Zapobieganie chorobie Parkinsona może „zacząć się przy stole"

Zdjęcie: Gallo Images/getty images

Spożywanie około dwunastu porcji ultraprzetworzonej żywności dziennie może
ponad dwukrotnie zwiększyć ryzyko rozwoju choroby Parkinsona – wynika z nowego
badania. Jedna porcja w badaniu to m.in. szklanka (ok. 240 ml) napoju dietetycznego
lub słodzonego cukrem, jeden hot dog, kromka pakowanego ciasta, łyżka keczupu
lub ok. 30 gramów chipsów ziemniaczanych (mała paczka chipsów zwykle zawiera
ok. 40–45 gramów). „Nasze badanie pokazuje, że spożywanie zbyt dużej ilości
przetworzonej żywności, takiej jak słodzone napoje i pakowane przekąski, może
przyspieszać wczesne oznaki choroby Parkinsona” – powiedział główny autor
badania dr Xiang Gao, profesor i dziekan Instytutu Żywienia Uniwersytetu Fudan w
Szanghaju w Chinach. To najnowsze badanie stanowi część „rosnącej liczby
dowodów na to, że dieta może wpływać na rozwój choroby Parkinsona” – dodał Gao.
Chociaż badanie wykazało, że osoby spożywające więcej ultraprzetworzonej
żywności częściej zgłaszały wczesne objawy, nie udowodniono bezpośredniego
wzrostu ryzyka zachorowania na Parkinsona – zauważył dr Daniel van Wamelen,
wykładowca neurologii na King’s College London, który nie brał udziału w badaniu.
„Badanie nie śledziło, czy uczestnicy zostali później zdiagnozowani z chorobą
Parkinsona” – powiedział. „Niemniej jednak, większa liczba tych objawów może
sugerować wyższe ryzyko w dłuższej perspektywie.”

Zdrowie mózgu zaczyna się przy stole

Badacze przeanalizowali dane zdrowotne i żywieniowe prawie 43 000 uczestników
dwóch amerykańskich badań: Nurses’ Health Study i Health Professionals Follow-Up
Study. Średni wiek uczestników wynosił 48 lat i nikt z nich nie miał diagnozy
Parkinsona na początku badania. Uczestnicy co kilka lat samodzielnie raportowali, co
jedli – co stanowi pewne ograniczenie, ponieważ pamięć może być zawodna.
Ultraprzetworzona żywność analizowana w badaniu obejmowała: słodzone napoje,
sosy, keczupy i smarowidła, pakowane słodycze i desery, jogurty i desery mleczne,
pieczywo i płatki śniadaniowe, a także pakowane słone przekąski. Wyniki pokazały
związek między wczesnymi objawami Parkinsona a wszystkimi grupami
ultraprzetworzonej żywności – z wyjątkiem pieczywa i płatków. Zdaniem autorów
może to sugerować wspólne cechy innych klas produktów przetworzonych, które

odpowiadają za te efekty. Jedną z możliwych przyczyn może być fakt, że
ultraprzetworzona żywność zawiera mniej błonnika, białka i mikroskładników, a
więcej cukru, soli i tłuszczów nasyconych lub trans. Dodatkowo może zaburzać
równowagę mikroflory jelitowej, a dodatki do żywności mogą zwiększać stan zapalny,
ilość wolnych rodników i śmierć neuronów. „Z próbą ponad 42 800 uczestników i
okresem obserwacji sięgającym 26 lat, badanie to wyróżnia się zarówno siłą
statystyczną, jak i metodologiczną rzetelnością” – napisali autorzy artykułu
redakcyjnego towarzyszącego publikacji. Artykuł został współautorstwem dr.
Nikolaosa Scarmeasa, profesora neurologii klinicznej na Uniwersytecie Columbia w
Nowym Jorku oraz dietetyczki Marii Maraki, adiunktki na Uniwersytecie Narodowym i
Kapodysryjskim w Atenach. Oboje nie brali udziału w badaniu. „Zapobieganie
chorobom neurodegeneracyjnym może zaczynać się przy stole” – napisali.
„Nadmierne spożycie ultraprzetworzonej żywności nie tylko zwiększa ryzyko chorób
metabolicznych, ale może również przyspieszać procesy neurodegeneracyjne i
związane z nimi objawy.”

Wczesne objawy pojawiają się na lata przed utratą sprawności ruchowej

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Neurology, naukowcy skupili się na
prodromalnym stadium choroby Parkinsona – czyli wczesnych sygnałach, które
pojawiają się na wiele lat przed wystąpieniem typowych objawów, takich jak drżenie,
sztywność mięśni, wolny chód czy zmiany postawy. Do wczesnych objawów należą:
bóle ciała, zaparcia, objawy depresji, osłabienie zmysłu węchu lub widzenia kolorów,
nadmierna senność w ciągu dnia – podaje Fundacja Parkinsona. Bardzo
nietypowym, ale kluczowym wczesnym objawem może być zaburzenie snu REM, w
którym ciało zamiast być sparaliżowane podczas snu – porusza się i „odgrywa” sny.
Normalnie w fazie REM ciało pozostaje nieruchome. Badanie wykazało, że osoby
spożywające około 11 porcji ultraprzetworzonej żywności dziennie, w porównaniu do
tych, które jadły tylko trzy, miały 2,5 razy większe prawdopodobieństwo
występowania trzech lub więcej wczesnych objawów Parkinsona. Dodatkowo,
spożywanie większej ilości ultraprzetworzonej żywności wiązało się ze wzrostem
ryzyka występowania prawie wszystkich objawów – z wyjątkiem zaparć. Wynik ten
był niezależny od takich czynników jak wiek, aktywność fizyczna czy palenie
papierosów. „Choroba Parkinsona to schorzenie nieuleczalne” – powiedział Gao w

wiadomości e-mail. „W naszym wcześniejszym badaniu, opartym na tej samej
populacji, wykazaliśmy, że zdrowy wzorzec żywieniowy oraz aktywność fizyczna
mogą spowalniać rozwój choroby.” „Wybieranie mniej przetworzonej żywności i
więcej pełnowartościowych produktów może być dobrą strategią na utrzymanie
zdrowia mózgu.”