Niedobór żelaza: Gorący napój, który może wypłukać żelazo i zmniejszyć jego wchłanianie nawet o 64%

Polifenole zawarte w herbacie mogą wiązać się z żelazem i przeszkadzać w jego wchłanianiu.

Żelazo jest kluczowym minerałem dietetycznym biorącym udział w kilku mechanizmach biologicznych, przede wszystkim w transporcie tlenu we krwi. Ponieważ narządy potrzebują tlenu do prawidłowego funkcjonowania, niedobór żelaza może mieć daleko idące konsekwencje zdrowotne. Co ciekawe, nie wszystkie przypadki niedoboru żelaza są spowodowane brakiem żelaza w diecie. Na przykład spożywanie herbaty i kawy o niewłaściwej porze może przyczynić się do tego stanu, blokując wchłanianie żelaza.

Niedobór żelaza jest spowodowany przede wszystkim przewlekłą utratą krwi i energicznymi ćwiczeniami. Najczęstszą przyczyną jest jednak niedostarczanie z dietą wystarczającej ilości pokarmów bogatych w żelazo. Chociaż ta kwestia jest łatwa do skorygowania, badania sugerują, że osoby podatne na niedobór mogą również skorzystać z unikania kawy i herbaty w porach posiłków. Według australijskiej platformy Better Health, herbata i kawa są dwoma z kilku źródeł pokarmowych znanych z tego, że zaburzają wchłanianie żelaza.

Pacjentów zagrożonych niedoborem zwykle zniechęca się do spożywania pokarmów i napojów, takich jak otręby, herbata i kawa, które zakłócają wchłanianie żelaza z posiłków. Instytut Zdrowia wyjaśnia: „Herbata, kawa i wino zawierają taniny, które zmniejszają wchłanianie żelaza poprzez wiązanie się z nim i wyprowadzanie go z organizmu”. 

„Fityniany i włókna znajdujące się w pełnych ziarnach, takich jak otręby, mogą zmniejszyć wchłanianie żelaza i innych minerałów”.

Jeden korpus badań badających rolę kawy i herbaty w absorpcji żelaza został opublikowany w American Journal of Clinical Nutrition. Badacze zauważyli: „Filiżanka kawy zmniejszyła wchłanianie żelaza z hamburgera o 39 procent w porównaniu do 64 procent z herbatą, o której wiadomo, że jest silnym inhibitorem wchłaniania żelaza.”

Nie znaleźli dowodów na spadek absorpcji żelaza, gdy kawa była spożywana godzinę przed posiłkiem, ale zahamowanie było obserwowane, gdy kawa była przyjmowana w ciągu godziny po posiłku. Innym składnikiem herbaty i kawy, który może potencjalnie zakłócać wchłanianie żelaza są polifenole. Składają się one głównie z kwasu chlorogenowego, który jest kluczowym składnikiem aktywnym w kawie, kakao i niektórych ziołach.

Razem, składniki te są przedstawiane jako oferujące większość korzyści zdrowotnych związanych z herbatą i kawą. Mogą one jednak wiązać się z żelazem, gdy są spożywane w tym samym czasie co żywność zawierająca żelazo.

To wiązanie dotyczy przede wszystkim żelaza niehemowego, które znajduje się w pokarmach roślinnych. Popularne źródła żelaza niehemowego obejmują wzbogacone płatki śniadaniowe, fasolę, ciemną czekoladę, soczewicę, szpinak, ziemniaki ze skórą, orzechy i nasiona.

Należy jednak zauważyć, że żywność i napoje zawierające kofeinę nie są zazwyczaj odpowiedzialne za niedobór żelaza u zdrowych osób, więc zamiana ich na produkty bezkofeinowe nie będzie miała znaczącego wpływu.

Dlaczego organizm potrzebuje żelaza?

Czerwone krwinki zawierają złożone białko zwane hemoglobiną, które przenosi tlen z płuc do reszty ciała. Białko hemoglobiny składa się częściowo z żelaza i stanowi dwie trzecie tlenu w organizmie. Żelazo odgrywa również rolę w produkcji białka mioglobiny i enzymów w organizmie, a także przyczynia się do funkcjonowania układu odpornościowego.