Zdjęcie: RA Kearton/Getty Images
Nowo zrecenzowane badanie pokazuje, że przeciwutleniacze, które nadają owocom i kwiatom ich żywe kolory, wydają się przeciwdziałać niektórym z najgroźniejszych skutków mikroplastiku na układ rozrodczy (takim jak obniżona płodność) i mogłyby być finalnie stosowane w opracowywaniu leczenia.
Artykuł skupia się na toksyczności mikroplastiku na układ rozrodczy oraz na związkach roślinnych nazywanych antocyjanami, które są powszechnie obecne w orzechach, owocach i warzywach. Nowa analiza literatury naukowej na temat antocyjanów wykazuje, że te związki mogą chronić przed szeregiem wpływu plastiku na hormony, obniżenie testosteronu i estrogenu, zmniejszenie liczby plemników, obniżoną jakość nasienia, zaburzenia erekcji oraz uszkodzenia jajników.
„Poszukiwanie naturalnych związków, by przeciwdziałać tym szkodliwym skutkom, są w toku, a antocyjany wyłaniają się jako obiecujący kandydat,” piszą autorzy badania, którzy są z Fińsko-Chińską Siecią Żywności i Zdrowia.
„[Antocyjany] wykazały potencjał ochronny przed toksycznością na ukłąd rozrodczy wywołaną przez mikroplastik.”
Mikroplastik to maleńkie cząsteczki plastiku, które albo są celowo dodawane do produktów konsumpcyjnych, albo powstają w wyniku rozpadu większych plastików. Cząsteczki zawierają szereg 16 000 substancji chemicznych pochodzących z plastiku, z których tysiące, takie jak BPA, ftalany i PFAS, stanowią poważne zagrożenia dla zdrowia.
Substancja została znaleziona w całym ciele człowieka i jest neurotoksyną, która może przekraczać bariery łożyskową i mózgową. Wiąże się ją ze zwiększonym ryzykiem zawału serca i raka, częściowo dlatego, że wydaje się gromadzić w tkankach lub zmieniać mikrobiom jelitowy, co może prowadzić do zwiększenia stanu zapalnego w całym organizmie. Ostatnie badania wiążą stan zapalny z niewydolnością serca, a przeciwutleniacze mogą też w teorii załagodzić problemy w innych układach.
W męskim układzie rozrodczym mikroplastik został znaleziony w jądrach i nasieniu. U kobiet znaleziono go w tkance jajników, łożysku, mleku matki i płodach.
U mężczyzn wiele problemów wynika ze zdolności mikroplastiku do przekraczania bariery krew-jądro, co może powodować stan zapalny w tkance. Zostało wykazane, że niektóre antocyjany zwiększają liczbę plemników, masę jąder oraz spermatogenezę – kluczowy etap w rozwoju plemników poprzez ochronę nienaruszalności bariery krew-jądro, co zapobiega przedostawaniu się mikroplastiku do tkanek.
Badacze uważają, że myszy, które zostały narażone na substancję, która wywołuje te same choroby co mikroplastik, a następnie leczone antocyjanami, wykazały poprawę jakości nasienia, w tym zwiększoną liczbę plemników oraz ich ruchliwość, a przeciwutleniacze ogólnie zmniejszyły uszkodzenia jąder.
Nowy artykuł zwraca też uwagę na badania sugerujące, że mikroplastik może obniżać poziom testosteronu. Antocyjany mogą pomóc przywrócić produkcję testosteronu, przez ochronę komórek Leydiga, które są odpowiedzialne za produkcję tego hormonu, jak wskazuje artykuł.
U kobiet wpływ mikroplastiku na płodność i rozwój seksualny może być łagodzony przez antocyjany, które zdają się chronić receptory hormonalne przed chemikaliami pochodzącymi z plastiku, takimi jak bisfenol, ftalany i kadm. Te chemikalia mogą naśladować hormony lub wywoływać reakcje hormonalne.
Mikroplastik w tkance jajników powoduje stan zapalny, który wydaje się obniżać poziom estrogenu i innych hormonów. Badania wykazały, że leczenie szczurów, które miały problemy zdrowotne związane z ekspozycją na mikroplastik, chroniło tkankę jajników i normalizowało poziom estrogenu oraz innych hormonów.
„Właściwości przeciwutleniające pomagają zachować funkcje jajników i potencjalnie utrzymać płodność, podkreślając terapeutyczny potencjał w radzeniu sobie z uszkodzeniami jajników,” piszą autorzy.
Artykuł został zmieniony 26 lutego 2025 roku, aby odzwierciedlić, że badania z antocyjanami dotyczyły problemów zdrowotnych podobnych do tych wywołanych przez mikroplastik, ale nie bezpośrednio związanych z ekspozycją na na niego.