Kobietom ze znanymi czynnikami ryzyka zaleca się przyjęcie znieczulenia zewnątrzoponowego. Źródło: Unsplash/CC0 Public Domain
Według badania opublikowanego przez „The BMJ” obecność znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu wiąże się z wyraźnym zmniejszeniem ryzyka poważnych powikłań w pierwszych tygodniach po porodzie. Lekarze określają te powikłania jako ciężką chorobowość okołoporodową (SMM), która może obejmować zawał serca, niewydolność serca, sepsę i histerektomię. Analgezja zewnątrzoponowa jest zalecana u kobiet ze znanymi czynnikami ryzyka SMM, takimi jak otyłość, niektóre choroby przewlekłe lub posiadanie więcej niż jednego dziecka. Mówi się, że kobiety te mają „medyczne wskazanie” do znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu. Kobiety rodzące przedwcześnie również są bardziej narażone na SMM. Niektóre badania sugerują, że znieczulenie zewnątrzoponowe podczas porodu może zmniejszyć ryzyko SMM, chociaż dowody są ograniczone. Aby temu zaradzić, zespół z Uniwersytetu w Glasgow we współpracy z Uniwersytetem w Bristolu postanowił określić wpływ znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu na SMM i zbadać, czy był on większy u kobiet ze wskazaniami medycznymi do znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu lub u tych, które rodziły przedwcześnie. Ich ustalenia opierają się na danych Scottish National Health Service dotyczących 567 216 rodzących matek (średni wiek 29 lat, 93% odmiany białej) rodzących naturalnie lub przez nieplanowane cesarskie cięcie w Szkocji w latach 2007- 2019.
Dokumentacja medyczna została wykorzystana do zidentyfikowania dowolnej z 21 dolegliwości zdefiniowanych jako SMM przez US Centers for Disease Control and Prevention lub przyjęcia na oddział intensywnej opieki medycznej w dowolnym momencie od daty porodu do 42 dni po porodzie. Uwzględniono również takie czynniki, jak wiek matki, pochodzenie etniczne, waga, historia palenia tytoniu i istniejące wcześniej schorzenia, a także miejsce urodzenia i wiek ciążowy w chwili porodu. Spośród 567 216 kobiet 125 024 (22%) otrzymało podczas porodu znieczulenie zewnątrzoponowe, a SMM wystąpiło w 4,3 na 1000 urodzeń. Zastosowanie znieczulenia zewnątrzoponowego wiązało się z 35% względnym zmniejszeniem ryzyka SMM u wszystkich kobiet biorących udział w badaniu. Większe zmniejszenie zaobserwowano u kobiet ze wskazaniem medycznym do znieczulenia zewnątrzoponowego (zmniejszenie ryzyka o 50%) w porównaniu z kobietami bez (zmniejszenie ryzyka o 33%) oraz u kobiet rodzących przedwcześnie (zmniejszenie ryzyka o 47%) w porównaniu z kobietami rodzącymi w terminie lub po (brak dowodów na zmniejszenie ryzyka). Warto zauważyć, że spośród 77 439 kobiet w badaniu, które były bardziej narażone na ciężkią chorobowość okołoporodową, tylko 19 061 (24,6%) otrzymało znieczulenie zewnątrzoponowe. Autorzy zauważają, że możliwym wyjaśnieniem tych wyników jest dokładniejsze monitorowanie zarówno matki, jak i dziecka podczas porodu, ostudzenie fizjologicznych reakcji stresowych na poród oraz szybsza eskalacja interwencji położniczych w razie potrzeby.
Stosunkowo niskie wykorzystanie znieczulenia zewnątrzoponowego, szczególnie w przypadku wskazań klinicznych, może odzwierciedlać fakt, że kobiety nie w pełni rozumieją potencjalne korzyści, jako że to od ich decyzji zależy czy skorzystają ze znieczulenia zewnątrzoponowego. Jest to badanie obserwacyjne, więc nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków na temat przyczyn i skutków, a autorzy przyznają, że istnieje kilka ograniczeń, które mogły wpłynąć na ich wyniki. Badanie obejmowało głównie białe kobiety rodzące w Szkocji, co może ograniczać możliwość uogólnienia na zróżnicowane etnicznie populacje lub różne środowiska opieki zdrowotnej, dodają. Było to jednak duże, dobrze zaprojektowane badanie, które odzwierciedla współczesne praktyki położnicze i anestezjologiczne, a wyniki były podobne po dalszych analizach, co potwierdza solidność ustaleń. Autorzy podsumowują: „Wyniki te uzasadniają obecną praktykę zalecania znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu kobietom ze znanymi czynnikami ryzyka, podkreślają znaczenie zapewnienia równego dostępu do znieczulenia i znaczenie wspierania kobiet z różnych środowisk, aby mogły podejmować świadome decyzje dotyczące znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu”.
Wyniki te sugerują, że analgezja zewnątrzoponowa może być realną opcją ochrony dla ciąż zagrożonych, a osoby decydujące powinny rozważyć tę nową korzyść w celu poprawy wyników zdrowotnych matek, twierdzą naukowcy w powiązanym artykule redakcyjnym. Wskazują oni na znaczenie zrozumienia mechanizmów stojących za tym efektem ochronnym i rozpoznania nierówności w przyjmowaniu, na przykład w mniejszościowych grupach etnicznych i społecznościach o niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej, gdzie wskaźniki przyjmowania są niższe. Mając to na uwadze, odkrycia te „mogą posłużyć jako katalizator inicjatyw mających na celu poprawę dostępu do znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu, potencjalnie redukując ilość przypadków SMM i poprawiając wyniki w zakresie zdrowia matek w różnych środowiskach społeczno-ekonomicznych i etnicznych”, podsumowują naukowcy.