Zdjęcie: ajdanceandfitness.co.uk
Depresja jest powszechnym zaburzeniem psychicznym. W przeciwieństwie do normalnych zmian nastroju, osoby cierpiące na depresję doświadczają przedłużających się okresów obniżonego nastroju, tracą zainteresowanie różnymi aktywnościami i po prostu nie są w stanie cieszyć się życiem. Depresja znacznie wpływa na normalne funkcjonowanie. Zwiększa ryzyko powikłań, takich jak lęk, rak, choroby układu krążenia, a w ostateczności prowadzić może do samobójstwa, dlatego należy ją jak najszybciej diagnozować i leczyć. Niedawna metaanaliza wykazała, że niektóre ćwiczenia mogą pomóc w walce z tą straszną chorobą. Badanie, opublikowane w British Medical Journal 14 lutego roku 2024, było wynikiem współpracy kilkudziesięciu naukowców z Australii, Hiszpanii i innych krajów. Badacze, analizując ponad 200 wcześniejszych badań eksperymentalnych dotyczących ćwiczeń na depresję, porównali skuteczność joggingu, jogi, aerobiku, treningu siłowego, tai chi i innych ćwiczeń w leczeniu depresji i ostatecznie znaleźli kilka ciekawych zależności. Badanie wykazało również, że zwiększenie intensywności ćwiczeń może również wzmocnić efekt terapeutyczny.
Czym leczona jest depresja?
Obecnie depresja zwykle jest leczona lekami, takimi jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny SSRI, psychoterapiami, w tym poradnictwem psychologicznym i terapiami poznawczo-behawioralnymi, oraz terapiami fizycznymi, takimi jak terapia elektrowstrząsami. Jednakże zgodnie z powyższym badaniem, chociaż pacjenci zwykle dobrze reagują na leki i psychoterapię, wielu z nich jest opornych na leczenie i ostatecznie diagnozuje się u nich depresja oporną na leczenie. Ponadto osoby cierpiące na depresję często mają ograniczony dostęp do metod leczenia. Mieszkańcy tylko 51% krajów o wysokim dochodzie i 20% krajów o niskim i średnim dochodzie nie ma w ogóle możliwości podjęcia leczenia.
Należy aktywnie szukać terapii opartych na nauce.
Ćwiczenia fizyczne mogą być skutecznym uzupełnieniem lub alternatywą dla terapii farmakologicznych i psychologicznych, bo kosztują mało, a dają duży efekt terapeutyczny. Poprzednie badania wskazywały już, że ćwiczenia mogą poprawić objawy fizyczne i poznawcze, a także pozytywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne. Ćwiczenia są obecnie uwzględnione w wytycznych dotyczących leczenia depresji w kilku krajach, w tym w USA, Wielkiej Brytanii i Australii, jednak wytyczne te nie zawierają jasnych i spójnych zaleceń dotyczących intensywności i metod ćwiczeń. Badanie sugeruje, że dzieje się tak, ponieważ badania są fragmentaryczne i wykorzystują różne metody badawcze, co utrudnia porównanie różnych ćwiczeń. Metaanaliza to metoda gromadzenia, łączenia i statystycznej analizy wyników różnych badań. Metoda ta może pomóc naukowcom w ocenie i analizie różnych badań eksperymentalnych na tym samym gruncie. Technika ta stała się ważnym narzędziem analitycznym w medycynie. W badaniu wykorzystano metaanalizę sieciową, technikę, w której naukowcy wykorzystują wszystkie badania bezpośrednio porównujące różne interwencje w celu pośredniego oszacowania efektów interwencji dotychczas ze sobą nieporównywanych w badaniach klinicznych. W badaniu zbadano również wpływ czynników takich jak intensywność ćwiczeń i wpływ na autonomie pacjenta w leczeniu depresji.
Taniec to świetne ćwiczenie, przy którym nawet się nie zmęczysz.
Badanie wykazało, że ćwiczenia miały znaczący wpływ terapeutyczny na depresję w porównaniu z grupą kontrolną, która nie ćwiczyła. Ćwiczenia sprawdzały się zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z klasycznymi metodami kuracji takimi jak leki i psychoterapia. Zgodnie z metaanalizą między innymi u pacjentów, którzy tańczyli, w porównaniu z grupą kontrolną przykre objawy depresji się osłabiły. Z polepszeniem samopoczucia mamy też do czynienia w przypadku chorych którzy: spacerowali, uprawiali jogging, trening siłowy, aerobik tai chi i jogę. Efekty kliniczne zaobserwowano również w przypadku połączenia ćwiczeń z lekami z grupy SSRI oraz ćwiczeń aerobowych z psychoterapią. Płeć i wiek również mają wpływ na skuteczność ćwiczeń. Chociaż spacery lub jogging są skuteczne zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, to trening siłowy jest bardziej skuteczny w leczeniu kobiet, z drugiej strony joga lub qigong są bardziej skuteczne dla mężczyzn. Joga była nieco bardziej skuteczna w leczeniu starszych, podczas gdy trening siłowy był bardziej skuteczniejszy dla młodszych ludzi. Badanie wykazało również, że spośród wszystkich ćwiczeń, uczestnicy byli najbardziej skłonni do sumiennego uprawiania treningu siłowego i jogi. Rezygnowali z nich dwukrotnie rzadziej niż w przypadku innych ćwiczeń. Podsumowując, trzy najlepsze terapie oparte na skumulowanych danych metaanalizy to: taniec, ćwiczenia w połączeniu z terapią SSRI oraz spacery lub jogging. Chociaż terapia tańcem wydaje się mieć lepsze wyniki, naukowcy uważają, że potrzeba więcej przyszłych badań, aby upewnić się co do działania tańca w celu silnego go promowania. „Odkryliśmy, że taniec wydaje się obiecującym sposobem leczenia depresji, z dużymi efektami terapeutycznymi w porównaniu do innych badanych przez nas ćwiczeń”. W artykule naukowcy jednak zauważyli: „Jednak ze względu na niewielką liczbę badań, małą liczbę uczestników i niereprezentatywny profil uczestników (88% płci żeńskiej), nie jesteśmy w stanie bardziej zdecydowanie polecić tańca”.
