DN/Ipsos: Dlaczego wyborcy są tak pesymistyczni?

Przemoc gangów jest głównym powodem negatywnych nastrojów, według DN/Ipsos. Zdjęcie: Magnus Hallgren

Tylko nieliczni wyborcy uważają, że Szwecja zmierza we właściwym kierunku. DN/Ipsos zadaje to pytanie wielokrotnie, a krzywe są jednoznaczne. Odsetek pesymistów od prawie roku wynosi około 60 procent, a odsetek optymistów mniej niż 10.

W majowym badaniu DN/Ipsos obraz nieco się rozjaśnia, ale poziom nastrojów pesymistycznych pozostaje wysoki. Obecną sytuację można porównać z wiosną 2020 r., kiedy odsetek negatywów był tylko o 10 punktów procentowych wyższy niż odsetek pozytywów. Obecnie różnica wynosi 48 punktów procentowych.

Dlaczego tak to wygląda? Aby uzyskać jaśniejszy obraz nastrojów, DN/Ipsos zadał w maju dodatkowe pytania dotyczące powodów ich oceny rozwoju sytuacji.

Pesymiści wskazują na kilka różnych rzeczy, które ich martwią, ale jasne jest, co znajduje się na szczycie ich listy: przestępczość gangów i strzelaniny.

Za oceną wyborców kryje się tragiczna rzeczywistość: 144 strzelaniny z 18 ofiarami śmiertelnymi w Szwecji do tej pory w tym roku, według statystyk policyjnych. Jest to bardzo wysoka liczba w ujęciu historycznym, chociaż w ubiegłym roku było gorzej, z 31 zgonami w tym samym okresie.

Ogólnie rzecz biorąc, czy uważasz, że zmiany w Szwecji idą w dobrym czy złym kierunku?

(w procentach)

Legenda: kolor czerwony - zły kierunek, kolor szary – ani dobrze, ani źle, kolor zielony – dobrze. Okres: od kwietnia 2020 roku do kwietnia 2023 roku. 

Jaka jest główna rzecz, która Twoim zdaniem rozwija się w złym kierunku?

10 najważniejszych odpowiedzi (w procentach)

Legenda: od góry - przestępczość, gangi, strzelaniny, działanie wymiaru sprawiedliwości i policji (34), klimat i środowisko (12), szkoła i edukacja (12), opieka medyczna (11), migracje (9), gospodarka (8), pogłębiające się różnice i nierówności (8), inflacja i ceny (7), pogłębiający się rasizm i ksenofobia (5), świat i kwestie społeczne (5). 

Inne powody negatywnego nastawienia wymienione w ankiecie obejmują klimat i środowisko, a także szkoły i edukację. Migracja znajduje się na końcu listy, choć w debacie często łączy się ją z przestępczością, co czasami tłumaczy się brakiem integracji.

Godnym uwagi negatywnym zjawiskiem w ciągu ostatniego roku jest inflacja, która pogorszyła finanse Szwedów poprzez droższą żywność i wyższe oprocentowanie kredytów hipotecznych. Jednak według sondażu DN/Ipsos problemy te nie należą do kwestii, które najbardziej martwią pesymistów.

- „Pesymizm był wyczuwalny nawet wtedy, gdy gospodarka radziła sobie dobrze, z niskimi stopami procentowymi i rosnącymi płacami realnymi”, wskazuje analityk opinii publicznej Ipsos Nicklas Källebring.

- „Sugeruje to, że nawet jeśli rząd upora się z inflacją, a gospodarka się ożywi, nie jest oczywiste, że wyborcy zaczną bardziej pozytywnie patrzeć na rozwój sytuacji. Zależy to od innych kwestii, a widzimy, że jak dotąd nie ma oznak zwrotu, jeśli chodzi o przestępczość”.

Negatywne postrzeganie jest powszechne we wszystkich grupach wyborców: nieco więcej wśród kobiet niż mężczyzn i znacznie więcej wśród osób starszych niż młodszych.

Zdecydowana większość wyborców jest pesymistyczna nawet w grupach wyborców różnych partii. Wyborcy Chrześcijańskich Demokratów, Liberałów i Partii Centrum są najmniej przygnębieni.

Warto zauważyć, że wyborcy SD mają bardziej negatywny pogląd na rozwój sytuacji niż ci, którzy głosowali na partie opozycyjne, Centrum lub Socjaldemokratów. Dzieje się tak pomimo faktu, że SD była wielkim zwycięzcą wyborów i po raz pierwszy otrzymała możliwość bezpośredniego wpływania na politykę rządu.

Nicklas Källebring z Ipsos zwraca uwagę, że dobrze wpisuje się to w schemat innych badań, w których sympatycy SD regularnie wyróżniają się jako bardziej pesymistyczni i nieufni niż inne grupy wyborców.

Optymiści są najliczniejsi wśród tych, którzy głosowali na jedną z trzech partii rządzących, M, KD lub L. Powszechnym uzasadnieniem jest to, że nowy rząd zajmuje się istniejącymi problemami. Wyborcy ci dostrzegają również poprawę w kwestiach takich jak przestępczość i migracja.

- „Wydaje się, że jest wiele nadziei i poczucia, że nowy rząd nie przymyka oczu na problemy, ale zajmuje się kwestiami, które ci wyborcy traktują priorytetowo” - mówi Nicklas Källebring.