Klasyczne śródziemnomorskie miejsce na wakacje, które leży nad aktywnym wulkanem

Santorini słynie oczywiście z zapierającej dech w piersiach kaldery w kształcie półksiężyca, której połowa jest zatopiona - co czyni ją jedyną zatopioną kalderą na świecie. Powstała ona w wyniku jednej z największych znanych erupcji około 3 600 lat temu. Eksplozja była tak potężna, że zniszczyła starożytne miasto Santorini - Akrotiri i zadała śmiertelny cios morskiej cywilizacji minojskiej, która w tym czasie osiedliła się na wyspie.

Dzisiaj Santorini, znana również jako Thira, jest najbardziej romantycznym placem zabaw w Grecji z luksusowymi willami i kurortami, które zapewniają rozpieszczone miejsca wypoczynku dla gwiazd i wymarzone miejsca na wystawne wesela i sesje zdjęciowe. Strome klify wulkaniczne wyspy, wznoszące się około 1000 stóp nad poziomem morza, tworzą imponujące geologiczne płótno z bielonymi domami balansującymi na krawędzi. Nic dziwnego, że jest to jedno z najczęściej fotografowanych miejsc na świecie.

Każdego wieczoru wyspa zatrzymuje się na słynne na cały świat zachody słońca na Santorini. Niebiesko-biała, kopułowa wioska Oia staje się pełna, gdy nadchodzi złota godzina. Gdy słońce zaczyna zachodzić za klifami kaldery, niebo zmienia się w żywy pokaz czerwonych, pomarańczowych i różowych odcieni. Tysiące osób wzdycha, gdy ostatnie promienie znikają w morzu.

Niewielu zdaje sobie sprawę, że pod hipnotycznym kalejdoskopem kolorów kryje się aktywny wulkan.

Sekrety głębin

Santorini jest częścią Hellenic Volcanic Arc, jednego z najważniejszych pól wulkanicznych w Europie, który widział ponad 100 erupcji w ciągu ostatnich 400 000 lat. Najbardziej aktywny podwodny i potencjalnie niebezpieczny wulkan we wschodniej części Morza Śródziemnego, Kolumbo, znajduje się pięć mil na północny wschód od Santorini i jest częścią tego samego systemu wulkanicznego.

Zanurzone w Morzu Egejskim Kolumbo jest ciche od prawie 400 lat - ale nie śpi. Ostatnia erupcja, w 1650 roku, zabiła 70 osób i wywołała tsunami o sile 40 stóp. Zarejestrowano silne trzęsienia ziemi i wstrząsy wtórne, a także toksyczny gaz i pióropusze dymu.

Naukowcy wiedzą, że eksplozja Kolumbo może spowodować ogromne spustoszenie. Niektóre z największych na świecie ekspedycji oceanograficznych złożyły mu wizytę, a w ciągu ostatnich 20 lat zwiększył się monitoring. Jeden z największych amerykańskich statków badawczych, statek głębokiego wiercenia JOIDES Resolution, udał się na Santorini na swoją pierwszą misję na Morzu Śródziemnym między grudniem 2022 a lutym 2023 roku.

Ten potężny statek przywiózł na ten teren „całe pływające laboratorium” - mówi wulkanolog i szef ekspedycji Tim Druitt. Mogąc wiercić na głębokości ponad 8000 metrów (26 000 stóp) pod powierzchnią morza, badacze zebrali wcześniej nieosiągalne osady, aby spróbować zrekonstruować historię wulkanizmu w tym rejonie.

Wyniki - wstępne raporty spodziewane są jeszcze w tym roku - powinny pomóc naukowcom nie tylko przewidzieć przyszłe erupcje, ale także ujawnić zachowanie innych aktywnych wulkanów na całym świecie, które stanowią zagrożenie dla milionów osób mieszkających w ich pobliżu. Badane są również powiązania między trzęsieniami ziemi a wulkanami.

