż kiedykolwiek zaniepokojeni tym, że ich nastolatki doświadczają emocjonalnego niepokoju.
W świetle tego, przez co wszyscy przeszliśmy i przez co przeszły nasze dzieci, może być bardzo trudno przyzwyczaić się do myśli, że dystres może być oznaką zdrowia psychicznego nastolatka. Jeśli chłopiec dostaje złamane serce i jest bardzo smutny, a do tego bardzo cierpi, to jest to dowód na to, że funkcjonuje tak, jak powinien. Jeśli dziecko jest nieprzygotowane do testu i zbliża się on szybko, a ona czuje niepokój - to jest niekomfortowe, ale właściwe.
Jednym z celów tej książki jest udowodnienie, że cierpienie psychiczne jest nie tylko nieuniknione – jest częścią zdrowia psychicznego, a doświadczanie go jest częścią tego, jak dzieci rosną i dojrzewają.
CNN: Wielu z nas czuje się permanentnie pozbawionych czasu. Jak to wpływa na to, jak podchodzimy do emocjonalnego niepokoju naszych nastolatków?
Damour: O ile teoretycznie możemy docenić, że nastolatki będą się denerwować i mieć złe dni, nie oznacza to, że łatwo sobie z tym poradzić w nocy, kiedy rodzic jest zmęczony, a nastolatek ma meltdown. W takim momencie rodzic, zgodnie z oczekiwaniami i dobrymi intencjami, chce sprawić, by stres zniknął, i zaczyna udzielać rad oraz rozwiązywać problemy, by nastolatek nie czuł się już w ten sposób. Ale rodzice odkrywają, że to nie działa tak dobrze, jak mają nadzieję.
CNN: Wskazujesz na głębokie słuchanie jako lepsze podejście, które często nie jest tak łatwe, jak może się wydawać. Co to jest?
Damour: Metafora, którą uważam, że pomaga nam słuchać, to wyobrażenie sobie, że jesteś redaktorem, a twój nastolatek jest twoim reporterem. Czytają ci artykuł, a kiedy dochodzą do końca, twoim zadaniem jest stworzenie nagłówka.
To ćwiczenie pomaga nam dostroić się do tego, co mówi nastolatek, usłyszeć i wydestylować to, co przekazuje. Powstrzymuje nas również od robienia tego, co tak często robimy, czyli od wpadania na pomysł i czekania, aż dzieci przerwą, byśmy mogli się nim podzielić.
Jeśli wymyślisz dobry nagłówek, nastolatki często czują się całkowicie wysłuchane i otrzymują całe potrzebne im wsparcie. A nawet jeśli tego nie zrobimy, nastolatki dobrze nas znają i wiedzą, kiedy słuchamy i dajemy im wsparcie bez planu i staramy się zrozumieć, co naprawdę mówią.
Tym, co pomaga w przypadku każdego, kto doświadcza trudności, ale szczególnie nastolatków, jest doświadczenie współczucia. To taki wspaniałomyślny gest, by po prostu kogoś wysłuchać.
CNN: Czy całe przetwarzanie emocji musi być werbalne?
Damour: Istnieje wiele innych zdrowych sposobów regulowania emocji przez dzieci poza mówieniem. Słuchanie muzyki dopasowanej do nastroju jest bardzo adaptacyjnym sposobem regulacji, ponieważ doświadczenie słuchania muzyki katalizuje z nich emocje. Nastolatki rozładowują emocje także fizycznie - przechodząc przez bieg, skacząc na trampolinie czy waląc w bębny. Czasami będą je rozładowywać poprzez kanały twórcze, jak rysowanie czy tworzenie muzyki.
Jako dorośli nie powinniśmy umniejszać wartości ekspresji emocjonalnej, która przynosi ulgę, nawet jeśli nie przychodzi w formie werbalnej, do której jesteśmy najbardziej przyzwyczajeni.
CNN: Czy rodzice powinni prosić o przyłączenie się? By słuchali muzyki razem z nimi, czy by poszli na całość?
Damour: Nie, ponieważ to, czego ostatecznie chcemy, to aby nasze nastolatki stały się autonomiczne w radzeniu sobie ze swoimi trudnymi uczuciami.