„Chcesz stworzyć nudę? To bądź poprawny politycznie, kiedy z kimś dyskutujesz”.
To cytat z książki "Świat według Karla. Dowcip i mądrość Karla Lagerfelda" (2013). Jest to zbiór mniej lub bardziej niezwykłych cytatów, które ten projektant mody wymyślił na przestrzeni lat.
Wiele recenzji książki określa Karla Lagerfelda jako „kulturalnego”. Ale także jako „nieprzewidywalnego”, „prowokacyjnego”, „czasem szokującego” i „niepoprawnego politycznie”, ale zawsze w pozytywnym sensie.
Dla wielu Karl Lagerfeld (zmarły w 2019 roku) był odpowiednikiem Oscara Wilde'a w świecie mody. Człowiek, który był nie tylko dowcipny i wykształcony, ale miał odwagę powiedzieć to, co chciał, kiedy chciał, nie martwiąc się o konsekwencje.
Wprowadzał otwarty powiew świeżości. Nie unikał faktu, że świat mody w dużej mierze zbudowany jest na marzeniach i iluzji nieosiągalnej doskonałości.
Karl Lagerfeld nie wahał się mówić, że na szczupłe modelki narzekają głównie grube mamusie jedzące chipsy przed telewizorem.
I trudno mu było zrozumieć modelki, które skarżyły się, że są traktowane jak przedmioty - to część pracy, tak mówił.
Dlaczego tak wiele kobiet zwlekało ze zgłoszeniem swoich sprawców?
W wywiadzie dla magazynu modowego Numéro w 2018 roku powiedział, że czuje się nieswojo z retoryką ruchu #metoo i kwestionował, dlaczego wiele kobiet tak długo zwlekało ze zgłoszeniem sprawców.
Ale nie był też wyrozumiały dla mężczyzn czy kolegów z pracy. Zapytany, z kim najchętniej skończyłby na bezludnej wyspie - z projektantami mody Virgilem Abloh, Jacquemusem czy Jonathanem Andersonem, odpowiedział: „Wolałbym się zabić”. Szanował projektanta Azzedine'a Alaïa, ale czuł, że pod koniec swojej kariery tworzył on głównie „baletki dla menopauzalnych ofiar mody”.
W większości przypadków jednak żenujące komentarze Karla Lagerfelda wywołały jedynie powierzchowną falę, która nie dotyczyła ani jego samego, ani jego pracodawców - domów mody Chanel i Fendi.
Raczej przyczyniły się do podtrzymania zainteresowania nimi wszystkimi.
Czy dziś, w 2023 roku, Karlowi Lagerfeldowi uszłyby na sucho podobne rzeczy? Zdecydowanie nie.
Na potrzeby obecnej wystawy Karl Lagerfeld. A line of beauty, prezentowanej obecnie w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, pojawiły się krytyczne głosy kwestionujące sylwetkę Karla Lagerfelda.
„Dlaczego go sławimy, skoro jest tylu niesamowitych projektantów, którzy nie są wąsko myślącymi białymi mężczyznami?”, zapytała na przykład na Instagramie brytyjska aktorka Jameela Jamil, dodając przykłady kontrowersyjnych wypowiedzi, które wygłosił.
Cóż, być może, ponieważ Karl Lagerfeld miał sześćdziesiąt pięć lat długiej i udanej kariery?
Generalnie rzecz biorąc, Karl Lagerfeld zaprojektował sto tysięcy ubrań. Wiele z nich w ramach pracy jako główny projektant domu mody Chanel, marki, którą wyniósł na nowe wyżyny - nie tylko finansowe - genialnie zarządzając jej dziedzictwem i odnawiając je. Jednocześnie pracował również dla włoskiej marki Fendi oraz swojej własnej marki Karl Lagerfeld.
Dziś żaden projektant mody nie ma takiej pozycji.
Ponieważ moda stała się wielomiliardowym biznesem, zakres tego, co projektant może zrobić i powiedzieć, został drastycznie ograniczony.
Koszt bycia narażonym na burze, które mogą wybuchnąć w mediach społecznościowych, jeśli projektant mody pójdzie wypadnie dosyć źle, jest uważany za zbyt wysoki.
Innymi słowy, to nie przypadek, że wiele dużych domów mody nie wprowadza już z hukiem nowego głównego projektanta, ale stawia w centrum samą markę. Nie może ona ryzykować, że zrobi z siebie błazna.
Ale z drugiej strony nie może też tworzyć tego samego rodzaju szumu wokół marek modowych, który na dobre i na złe może wykreować inteligentny i rozmowny projektant.