Evi Nomikou, oceanograf geologiczny na Uniwersytecie w Atenach, przez ostatnie 20 lat brała udział w każdej ekspedycji na jej rodzinnym Santorini. „Stopniowo składamy geopuzzle [pokazujące], które części były [pierwotnie] lądem, a które wodą” - mówi.

„Jeśli możemy lepiej zrozumieć przeszłe erupcje i ich wpływ, mamy mapę drogową, aby lepiej radzić sobie z przyszłymi wyzwaniami”.

Pozaziemski ocean

Ekspedycja JOIDES Resolution nie jest pierwszym dużym badaniem tego obszaru. Nomikou mówi, że długo badane ekstremalne warunki znalezione na Kolumbo skłoniły NASA do sfinansowania przełomowej ekspedycji w 2019 roku. „Na dnie jego krateru znajduje się pozaziemski ocean z formami życia, które można znaleźć na innych planetach”.

Nieprzyjazne środowisko, z aktywnymi otworami hydrotermalnymi wypluwającymi gorącą wodę i minerały, służyło jako idealny poligon doświadczalny dla nowych najnowocześniejszych technologii wykorzystujących Autonomiczne Pojazdy Podwodne. NASA testowała pojazdy podwodne, które pewnego dnia, ma nadzieję, będą badać obce oceany na księżycach Jowisza i Saturna.

Inne najnowsze badanie odkryło również niewykrytą wcześniej komorę magmową pod Kolumbo. Naukowcy uważają, że komora ta może być również kluczem do zrozumienia aktywności sejsmicznej w tym regionie.

Dymiące wulkany i bulgoczące kratery rozpalały również wyobraźnię hollywoodzkich producentów, którzy wybrali Santorini jako miejsce otwarcia pełnego adrenaliny hollywoodzkiego przeboju z 2003 roku „Lara Croft: Tomb Raider - Kolebka życia”. Używając dramatycznych klifów Santorini jako tła, Angelina Jolie znalazła się w niebezpiecznych sytuacjach w tajemniczych wodach podczas poszukiwania podwodnego skarbu.

Jolie i ówczesny mąż Brad Pitt spędzili wakacje na Santorini po zakończeniu zdjęć, i nie tylko oni. Kardashianowie, Lady Gaga i Shakira są wśród celebrytów, którzy pluskali się w krystalicznie czystych wodach Santorini. Każdego lata, mega jachty kursują tam i z powrotem pomiędzy Santorini i innym magnesem na celebrytów w Grecji, imprezową wyspą Mykonos, a ich pasażerowie VIP ujawniają swoje ekskluzywne otoczenie w błyszczących postach.

Wędrówki po kraterze i źródła termalne

Romans Brangeliny może się skończyć, ale przygodowy duch Lary Croft żyje w turystycznych wycieczkach łodzią. Obejmują one wizytę na wulkanie Nea Kameni: jednej z pięciu wysp, które tworzą kompleks wulkaniczny Santorini, a także narodowy park geologiczny sam w sobie.

„Ostatnia erupcja na Nea Kameni miała miejsce w latach 50-tych XX wieku” - mówi Marios Fytros, dyrektor generalny biura podróży Santorini View. „Turyści uwielbiają dreszczyk emocji związany z wędrówką w górę do krateru wulkanu. Jest to jedna z naszych najpopularniejszych wycieczek”. Wycieczki łodzią kontynuowane są kąpielą w wulkanicznych gorących źródłach na pobliskiej wyspie Palea Kameni, po której następuje sundowners na pokładzie z widokiem na klify Santorini.

Inna popularna wycieczka, do wspaniałego stanowiska archeologicznego Akrotiri, służy jako trzeźwe przypomnienie siły wulkanu. Dobrze prosperujące miasto z epoki brązu zostało zniszczone przez erupcję 3,600 lat temu, która wyrzuciła prawie 20-milową kolumnę popiołu i skał, grzebiąc miasto. Około 1700 lat później podobna katastrofa zniszczyła Pompeje.

Usunięte z popiołu i lawy, Akrotiri żywe i kolorowe freski stoją dziś pięknie zachowane.

