Pierwsze w pełni wspomagane robotycznie operacje mikrochirurgiczne przeprowadzone na ludziach

Dr Maximilian Kückelhaus przedstawia nową metodę podczas ćwiczeń "na sucho". Operujący robot (po prawej) jest połączony w sieć z robotycznym, mikroskopem (po lewej). WWU - Peter Leßmann

To wielki sukces dla mikrochirurgii robotycznej nie tylko w Münsterze, ale i na całym świecie – zarówno dla medycyny, jak i dla nauki: zespół pod kierownictwem dr Maximiliana Kückelhausa i prof. Tobiasa Hirscha z Centrum Medycyny Mięśniowo-szkieletowej Uniwersytetu w Münsterze przeprowadził w pełni wspomaganą robotycznie operację mikrochirurgiczną na ludziach. Lekarze użyli innowacyjnej techniki operacji, w której robot operacyjny nowego typu, zaprojektowany z myślą o przeprowadzaniu operacji mikrochirurgicznych, jest połączony w sieć z robotycznym mikroskopem. Takie podejście umożliwia kompletne usunięcie chirurga wykonującego zabieg z miejsca przeprowadzania operacji. Używanie robotów w badaniach klinicznych odbywa się we współpracy pomiędzy Szpitalem Uniwersytetu w Münsterze, a Przychodnią Specjalistyczną Hornheide.

Specjaliści używają tej metody od dobrych dwóch miesięcy. Jak dotąd przeprowadzono pięć udanych operacji, po których ma nastąpić wiele kolejnych. „Ten nowy sposób operacji umożliwia nam pracę z dużo większą delikatnością i precyzją, niż to możliwe przy konwencjonalnych technikach operacyjnych,” mówi Maximilian Kücklehaus. „W rezultacie, mniej tkanki zostaje zniszczone, a pacjenci szybciej wracają do zdrowia.” Specjaliści używają tej metody na przykład w przypadku pacjentek z rakiem piersi, które potrzebują skomplikowanych rekonstrukcji piersi, albo ofiar wypadków, kiedy pacjenci wymagają przeszczepów tkanek. Z pomocą robota i robotycznego mikroskopu, mikrochirurdzy mogą na przykład zszywać najdrobniejsze struktury anatomiczne, takie jak naczynia krwionośne, nerwy, czy naczynia limfatyczne, często mające średnicę jedynie 0,3 milimetra.

Podczas operacji robot – tak zwany System Chirurgiczny Symani – naśladuje ruchy ludzkiej ręki przekazywane za pomocą pola elekromagnetycznego i joysticków. Maszyna odtwarza poruszenia operującego chirurga w dwadzieścia razy mniejszej skali z użyciem maleńkich narzędzi i robiąc to kompletnie eliminuje jakiekolwiek drżenie (ludzkiej) ręki. Robotyczny mikroskop jest podłączony do operującego robota i pokazuje obszar, na którym jest przeprowadzana operacja, za pomocą tak zwanego trójwymiarowego zestawu rozszerzonej rzeczywistości o dwóch wysokiej rozdzielczości monitorach. Hełm zawiera okulary, które pozwalają na połączenie prawdziwego świata z danymi wirtualnymi. W ten sposób, ruchy głowy chirurga mogą zostać nagrane i przekazane robotowi, umożliwiając oglądanie operowanego obszaru nawet pod skomplikowanymi kątami. W dodatku, operujący lekarz ma dostęp do licznych menu i może korzystać z możliwości robota nie używając przy tym rąk.

Nowa technologia ma też tę zaletę, że operujący chirurdzy mogą przybrać swobodniejszą pozę – w innym przypadku musieliby przeprowadzać operacje znajdując się w wyczerpującej pozycji przez kilka godzin. „Kiedy możemy operować pacjentów zdalnie, mamy dużo lepszą ergonomię,” mówi Tobias Hirsch, który sprawuje funkcję przewodniczącego chirurgii plastycznej Uniwersytetu w Münsterze. „A to chroni nas przed zmęczeniem, co oznacza, że możemy utrzymać koncentrację przez wiele godzin. Podczas pierwszych badań z użyciem tych systemów, zanim zostały użyte przy operacjach, już byliśmy w stanie potwierdzić pozytywny wpływ na jakość operacji i ergonomię.” W czasie ćwiczeń ze studentami i doświadczonymi mikrochirurgami lekarze dowiedli, że przy użyciu systemu robotycznego, tempo nauki, posługiwanie się narzędziami i ergonomia są lepsze niż w przypadku konwencjonalnych technik operacyjnych.

W nadchodzących tygodniach i miesiącach Maximilian Kücklehaus i Tobias Hirsch będą przeprowadzać dalsze operacje i w ich trakcie zbierać dane, które przeanalizują w badaniach naukowych. Ważne kwestie, do których trzeba się odnieść, dotyczą szczególnie poprawy jakości operacji i ergonomii. „Mamy nadzieję, że dzięki tej nowej technice możemy nie tylko przeprowadzać operacje bardziej precyzyjnie i bezpieczniej – ale też, w przypadku najdrobniejszych struktur, przekroczyć ograniczenia wyznaczone przez ludzkie ciało. Brak konieczności stania przy stole operacyjnym może również oznaczać, że pewnego dnia operujący chirurg nie będzie już musiał być fizycznie obecny. Specjalista może być w stanie przeprowadzać ważne operacje w jednym z kilku miejsc – bez konieczności pojawienia się tam osobiście,” Mówi Maximilian Kücklehaus, wybiegając w przyszłość.