Zdjęcie: Freepik
Owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, tłuszcze nienasycone, orzechy, rośliny strączkowe, chude produkty mleczne i ryby. Jeśli je jesz, prawdopodobnie wzrasta szansa na to, że pozostaniesz zdrowy. Więc jak dożyjesz 70. roku życia bez poważnych chorób, takich jak choroby serca i układu krążenia, nowotwory czy Alzheimer – jednocześnie będziesz mieć dobrą kondycję poznawczą, fizyczną i psychiczną. Ważne jest też, aby spożywać jak najmniej czerwonego i przetworzonego mięsa, słodkich napojów, soli i rafinowanych zbóż. Na to przynajmniej wskazuje nowe badanie. Jest ono opublikowane w Nature Medicine.
Dobre również dla środowiska
,,Spożywanie dużej ilości żywności roślinnej oraz umiarkowanej ilości zdrowej żywności pochodzenia zwierzęcego może sprzyjać zdrowemu starzeniu się’’ – mówi jedna z autorek badania, Marta Guasch Ferre. Uważa ona, że badanie to może mieć udział w przyszłych zaleceniach żywieniowych. ,,Co jest interesujące, to fakt, iż badanie wskazuje, że tego typu dieta nie jest tylko dobra dla ludzi, ale także dla środowiska. To nie było wcześniej badane’’ – mówi Guasch w rozmowie z duńskim czasopismem naukowym Videnskab.dk. Jest ona adiunktką w Instytucie Zdrowia Publicznego oraz w Centrum Badań Podstawowych nad Metabolizmem Fundacji Novo Nordisk na Uniwersytecie Kopenhaskim.
Czy jeden typ diety jest lepszy od innych?
Naukowcy zbadali osiem typów diet, w tym EAT-Lancet, śródziemnomorską i opartą na ultraprzetworzonym jedzeniu. Poszukiwali oni zależności między tymi dietami a zdrowym starzeniem się. W badaniu wzięło udział ponad 1000 amerykańskich kobiet, które były obserwowane przez 30 lat. Naukowiec Daniel Ibsen zapoznał się z nowym badaniem Videnskab.dk. On sam nie brał jednak w nim udziału. ,,Badanie sugeruje, że nie powinniśmy uwydatniać jednej diety nad innymi. Powinniśmy skupić się na podobieństwach, a nie różnicach. Chodzi o to, że istnieje wiele różnych sposobów zdrowego życia, które wydają się korzystne dla starzenia się’’ – mówi badacz z Instytutu Zdrowia Publicznego oraz Steno Diabetes Center Aarhus w Danii.
Ibsen dodaje, że badanie jest bardzo solidne, ponieważ naukowcy w trakcie jego trwania, przez te 30 lat, pytali się uczestniczek co cztery lata, jakiego rodzaju jedzenie spożywają. ,,W wielu innych badaniach zazwyczaj mierzy się tylko raz i patrzy się potem 20-30 lat w przyszłość’’ – mówi.
Trzy wzorce żywieniowe, które zostały zbadane
- Dieta EAT-Lancet: Grupa naukowców poleca, abyśmy jedli więcej owoców, warzyw, orzechów i roślin strączkowych, a jednocześnie zmniejszyli o połowę spożycie mięsa i cukru.
- Dieta śródziemnomorska: Skupia się na świeżych, sezonowych produktach, włączając warzywa, owoce, pełne ziarna, orzechy, rośliny strączkowe, chude produkty mleczne i zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek, awokado i tłuste ryby.
- Ultraprzetworzona żywność: Przeważają w niej produkty przemysłowe zawierające wiele składników. Zawierają dodatki, takie jak barwniki, emulgatory i substancje zagęszczające. Zaliczają się do tego: chleb, herbatniki, napoje gazowane, batoniki musli, niektóre produkty roślinne, śniadaniowe, wędliny i gotowe sosy.
Nie istnieje ,,superżywność’’
Według nowego badania nie wystarczy więc, jak jesz tylko owoce, produkty pełnoziarniste i chude produkty mleczne, żeby zapewnić sobie zdrowe starzenie się. To dlatego, że naukowcy nie potrafią wywnioskować, czy istnieje bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy między dietą a zdrowym starzeniem się. ,,Ale tak właśnie jest z tego typu badaniami’’ – wskazuje Daniel Ibsen. ,,Bardzo trudno jest przeprowadzić eksperyment, w którym ludzie przestrzegają określonej diety od 39. roku życia do śmierci. Dlatego więc te badanie jest nieco bliższe odpowiedzi, jak osiągnąć zdrowe starzenie się’’ – mówi.
Ibsen wskazuje, że naukowcy wzięli pod uwagę wiele innych czynników, której mogą wpływać na wyniki, takie jak status społeczno-ekonomiczny, palenie papierosów czy aktywność fizyczna.
O korelacji a kazualności
Korelacja oznacza, że istnieje zbieżność między dwoma czynnikami. Gdy jeden rośnie, drugi również. Jednak to, że coś dzieje się jednocześnie lub zaraz po sobie, może być przypadkowe i nie musi oznaczać, że jedno powoduje drugie – może istnieć wiele innych czynników. Przykładowo, australijskie statystyki pokazują, że liczba utonięć wzrasta wraz ze sprzedażą lodów. Ale to nie oznacza, że spożywanie lodów zwiększa ryzyko utonięcia. Prawdopodobnie przyczyną tej statystycznej zbieżności jest fakt, iż latem ludzie zarówno więcej się kąpią, jak i jedzą więcej lodów.
Związek przyczynowy, czyli kazualność, oznacza natomiast, iż jedna zmienna bezpośrednio powoduje drugą. Przykładowo, palenie papierosów zwiększa ryzyko zachorowania na raka.
Aby odkryć związek przyczynowy, naukowcy mogą – jeśli jest to możliwe i etycznie uzasadnione – przeprowadzić randomizowane badanie kontrolowane. Podczas tego badania jedna grupa badanych osób jest poddawana określonemu działaniu, leczeniu, a następnie porównywana z grupą kontrolną, która tego leczenia nie otrzymuje.