Pozytywny pływ intensywności ćwiczeń na leczenie.
Ponadto badanie wykazało, że korzyści płynące z ćwiczeń były proporcjonalne do ich intensywności, przy czym intensywna aktywność była bardziej skuteczna. Teza sprawdza się w populacjach osób o różnym nasileniu depresji. „Pomimo niskiego zaufania do niektórych wyników naszego badania, uważamy, że wytyczne medyczne w różnych krajach są nadal zbyt konserwatywne w zaleceniach dotyczących ćwiczeń i wykorzystują ćwiczenia jedynie jako terapię wspomagającą lub alternatywną dla tych pacjentów, dla których leczenie psychologiczne lub farmakologiczne jest nieskuteczne”. W badaniu napisano: „Zamiast tego uważamy, że wytyczne dotyczące leczenia depresji powinny obejmować zalecenia dotyczące ćwiczeń i dostosowywać ćwiczenia do charakterystyki pacjenta oraz zalecać intensywniejszy wysiłek”.
Wybór ulubionych ćwiczeń nie zawsze działa dobrze.
Poprzednia metaanaliza wykazała, że leczenie pacjentów z depresją za pomocą ćwiczeń miało wyższą skuteczność, gdy zapewniało pacjentom większą autonomię, na przykład dowolność w wyborze rodzaju ćwiczeń. W przeciwieństwie do poprzedniego nowe badanie wykazało odwrotną zależność, gdy lepiej zbadano element autonomii pacjentów, naukowcy doszli do następującego wniosku: „gdy pozwalano na bardziej liberalny wybór ćwiczeń, to ich skuteczność spadała”. „Jednym z wyjaśnień tych wyników jest to, że pacjenci z depresją odnoszą korzyści z posiadania jasnego celu i jasnych mechanizmów działania tak jak w przypadku standardowych recept”. Naukowcy wyjaśnili: „Kiedy pacjentom zapewnia się większą swobodę wyboru, to niskie poczucie własnej wartości u pacjentów z depresją może uniemożliwić im ustalenie odpowiedniego poziomu wyzwania. Przykładowo mogą stronić od trudniejszych wyzwań na rzecz bardziej komfortowych aktywności”.
Wyniki te należy interpretować z większą ostrożnością i oczekuje się dalszych badań w celu ich wyjaśnienia i uzasadnienia.
„Nasza metaanaliza nie ujawnia wyraźnych mechanizmów przyczynowo-skutkowych, ale dane pomagają w tworzeniu hipotez. Jest mało prawdopodobne, aby jakikolwiek pojedynczy mechanizm mógł wyjaśnić wszystkie wyniki badania”. W badaniu napisano: „Zamiast tego stawiamy hipotezę, że połączenie interakcji społecznych, mindfulness, akceptacji, podwyższenia własnej wartości, kontaktu z naturą, mechanizmów neurobiologicznych i natychmiastowego wyrzutu endorfin po ćwiczeniach razem daje pozytywne wyniki terapeutyczne”. Naukowcy doszli do wniosku, że metaanaliza wykazała, że każdy z elementów ćwiczeń był związany ze zmniejszeniem objawów depresji, ale żadne pojedyncze ćwiczenie nie obejmowało wszystkich niezbędnych elementów. Niektóre ćwiczenia mogą bardziej bezpośrednio promować pozytywne myślenie- joga, socjalizację- ćwiczenia grupowe, obcowanie z naturą- spacery, dawać większy zastrzyk endorfin- bieganie lub bardziej sprzyjać zwiększeniu poczucia własnej wartości- trening siłowy. Niezależnie od tego, badanie kończy się poparciem dla włączenia ćwiczeń fizycznych do formalnego leczenia depresji i sugeruje, że nowe wytyczne organizacji medycznych poprawiłyby wyniki leczenia. „Nasze wyniki sugerują, że większość pacjentów, którzy angażują się w ćwiczenia, może odnieść korzyści”. Naukowcy napisali też, że: „Jeśli pozwalają na to warunki społeczne, to udział w ćwiczeniach grupowych lub zorganizowanych programach może zapewnić wsparcie i wskazówki. Służby zdrowia mogą rozważyć te programy jako alternatywne lub wspomagające leczenie głębokiej depresji”.