Zdjęcie: Lloyd Russell
Od dekad, a być może nawet od wieków, magicy zastanawiają się i spierają o to, czy i kiedy ujawnianie sekretów ich sztuczek i iluzji jest dopuszczalne.
Obecnie dwóch brytyjskich naukowców – będących również magikami – napisało, jak się uważa, pierwsze szczegółowe opracowanie dotyczące tego, co w środowisku magików określa się mianem „ujawniania” (exposure).
Gustav Kuhn i Brian Rappert, akademicy z uniwersytetów w Plymouth i Exeter, przeprowadzili badanie wśród setek magików z całego świata, analizując ich postawy wobec ujawniania sekretów magii.
Odkryli, że ujawnianie sztuczki innego magika, który wciąż żyje, jest zdecydowanie niedopuszczalne – mniej niż 3% badanych uznało to za akceptowalne.
Jednak ujawnianie sztuczki stworzonej przez magika, który już nie żyje, lub wyjaśnianie iluzji, którą samemu się opracowało, było uznawane za znacznie bardziej usprawiedliwione.
Uznano, że ujawnianie sztuczki dla własnej promocji jest niewłaściwe, a choć wielu magików uważało za rozsądne przekazanie sekretów sztuczki innemu magikowi, było znacznie mniej akceptowalne dzielenie się nimi z osobą, która po prostu chciała wiedzieć, jak to działa – z czystej ciekawości.
Rappert i Kuhn, obaj członkowie Magic Circle, przygotowują się na falę krytyki, gdy ich artykuł zostanie opublikowany w poniedziałek.
„To ogromny i naprawdę kontrowersyjny temat w społeczności magików” – powiedział Kuhn, pracownik wydziału psychologii na Uniwersytecie w Plymouth oraz praktyk magii ulicznej i z bliskiego kontaktu (close-up magic). „Magicy bardzo emocjonalnie podchodzą do tej kwestii”.
Jak w większości aspektów współczesnego życia, pieniądze wydają się odgrywać w tym znaczącą rolę. Kuhn zauważył: „Jeśli zapłacisz za sztuczkę magiczną, ujawnienie jej sekretów jest w porządku. Jeśli zapłacisz mi za te sekrety, mogę je zdradzić, ale jeśli podam ci je za darmo, wtedy to już nie jest w porządku”.
„Magia może się rozwijać jedynie dzięki dzieleniu się pewnymi sekretami, a magicy muszą zarabiać na życie, więc transakcje finansowe odgrywają w tym bardzo ważną rolę” – zauważył Kuhn.
Kuhn znalazł się w centrum burzy w 2019 roku, kiedy globalna fundacja charytatywna Wellcome Trust zorganizowała w Londynie darmową wystawę Smoke and Mirrors, która otwarcie wyjaśniała ogólne zasady magii, takie jak odwracanie uwagi (misdirection) czy technika wymuszania (forcing).
Kuhn, którego badania były częścią wystawy, powiedział, że niektórzy magicy uznali darmowy dostęp do takich informacji za naruszenie zasad, co doprowadziło do formalnego śledztwa przeciwko niemu, prowadzonego przez komisję ds. ujawniania sekretów w Magic Circle.
W artykule stwierdzono: „Jest bardzo mało prawdopodobne, że wystawa wywołałaby podobny rodzaj kontrowersji, gdyby od odwiedzających pobierano opłatę za wstęp.”
Publikacja przygląda się również historii ujawniania sekretów magii, podkreślając, że pierwszy prezes Magic Circle, David Devant, został zmuszony do rezygnacji, gdy fragmenty jego książki Secrets of My Magic zostały opublikowane w popularnym magazynie.
Artykuł bada zawiłe sztuczki, w których pewne ujawnienie sekretów może wręcz wzbogacić pokaz. Na przykład magik Caleb Morgan wykonał klasyczną sztuczkę, w której wkładał jedwabną chustkę do zaciśniętej dłoni, a następnie otwierał ją, by pokazać, że chustka zamieniła się w jajko.
Morgan następnie ujawnił, że jajko było plastikowe i miało dziurę z tyłu, przez którą chustka mogła się zmieścić – po czym rozbił jajko, by udowodnić, że było to w rzeczywistości zwykłe jajko.
Rappert, którego prace obejmują wykorzystanie magii do ilustrowania, jak ujawnianie i ukrywanie odgrywają rolę w codziennym życiu i relacjach międzynarodowych, stwierdził, że tego rodzaju ujawnienie wydaje się akceptowalne.
„Niektórzy powiedzieli, że całkowicie w porządku jest ujawnić pilnie strzeżony sekret, jeśli ma to miejsce w kontekście wykonywania sztuczki, która opiera się na innej metodzie” – powiedział.
Kuhn i Rappert argumentują, że badanie jest konieczne, ponieważ internet znacznie ułatwił ujawnianie sekretów magicznych, co zmienia zasady gry.
Artykuł kończy się komentarzem od Magic Circle, które zapoznało się z badaniem przed jego publikacją. Organizacja stanowczo podkreśla, że została założona w 1905 roku na podstawie zasady ochrony sekretów magików.
Dodaje jednak: „Konsekwencje i implikacje ujawniania sekretów to szara strefa, która jest słabo rozumiana i mało zbadana. Z zadowoleniem przyjmujemy i doceniamy każde badanie tego rodzaju, które pomaga nam wszystkim lepiej zrozumieć i zgłębić ten temat.”