Zgaś to: Popielniczka pełna zużytych papierosów została pozostawiona na stoliku na tarasie w pubie 20 października 2024 roku w Bath w Anglii. Rząd zrezygnował z zakazu palenia na tarasach pubów, ale obecnie zastanawia się nad zabronieniem palenia na placach zabaw dla dzieci i w pobliżu szkół oraz szpitali. Zdjęcie: Matt Cardy/Getty Images.
NHS wprowadza darmowe tabletki przeciw paleniu nazwane wareniklina dla brytyjskich palaczy. Według badań wareniklina jest bardziej efektywną metodą na rzucenie palenia niż tradycyjne gumy albo plastry.
W tym tygodniu dowiedzieliśmy się, że około 85 000 palaczy będzie mogło otrzymać ten lek jako część programu “wsparcia behawioralnego” mającego na celu pomóc rzucić nawyk.
Na podstawie wyników University College London wareniklina może zapobiec śmierci aż 9 500 osób w przeciągu następnych pięciu lat.
„Jedna pigułka dziennie może zmienić życie dla osób, które chcą rzucić palenie i pomóc NHS skupić się na zapobieganiu zamiast leczeniu skutków” - stwierdziła dyrektorka naczelna NHS Amanda Pritchard.
Jak działa ten nowy lek i czy rzeczywiście jest w stanie przeciwdziałać powikłaniom wynikającym z palenia?
Ile osób pali w Wielkiej Brytanii?
Według corocznej ankiety populacyjnej z 2023 roku dotyczącej domowników Wielkiej Brytanii, około 11.9 procent dorosłych w wieku od 18 lat (blisko 6 miliona osób) są ciągłymi palaczami.
Rozbijając to na poszczególne kraje otrzymujemy takie wyniki:
- Anglia – 11,6%
- Walia – 12,6%
- Szkocja – 13,5%
- Irlandia Północna - 13,3%
Czym dokładnie jest ten lek?
Wareniklina jest nową wersją leku nazwanego Champix. Nowe wydanie jest kolejną częścią brytyjskiego planu w celu obniżenia ilości palaczy i zaoszczędzeniu ogólnych zasobów NHS.
Champix został wydany przez Pfizera w 2006 i był prowadzącą marką leków przeciw paleniu w Wielkiej Brytanii aż do października 2021 roku, w którym został wycofany ze sprzedaży z powodu zawierania rakotwórczej nitrosaminy.
Po odkryciu niechcianej substancji w leku, do tego w ilościach spoza akceptowalnych limitów Europejskiej Agencji Medycyny (EMA) oraz Agencji Regulującej Produkty Medyczne (MHRA), nakazano wycofanie leku z aptek.
W sierpniu 2024 roku tabletka została ponownie wprowadzona do sprzedaży w Wielkiej Brytanii jako ogólny lek na rzucenie palenia nazwany wareniklina. W tym miesiącu został także zaakceptowany przez MHRA.
Karta blistrowa Chantix. Chantix, znany także jako Champaix, to lek na rzucenie palenia, który został wycofany ze sprzedaży w 2021 roku i obecnie powrócił jako wareniklina. Jest to lek dostępny w Wielkiej Brytanii wyłącznie na receptę. Fotografia: Shutterstock.
Jak działa ten lek?
Wareniklina działa jako “agonista receptorów nikotyny”, czyli substancja, która aktywuje specyficzny receptor w mózgu. Agonista działa w tej samej części mózgu, co nikotyna.
Lek obniża efekt nikotyny na mózg oraz zmniejsza chęć palenia i skutki odstawienia. Dzięki temu pacjent jest w stanie stymulować receptor nikotyny bez palenia.
Eksperci polecają zażywanie leku razem z korzystaniem z programu wspomagającego rzucenie palenia, który będzie w stanie edukować i wspomagać pacjenta w jego procesie całkowitego rzucenia nawyku.
Aby skutecznie wyeliminować pragnienie nikotyny zaleca się brać lek przez 12 do 24 tygodni.
Na stronie NHS poleca się spożycie jednej do dwóch tabletek dziennie. Palacze powinni zacząć brać lek jeden albo dwa tygodnie przed próbą rzucenia palenia.
Znanymi efektami ubocznymi są:
- uczucie bycia chorym/zachorowanie
- problemy ze snem (insomnia)
- okazyjne intensywne sny
- suchość w ustach
- zatwardzenie/biegunka
- bóle głowy
- poczucie senności
- poczucie odurzenia.
W jaki sposób ten lek zaoszczędzi pieniądze NHS?
Palenie do dzisiaj jest główną przyczyną zachorowań i zgonów w Wielkiej Brytanii, którym można zapobiec. Leczenie palaczy kosztuje 2,5 miliard funtów (ponad 13 miliardów złotych) rocznie.
Według statystyk NHS w przeciągu 2022-2023 zanotowano ponad 400 000 wizyt w angielskich szpitalach, które były powiązane z powikłaniami z powodu palenia.
Według badania z 2018 roku przez The National Institute for Health and Care Excellence (NICE) za każdy funt wydany na Champix, poprzedni lek wspomagający proces rzucenia palenia, zaoszczędzono 1,65 funta na leczenie chorób wynikających z nadmiernego palenia.
