Zdjęcie: popsci.com
Rynek suplementów diety w USA jest wyceniany na ponad 50 milionów dolarów. Jedna z jego części – suplementy z olejem rybnym – zyskała na popularności w ostatnich latach, dzięki wielu korzyściom zdrowotnym, które są podkreślane na ich etykietach. Jednak badania medyczne nie były w stanie potwierdzić, że spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3 zawartych w nich przynosi wiele korzyści dla serca. Pomimo braku twardych dowodów, marketerzy oleju rybnego nadal formułują wygórowane twierdzenia dotyczące korzyści z suplementu, zgodnie z badaniem opublikowanym 23 sierpnia w czasopiśmie „JAMA Cardiology”.
Olej rybny zawiera dwa kwasy tłuszczowe omega-3, EPA i DHA, które można znaleźć w siemieniu lnianym, orzechach włoskich oraz tłustych rybach, takich jak łosoś. Wyższe poziomy EPA i DHA zostały skorelowane z niższym ryzykiem chorób serca; jednakże te obserwacyjne wyniki oparte są na pacjentach, którzy naturalnie je otrzymują z diety, a nie poprzez suplementację. Badanie z 2021 roku przeprowadzone przez Narodowe Instytuty Zdrowia również wykazało, że ogólnie dostępne suplementy z olejem rybnym nie poprawiają rzeczywistych wyników sercowo-naczyniowych. Dodatkowo, randomizowane badanie przeprowadzone na ponad 15 000 pacjentach z cukrzycą wykazało, że ryzyko poważnego zdarzenia sercowo-naczyniowego nie było istotnie różne między uczestnikami, którzy przyjmowali suplement z omega-3, a tymi, którzy go nie przyjmowali.
W tej nowej pracy zespół z Uniwersytetu Texas Southwestern Medical Center w Dallas przeanalizował twierdzenia dotyczące zdrowia znajdujące się na etykietach 2 819 suplementów z olejem rybnym pobranych z Narodowej Bazy Etykiet Suplementów Diety Narodowych Instytutów Zdrowia. Ponad 80 procent suplementów w badaniu używało twierdzeń dotyczących struktury i funkcji. Te rodzaje twierdzeń w ogólny sposób opisują rolę, jaką odgrywają kwasy tłuszczowe omega-3 w organizmie, na przykład „wspiera serce, umysł i nastrój” lub „promuje zdrowie serca”. W badaniu przeanalizowano także kwalifikowane twierdzenia zdrowotne i znaleziono je tylko na 19 procent (399) etykiet: 394 dotyczyło choroby wieńcowej, trzy odnosiły się do ciśnienia krwi, a dwie dotyczyły obu. Te twierdzenia odnoszą się do potencjalnej zdolności suplementu do pomocy w leczeniu lub zapobieganiu chorobom i są wystawiane przez Agencję Żywności i Leków (FDA) USA, ale tylko po przeglądzie dowodów.
Aktualnie istnieją tylko dwa kwalifikowane zdrowotne twierdzenia dotyczące serca związane z olejem rybnym, jedno odnoszące się do choroby wieńcowej, a drugie do ciśnienia krwi. W 2019 roku FDA stwierdziła, że „Pomocne, ale nierozstrzygające badania pokazują, że spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 EPA i DHA może zmniejszyć ryzyko choroby niedokrwiennej serca”. Jednak agencja również stwierdza, że twierdzenia dotyczące struktury i funkcji nie mogą sugerować, iż suplement ma moc zapobiegania, leczenia ani wyleczenia jakiejkolwiek choroby. One po prostu „opisują rolę składnika odżywczego lub składnika diety, które mają wpływ na strukturę lub funkcję u ludzi”. W odpowiedzi na prośbę Popular Science o komentarz dotyczący etykiet suplementów z olejem rybnym, rzecznik FDA napisał: „Ogólnie rzecz biorąc, FDA nie komentuje konkretnych badań, ale ocenia je jako część zbioru dowodów, aby dalej rozwijać nasze zrozumienie na temat konkretnej kwestii i pomagać w realizacji naszej misji ochrony zdrowia publicznego. FDA przegląda wyniki artykułu”.
„To prawda, że kwasy tłuszczowe omega-3 są obecne w mózgu i odgrywają ważną rolę w różnych funkcjach mózgu” - powiedziała The Washington Post profesor kardiologii i współautorka badania, Ann Marie Navar. „Jednakże, to, co nie zostało konsekwentnie udowodnione w wysokiej jakości badaniach, to fakt, że większe spożycie w postaci suplementu z olejem rybnym przekłada się na poprawę funkcjonowania lub zapobieganie chorobom”. Navar dodała również, że była „zaniepokojona”, dowiadując się, że etykiety suplementów z olejem rybnym często zawierają twierdzenia sugerujące korzyści zdrowotne dla szerokiego zakresu układów organów (mózg, serce i oczy) podczas prowadzenia badania.
Zespół zauważył kilka ograniczeń w swojej analizie. Firmy dobrowolnie przekazują informacje o etykietach do Narodowej Bazy Etykiet Suplementów Diety NIH, więc artykuł nie objął wszystkich dostępnych danych. Ponadto autorzy ocenili tylko suplementy z 16 największych marek oleju rybnego oraz ich twierdzenia zdrowotne na etykietach, a nie materiały promocyjne. „Badania związane z żywieniem są notorycznie trudne do przeprowadzenia w odpowiedni sposób” - powiedziała Healthline certyfikowana kliniczna dietetyczka i certyfikowana holistyczna dietetyczka Megan Lyons. „Ludzie mają tak wiele zmiennych: różne warunki zdrowotne, zróżnicowane spożycie pokarmów, różne wzorce ruchu oraz odmienne wzorce snu i stresu - wszystko to przyczynia się do naszego ogólnego zdrowia”.