Zdjęcie: CDC pexels.com
Ta szeroko zakrojona definicja oznacza, że istnieje wiele powodów, dla których uczeń może mieć ASN. Powody te mogą mieć charakter trwały lub tymczasowy: dziecko może przeżywać żałobę lub być ofiarą prześladowania. Nie dziwi więc fakt, że szersza definicja Szkocji oznacza, iż ma ona znaczny odsetek uczniów zdiagnozowanych z ASN - 37% w 2023 roku.
W obszernym zakresie dokumentacji polityki edukacyjnej edukacja inkluzywna w Szkocji jest powszechnie rozumiana jako obejmująca szeroki zakres zagadnień, takich jak przeciwdziałanie dyskryminacji - nie tylko związanej z niepełnosprawnością. Opiera się to na charakterystycznym dla szkockiego prawa domniemaniu zapewnienia edukacji w szkołach ogólnodostępnych. Jest to założenie, że z wyjątkiem szczególnych okoliczności, dzieci posiadające dodatkowe potrzeby wsparcia będą kształcone w zwykłych szkołach.
Wprowadzanie inkluzyjnego podejścia
Wśród rodziców, dzieci, nauczycieli, polityków i innych osób panuje jednomyślność co do tego, że szkockie podejście do edukacji inkluzywnej jest właściwym rozwiązaniem. Istnieje jednak znaczna rozbieżność między intencjami a rzeczywistością. W niezależnym przeglądzie z 2020 r. zbadano, w jaki sposób świadczenia w zakresie dodatkowych potrzeb wsparcia działały w praktyce - i stwierdzono wiele niepowodzeń. Przegląd wykazał, że potrzeby dzieci i młodzieży w zakresie dodatkowego wsparcia nie były odpowiednio zaspokajane. Istniały rozbieżności między założeniami nowego systemu a tym, czego faktycznie doświadczały dzieci i młodzież.
W raporcie ustalono, że nie wszystkie dzieci, nastolatkowie i ci, którzy ich wspierają, rozwijają się bądź są jednakowo doceniani w systemie edukacji. Ich głosy nie są słyszane przez tych, którzy posiadają wystarczający autorytet do wprowadzenia zmian. Usługodawcy i kierownicy w szkołach stoją w obliczu poważnych wyzwań związanych z możliwością zaspokojenia potrzeb podopiecznych, co nie jest wystarczająco adresowane na wyższym szczeblu.
Późniejsze dochodzenie, zakończone w 2024 r., wykazało wiele przyczyn tej rozbieżności między polityką a praktyką. Obejmowały one brak zasobów, potrzebę ciągłego dokształcania personelu szkolnego oraz kwestie związane z kulturą szkolną. Dochodzenie wykazało, że z czasem zmniejszyły się środki na dodatkowe wsparcie w nauce. Okazało się, że wiele niedawno wybudowanych placówek nie zostało zaprojektowanych tak, aby były one dostępne dla niepełnosprawnych. Zauważono potrzebę, aby liderzy szkolni odbyli kurs, który ma na celu zakorzenienie wartości takich jak równość, integracja i sprawiedliwość społeczna, aby dokonać niezbędnych zmian w kulturze szkolnej.
Nauka przez praktykę
W całej Wielkiej Brytanii i Irlandii niepokojący jest brak jasnej definicji tego, co oznacza i pociąga za sobą edukacja inkluzywna oraz jak należy wdrażać ją w praktyce. Znajduje to odzwierciedlenie w obecnym kryzysie związanym z rosnącym zapotrzebowaniem na pedagogów specjalnych.
Niedawny przegląd edukacji specjalnych potrzeb w Anglii przeprowadzony przez Najwyższą Izbę Kontroli wskazał, że szkolnictwo powszechne musi być znacznie bardziej inkluzywne, że szkoły nie są zachęcane do priorytetowego traktowania tej kwestii oraz że Ministerstwo Edukacji powinno „opracować wizję i długoterminową strategię uwzględniania potrzeb wszystkich uczniów w szkołach ogólnodostępnych".
W Szkocji, w przeciwieństwie do innych krajów, więcej uwagi poświęcono wspólnemu zrozumieniu tego, czym jest system edukacji inkluzywnej. Przykład stanowi National Framework for Inclusion (NFI), którego trzecia edycja została opublikowana w 2022 roku. Ramy te stanowią podstawę standardów nauczania i zapewniają wytyczne dla rozwoju tego typu polityki.
NFI, opracowane pod patronatem Scottish Universities Inclusion Group i inspirowane pracą eksperta ds. edukacji inkluzywnej Lani Florian oraz współpracowników w zakresie pedagogiki inkluzywnej, oferuje szereg skłaniających do refleksji pytań promujących tę praktykę. Wskazuje to na bardziej oparte na współpracy podejście do tworzenia ogólnej polityki edukacyjnej. Oczywiste jest jednak, że należy zrobić więcej, aby takierozumienie inkluzywności stało się normą
w szkołach.
Różnice w podejściu do dodatkowego wsparcia i potrzeb edukacyjnych oznaczają, że profil dziecka ze specjalnymi potrzebami jest zależny od kraju zamieszkania. Ponadto różnice w samych systemach edukacji wpływają zarówno na umieszczenie dziecka w placówce, jak i na rodzaj otrzymywanej przez nie pomocy.
Współpraca międzynarodowa jest niezbędna, aby lepiej zrozumieć mocne i słabe strony różnych podejść do zaspokajania dodatkowych potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży.