Zdjęcie: NurPhoto/getty images
Amerykanie twierdzą, że szok cenowy w sklepach spożywczych utrudnia im
prowadzenie zdrowej diety – wynika z ogólnokrajowego, reprezentatywnego badania
dorosłych przeprowadzonego przez Pew Research Center, niezależny ośrodek
badawczy zajmujący się analizą danych. 90% dorosłych w Stanach Zjednoczonych
uważa, że ceny zdrowej żywności wzrosły w ciągu ostatnich kilku lat, a ponad dwie
trzecie (69%) twierdzi, że wyższe ceny żywności utrudniają im zdrowe odżywianie.
Najbardziej dotknięci zostali ci z niższymi lub stałymi dochodami – 47% z nich
zgłasza trudności z jedzeniem zdrowych posiłków, w porównaniu do tylko 15%
dorosłych o wyższych dochodach, zgodnie z wynikami ankiety przeprowadzonej
wśród 5123 dorosłych w dniach od 24 lutego do 2 marca. „To większe wyzwanie dla
osób o niższych dochodach, ale nie oznacza to, że Amerykanie ze średnimi i
wyższymi dochodami są całkowicie wolni od problemu” - powiedziała Eileen Yam,
dyrektorka ds. badań naukowych i społecznych w Pew, z siedzibą w Waszyngtonie.
„Nawet Amerykanie o średnich i wyższych dochodach twierdzą, że rosnące ceny
zdrowej żywności utrudniają im zdrowe odżywianie” - dodała. Jest to częściowo
wynikiem uzależnienia od zachodniego modelu diety, który koncentruje się na
kosztownych produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso i nabiał –
twierdzi dr David Katz, specjalista medycyny zapobiegawczej i stylu życia oraz
założyciel organizacji non-profit True Health Initiative, globalnej koalicji ekspertów
zajmujących się medycyną opartą na stylu życia. Nie brał on udziału w badaniu Pew.
„Fasola i soczewica są niezwykle pożywne i bardzo tanie. Podobnie gotowane
zboża” - napisał Katz w e-mailu. „Więcej potraw z ich udziałem, a mniej dań opartych
na drogich produktach zwierzęcych, pozwoliłoby znacznie poprawić jakość diety i
obniżyć jej koszt.” „Oczywiście pomogłoby również picie więcej zwykłej wody zamiast
słodzonych napojów” – dodał. „Problemem nie są ceny, ale brak umiejętności
czytania etykiet żywności.”
Amerykańska dieta jest niezdrowa
Ponad milion Amerykanów umiera każdego roku z powodu chorób związanych z
dietą, takich jak otyłość, rak, choroby serca czy cukrzyca typu 2. Niezdrowe
odżywianie i brak bezpieczeństwa żywnościowego kosztują USA około 1,1 biliona
dolarów rocznie w postaci wydatków na opiekę zdrowotną i utraconej
produktywności. Obiektywne badania naukowe pokazują, że jakość diety w USA jest
poniżej normy. Ponad 50% dorosłych nie spełnia zaleceń żywieniowych
Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego, jak wykazała analiza z kwietnia.
Mimo to prawie 60% dorosłych w badaniu Pew oceniło swoją dietę jako „dość
zdrową”. „Zdolność Amerykanów do oceny jakości własnej diety budzi poważne
wątpliwości” – powiedział Katz. „Nie polegamy przecież na „szacunkach” ludzi, jeśli
chodzi o ich ciśnienie krwi – dlaczego więc mamy oczekiwać, że będą trafnie oceniać
własną dietę?” Z badania wynika również, że osoby, które częściej jedzą w domu,
najczęściej oceniały swoją dietę jako zdrową. Około jedna trzecia osób gotujących i
jedzących w domu określiła swoją dietę jako „bardzo zdrową” lub „wyjątkowo
zdrową”. Dla porównania, tylko 12% osób jedzących głównie poza domem uznało
swoją dietę za zadowalającą.
Jak Amerykanie podejmują decyzje żywieniowe
Smak to najważniejszy czynnik przy wyborze jedzenia – 83% dorosłych uznało smak
za „bardzo ważny” lub „nadzwyczaj ważny”. Dla porównania, mniej niż połowa
respondentów powiedziała to samo o wartościach zdrowotnych żywności. „Bez
względu na rasę, pochodzenie etniczne, płeć czy dochód, smak jest zawsze na
pierwszym miejscu” – powiedziała Yam. „Po smaku, Amerykanie najbardziej cenią
cenę, zdrowotność jedzenia i wygodę.” Niska cena, wygoda i smak to cechy
charakterystyczne ultraprzetworzonych produktów spożywczych. Producenci
żywności przyciągają konsumentów kombinacjami cukru, soli, tłuszczu i dodatków,
zaprojektowanych tak, aby osiągnąć „punkt błogości” – czyli idealny smak. W USA
około 71% produktów spożywczych może być ultraprzetworzonych, według badania
z 2019 roku. Ultraprzetworzona żywność zawiera składniki „nigdy lub rzadko
wykorzystywane w kuchni”, a także dodatki mające na celu poprawienie smaku lub
wyglądu końcowego produktu – według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds.
Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Wiele badań wykazuje, że wysokie spożycie
ultraprzetworzonej żywności zwiększa ryzyko otyłości i chorób przewlekłych, takich
jak rak, choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2 i depresja. Takie jedzenie może
nawet skrócić życie. Badania pokazują również, że przejście na dietę roślinną, taką
jak dieta śródziemnomorska, może poprawić zdrowie w każdym wieku. „Nigdy nie
jest za późno, by przyjąć zdrowe nawyki żywieniowe, a korzyści z ich wprowadzenia
mogą być ogromne, jeśli chodzi o zmniejszenie liczby przedwczesnych zgonów” –
mówi dr Frank Hu, profesor żywienia i epidemiologii oraz kierownik wydziału żywienia
w Harvard T.H. Chan School of Public Health. „Ludzie mają dużą elastyczność, jeśli
chodzi o stworzenie własnego zdrowego planu żywieniowego” – powiedział Hu w
poprzednim wywiadzie dla CNN. „Ale podstawowe zasady – więcej żywności
pochodzenia roślinnego i mniej czerwonego mięsa, przetworzonych mięs, cukru i
sodu – powinny obowiązywać niezależnie od wybranej diety.”