Czy ten lek jest wykorzystywany w innych miejscach?
Według raportu z 2023 roku z Lancet, medycznego dziennika, wareniklina została dopuszczona do użytku w 116 hrabstwach.
Pomimo tego, że Champix (wareniklina) był sprzedawany w wielu krajach, obecnie trudno go dostać z powodu wycofania produkcji od października 2021 roku na całym świecie, w tym Wielkiej Brytanii, krajach Unii Europejskiej, Japonii, Ameryki Południowej i w większośc Ameryki Północnej.
Dopiero w tym roku Champix został ponownie sprzedawany jako tabletka wspomagająca rzucenie palenia pod nazwą wareniklina.
Jak bardzo był skuteczny?
Według raportu Lacet, wareniklina została wydana ponad 24 milionom palaczy na świecie. Badania kliniczne różnią się wynikami, w niektórych z nich liczba osób, która skutecznie rzuciła palenie wynosi 14%, a w innych – do 50%. Końcowy efekt zależy od rodzaju i czasu trwania badania.
Jednak większość badaczy zgadza się w tym, że varenicline oraz inne, podobne leki są najlepszą pomocą dla osób starających się rzucić palenie.
Istnieje wiele opcji, w tym terapia zastąpienia nikotyny (NRT), polegająca na użyciu plastrów nikotynowych, gum albo sprayów, jednak wareniklina cieszy się większą efektywnością. Badania osób używających produktów zastępujących nikotynę różnią się wynikami. Jednakże według ogólnej opinii, zaledwie jedna na dziesięć osób skutecznie rzuca palenie jedynie za pomocą tej metody.
Czy można kupić inne leki o podobnym działaniu?
Wareniklina nie jest jedyną tabletką wspomagającą rzucanie palenia.
Cytyzyna, substancja podobna do warenikliny, jest dostępna w 18 krajach na świecie. Obecnie jeszcze nie otrzymała aprobaty EMA czy też amerykańskiej organizacji Food and Drug Administration (FDA).
Argentyńskie badania z grudnia 2023 roku prowadzone przez toksykologa Omar De Santi w Posadas National Hospital w Buenos Aires sugerują, że tabletki cytyzyny mają ponad dwa razy większą szansę pomóc badanym rzucić palenie w porównaniu z osobami, które brały środek placebo.
„Byłoby to bardzo korzystne zmniejszyć ilość palaczy w LAMI [kraje z niskim/średnim ogólnym dochodem], gdzie leki wspomagające proces rzucenia palenia są pilnie potrzebne. Na całym świecie palenie jest główną przyczyną zachorowań, którą możemy zapobiec. Cytyzyna może być jedną z odpowiedzi na ten problem.” - powiedział Santi w styczniu po opublikowaniu badania.
Jak brytyjski rząd zamierza zminimalizować palenie?
W zeszłym tygodniu Wielka Brytania wprowadziła Ustawę tabaki i vapingu (Tobacco and Vapes Bill), w której wiek upoważniający do kupna produktów papierosowych ma wzrosnąć w następnych latach.
Według nowej ustawy minimalny wiek na kupienie papierosów będzie zwiększony co rok, co końcowo skutkuje tym, że każda osoba urodzona po 1 styczniu 2009 roku – obecnie każda osoba w wieku 15 lat i poniżej - całkowicie nie będzie w stanie kupić papierosów.
Ta inicjatywa “anty-papierosowego pokolenia”, razem z wydaniem nowych leków wspomagających rzucenie palenia, może zaoszczędzić ponad 500 milion funtów rocznie według Amandy Pritchard, dyrektora naczelnego NHS.
Rząd zrezygnował z planów zakazania palenia w tarasach pubów, ale obecnie zastanawia się nad zakazaniem palenia w placach zabaw dla dzieci oraz w pobliżu szkół i szpitali. Jednak głównym celem Ustawy jest stworzenie pokolenia wolnego od uzależnienia od papierosów przez zabronienie ich kupna dla osób urodzonych po roku 2009.
„Lepiej zapobiegać, niż leczyć skutki. Wprowadzenie tej tabletki może zaoszczędzić miliony dla NHS, zwolnić miejsca na szybsze wizyty dla pacjentów i ocalić życia.” - sekretarka Health and Social Care Wes Streeting powiedziała dziennikarzom.
Jak bardzo poważnym problemem jest palenie?
Od 2010 roku, World Health Organization (WHO) notuje, że roczne koszty leczenia powikłań wynikających z powodu palenia wynoszą 500 miliardów dolarów.
Na całym świecie 1 do 3 miliarda osób pali, przez co 8 milionów osób umiera z powikłań. Te osoby nie zawsze są palaczami. 13 milion ludzi rocznie umiera przez zetknięcie się z dymem palaczy, pomimo tego, że sami nie sięgali po papierosy.
Około 68 milion osób używa e-papierosów.
W 2021 roku WHO opublikowało badanie zatytułowaneThe Global Investment Case for Tobacco Cessationk, które odkryło, że gdyby każdy kraj wydał przeciętnie 0,21$ na osobę, około 88 million ludzi byłoby w stanie rzucić palenie w 2030 roku.
Oprócz tego, ponad 9,3 million żyć mogłoby zostać ocalonych wśród tych, którzy rzucili palenie przed 65 rokiem życia.