Kipiący wulkan

Dzięki swojej światowej sławie, Santorini doczekało się kilku największych inwestycji turystycznych w kraju. Hilton i Nobu to jedne z marek, które pojawiły się na wyspie w ciągu ostatnich kilku lat, a ceny nieruchomości należą do najwyższych w Grecji.

Jednak geolodzy, którzy uważnie monitorują Kolumbo, ostrzegają, że to tylko kwestia czasu, zanim znów dojdzie do dużej erupcji.

Jednak „czas” w latach geologicznych może być ultra powolny. Tak bardzo, że jeden agent nieruchomości na wyspie, który odmówił podania nazwiska, mówi, że „aktywność wulkaniczna nigdy nie wchodzi do rozmowy” podczas sprzedaży nieruchomości.

Kolumbo, kiedy już wybuchnie, jest w stanie wytworzyć kolumnę erupcyjną o wysokości kilkudziesięciu mil i jest w stanie wywołać tsunami. Zwiększona aktywność około 10 lat temu wzbudziła obawy, ale od tego czasu ustąpiła.

„Jeśli zaczniemy widzieć zwiększoną aktywność w Kolumbo, wtedy musimy być czujni, mówi Druitt.. „Dobrą wiadomością jest to, że wulkany dają dużo ostrzeżeń”.

Tymczasem w 2020 roku grecka agencja ochrony cywilnej odsłoniła 185-stronicowy plan radzenia sobie z konsekwencjami ewentualnej aktywacji grupy wulkanicznej Santorini.

Wulkaniczne jedzenie i wino

W codziennym życiu mieszkańcy mają mało czasu, aby myśleć o wulkanie poza wycieczkami. W lecie wyspa jest pełna. Nadmiar turystów pozostaje jednym z największych wyzwań, ponieważ unikalna morfologia Santorini wciąż przyciąga tłumy. W zeszłym roku Międzynarodowa Unia Nauk Geologicznych, we współpracy z UNESCO, umieściła kalderę Santorini na swojej pierwszej liście 100 miejsc światowego dziedzictwa geologicznego.

Oprócz hoteli i restauracji, cały biznes na wyspie jest związany z wulkanem. Lokalnie produkowane kosmetyki są pełne minerałów, a wysokiej jakości składniki żywności są uprawiane na unikalnej glebie. Jest tu muzeum poświęcone pomidorowi koktajlowemu z Santorini, który jest produktem o chronionej nazwie pochodzenia od 2006 roku, a fasola fava z wyspy jest uważana za najlepszą w Grecji.

Po turystyce, Santorini jest najbardziej znanym produktem eksportowym: wino. Mieszkańcy wyspy mówią, że na Santorini jest więcej wina niż wody.

Około jedna piąta z prawie 30 mil kwadratowych wyspy jest zajęta przez winnice, z których większość uprawia assyrtiko, rodzimą winorośl, która produkuje białe wina, które są rześkie, suche i - co nie jest zaskakujące - mineralne.

Tradycyjne „jaskiniowe” domy wykopane w wulkanicznych skałach, zwane yposkafa, są doskonałym miejscem dla nowożeńców szukających wymarzonych wakacji. Ale dla Nomikou, która dorastała na Santorini, to właśnie Kolumbo pojawiało się w jej dziecięcych marzeniach.

„Duży wpływ miały na mnie opowieści mojego dziadka i pradziadka. Pamiętali oni mniejsze eksplozje w Nea Kameni" - mówi.

"Ale nalegali, że ten, o który należy się martwić, to 'ten, którego nie widać'".

"Stopniowo zdałem sobie sprawę, że jest jeszcze jeden wulkan, pod wodą. Wulkan potężniejszy, bardziej tajemniczy i niebezpieczny. Nie sposób przewidzieć, czy ktokolwiek z nas przeżyje dużą erupcję, ale w pewnym momencie taka nastąpi."

Santorini może pewnego dnia zostać ponownie pogrzebane pod warstwą popiołu. Ale na razie - gdy goście cieszą się kolejnym oszałamiającym zachodem słońca nad szklanką assyrtiko - wulkan zachowuje spokój.