Wszystkie kraje skandynawskie zajmują wysokie pozycje pod względem równości, co oznacza, że nierówności w zakresie poziomu szczęścia prawie nie istnieją. Zdjęcie: Canva.
W kategorii „najszczęśliwszy kraj świata” to właśnie kraje skandynawskie zawsze wygrywają. Finlandia zajęła pierwsze miejsce siódmy rok z rzędu w 2024 r., a za nią uplasowały się Dania i Islandia.
Dlaczego jednak ludzie w tych krajach są szczęśliwi? Niektórzy twierdzą, że to dlatego, że są małe, jednorodne i zamożne. Badanie przeprowadzone kilka lat temu sugerowało nawet, że ich szczęście jest uwarunkowane genetycznie. Jednak według World Happiness Report (WHR) takie teorie nie są prawdziwe.
Sytuacja gospodarcza
Prawdą jest, że wszystkie kraje skandynawskie są stosunkowo bogate i szczęśliwe, ale nie wszystkie stosunkowo bogate kraje są tak szczęśliwe jak kraje skandynawskie. Singapur, trzeci najbogatszy kraj na świecie, zajmuje 26. miejsce, podczas gdy Arabia Saudyjska, jeden z najbogatszych krajów na świecie, zajmuje 27. miejsce.
Jednym z czynników ekonomicznych, o którym możemy powiedzieć, że zdaje się skutecznie sprawdzać poziom zadowolenia z życia obywateli danego kraju, jest niski poziom nierówności dochodów w krajach skandynawskich. Badacze nie byli jednak w stanie udowodnić, że wiąże się to ze zwiększonym poziomem satysfakcji z życia. Udowodnili jednak, że „jeśli nierówność dochodów prowadzi do poczucia braku bezpieczeństwa, to bezpośrednio przyczynia się to do niższej satysfakcji z życia".
Czy to dlatego, że są jednolicie szczęśliwi?
Zeszłoroczny World Happiness Report po raz pierwszy oceniał skalę nierówności między szczęśliwszymi i mniej szczęśliwymi częściami populacji. Wyższa pozycja w rankingu oznacza mniejszą nierówność pod względem poziomu szczęścia w danej populacji.
Wszystkie kraje skandynawskie zajmują wysokie pozycje pod względem równości, co oznacza, że nierówności w zakresie poziomu szczęścia prawie nie istnieją. Większość ich mieszkańców uważa się za szczęśliwych.
W rozmowie z Euronews, profesor John F. Helliwell, autor raportu, powiedział: „Okazuje się, że ludzie są szczęśliwsi żyjąc w krajach o mniejszej różnicy w poziomie szczęścia. A gdzie różnica w poziomie szczęścia jest najmniejsza? W szczęśliwych krajach" - powiedział.
Z kolei Afganistan miał jedną z najmniejszych dysproporcji szczęścia w WHR 2023. Ponieważ jednak nikt nie był szczęśliwy w tym kraju, rozbieżność w poziomie szczęścia również była niewielka.
Afganistan nadal był najnieszczęśliwszym krajem w nowo opublikowanym raporcie z 2024 r., zajmując 143. miejsce.
Sprawność funkcjonowania instytucji państwowych i hojność państwa opiekuńczego
Znaczący i pozytywny wpływ na zadowolenie z życia ma sprawność działania instytucji państwowych. Corruption Perceptions Index (CPI) może służyć jako wskaźnik tego, kto znajduje się na szczycie lub na samym dole rankingów zadowolenia z życia.
Dane nie pokazują jednak, że w krajach o lepszej jakości funkcjonowania instytucji państwowych ludzie są bardziej zadowoleni z życia. Zwykle ich wydajność dzieli się na jakość demokracji i jakość świadczonych przez nich usług.
Według WHR ta ostatnia jest silniej związana ze szczęściem obywateli. Dobre emerytury, urlopy macierzyńskie, opieka nad chorymi i niepełnosprawnymi, bezpłatna opieka zdrowotna i edukacja oraz zasiłki dla bezrobotnych mają bezpośredni wpływ na poziom szczęścia.
Podatki progresywne a wolność dokonywania wyborów życiowych
Naukowcy odkryli silny związek między podatkami progresywnymi (stawka podatkowa, która wzrasta wraz ze wzrostem dochodu) a odczuwanym przez ludzi poczuciem zadowolenia z życia.
Podatki progresywne prowadzą do niego poprzez tworzone przez państwo publiczne i wspólne dobra, które podatki pomagają finansować, takie jak opieka zdrowotna, edukacja i transport publiczny. Oczywiście, gdy ludzie widzą, że ich podatki są mądrze wykorzystywane, ich zaufanie do instytucji państwowych i poziom szczęścia rosną.
Ponadto, w społeczeństwach z mniejszymi nierównościami ludzie bardziej sobie ufają, a zaufanie społeczne przyczynia się do budowania lepiej działających struktur państwowych.
Pogoda bez większego wpływu na ogólny poziom szczęścia
Średnia roczna temperatura w południowo-zachodniej Finlandii wynosi 6,5 stopnia Celsjusza. W innych częściach kraju temperatura jest jeszcze niższa. To prawda, że skandynawskie zimy są długie, ciemne i mroźne. Większość z nas kojarzy cieplejszą pogodę i jasne, słoneczne dni ze szczęściem, jednak wyniki raportu pokazują, że wpływ na poziom zadowolenia z życia jest raczej nieznaczny. Ludzie jakimś sposobem dostosowują się do pogody, nawet jeśli jest zła.