Dzieci postrzegane jako życzliwe i troskliwe częściej tworzyły trwałe partnerstwa. Dzieci zmagające się z lękiem częściej nie miały partnerów we wczesnej dorosłości. Fot. Wikimedia Commons
W nowym badaniu opublikowanym wraz z moimi współpracownikami w „Journal of Child Psychology and Psychiatry” wykazaliśmy, że dzieci oceniane przez nauczycieli w szkole podstawowej jako niespokojne lub nieuważne częściej nie miały relacji partnerskich w wieku od 18 do 35 lat. Dzieci oceniane jako agresywno-opozycyjne – te, które walczą, zastraszają i są nieposłuszne – były bardziej skłonne do separacji i powrotu do stanu wolnego. Z kolei dzieci prospołeczne, które zostały ocenione jako życzliwe, pomocne i troskliwe, wykazywały wcześniejsze i trwalsze związki partnerskie w okresie wczesnej dorosłości.
Badanie sugeruje, że zalążki przyszłych wzorców relacji są tworzone wcześnie i są widoczne jeszcze przed okresem dojrzewania. Ma to ważne znaczenie dla dzieci z trudnościami behawioralnymi, które już teraz borykają się z wieloma wyzwaniami życiowymi, od bezrobocia po niższe zarobki. Jeśli nauczyciele będą w stanie je zidentyfikować, możliwe będzie wyróżnienie ich do oceny i uzyskania wsparcia oraz zwiększenie ich szans na lepsze życie.
Dobre relacje oferują wiele korzyści. Zapewniają wsparcie emocjonalne, możliwości rodzicielstwa i bezpieczeństwo społeczno-ekonomiczne, a także mogą prowadzić do dojrzewania rozwojowego, w tym zmniejszonego neurotyzmu oraz zwiększonej ekstrawersji i poczucia własnej wartości.
Związek partnerski chroni przed szkodliwymi skutkami stresu, nadużywaniem alkoholu i paleniem tytoniu w średnim wieku, poprawia zdrowie psychiczne i samopoczucie oraz wiąże się ze zdrowszym i dłuższym życiem. Chociaż korzyści zdrowotne mogą nie być całkowicie przyczynowo-skutkowe, ponieważ szczęśliwsze i zdrowsze osoby zwykle już są „wybierane” do związków partnerskich, korzyści te wydają się być przynajmniej częściowo współzależne.
Dlaczego przeprowadziliśmy badanie
Wcześniejsze badania wykazały, że zaburzenia psychiczne w dzieciństwie, takie jak ADHD i zaburzenia zachowania, są związane z przyszłymi trudnościami w związkach, w tym z przemocą ze strony partnera, partnerki i niższą satysfakcją ze związku. Byliśmy zainteresowani tym, czy powszechne zachowania w dzieciństwie – w tym cechy prospołeczne – pozwoliłyby przewidzieć przyszłą stabilność związku u dzieci bez diagnoz klinicznych.
Nasze badanie opierało się na analizie prawie 3000 kanadyjskich dzieci, które zostały ocenione przez nauczycieli pod kątem zachowań takich jak nieuwaga, nadpobudliwość, agresja, opozycyjność, lęk i prospołeczność. Dzieci były w wieku 10, 11 i 12 lat. Następnie obserwowano je w wieku dorosłym, dzięki czemu mogliśmy zbadać ich anonimowe zeznania podatkowe.
Ponieważ kanadyjskie przepisy podatkowe wymagają, aby osoby pozostające w związku małżeńskim lub konkubinacie zgłaszały ten status w swoich zeznaniach podatkowych, byliśmy w stanie statystycznie zidentyfikować grupy uczestników, którzy podążali za powszechnymi wzorcami partnerstwa. Następnie powiązaliśmy je z ich wcześniejszymi ocenami zachowań. Kontrolowaliśmy status społeczno-ekonomiczny uczestników, ponieważ niektóre badania pokazują, że może on wpływać na wzorce relacji romantycznych.
Stwierdziliśmy, że uczestnicy i uczestniczki, którzy w wieku od 18 do 35 lat byli w większości stanu wolnego, byli znacznie bardziej narażeni na niepokój w dzieciństwie, podczas gdy ci, którzy rozstali się z partnerem wcześnie (w wieku około 28 lat) i powrócili do statusu singla, byli bardziej skłonni do zachowań agresywno-opozycyjnych. Co ciekawe, dzieci, które były nieuważne, częściej znajdowały się albo w grupie bez partnera, partnerki albo w grupie wcześnie rozwiedzionych.
Uczestnicy i uczestniczki w grupach bez partnera, partnerki i w separacji radzili sobie słabo również pod innymi względami: częściej kończyli szkołę średnią bez dyplomu, mieli niższe zarobki i korzystali z pomocy społecznej. Nasuwa to ważne pytania o to, jakie czynniki mogą wyjaśniać związek między zachowaniem w dzieciństwie a przyszłymi wzorcami relacji.
Dlaczego zachowanie ma znaczenie dla związków partnerskich
Zachowanie w dzieciństwie może mieć bezpośredni i pośredni wpływ na przyszłe relacje partnerskie. Zachowanie jest stosunkowo stabilne w całym okresie rozwoju, więc bezpośrednim wpływem może być utrzymywanie się zachowań z dzieciństwa – takich jak agresja lub lęk - w wieku dorosłym, które następnie wpływają na zdolność do tworzenia i utrzymywania stabilnych relacji.
Badania pokazują, że dorośli, którzy mają niski poziom ugodowości, sumienności i stabilności emocjonalnej, mierzony za pomocą struktur osobowości „wielkiej piątki”, mają mniej satysfakcjonujące i bardziej burzliwe relacje, co może podważać stabilność związku.
Pośredni wpływ na związki partnerskie mają zdarzenia takie jak status zatrudnienia lub zarobki, które mają wpływ na akumulację kapitału ludzkiego, który przyczynia się do postrzeganej atrakcyjności partnera, partnerki. Przykładowo, dzieci z zaburzeniami zachowania i nieuważne zazwyczaj mają mniej przyjaciół, osiągają gorsze wyniki w szkole, częściej nadużywają substancji psychoaktywnych, mają niższe zarobki i częściej korzystają z pomocy społecznej w dorosłym życiu – wszystko to może osłabiać ich zdolność do przyciągnięcia i utrzymania romantycznego partnera czy partnerki w dorosłym życiu.
Odkrycie, że prospołeczne dzieci mają bardziej stabilne i trwałe związki partnerskie, nie jest być może zaskakujące. Zazwyczaj mają one lepsze relacje z rówieśnikami i osiągnięcia szkolne w dzieciństwie oraz mają wyższe zarobki i są postrzegane jako osoby atrakcyjne w wieku dorosłym, co powinno zwiększyć ich atrakcyjność dla potencjalnych partnerów lub partnerek.
Uwaga na haczyk
Niniejsze badanie nie powinno być rozumiane jako normatywny argument za związkiem partnerskim, sugerujący, że ludzie powinni być w stałym związku lub że „dłużej znaczy lepiej”. Takie decyzje są bardzo osobiste i zależą od indywidualnych preferencji, celów życiowych, sytuacji finansowej, ambicji zawodowych itp.
Zwracamy raczej uwagę, że większość ludzi chce być w stałym związku, a związki partnerskie mogą przynosić ważne korzyści dla zdrowia i dobrego samopoczucia, więc utrzymywanie się wczesnych nieleczonych trudności behawioralnych nie powinno stać się przeszkodą w tworzeniu stabilnych związków w wieku dorosłym.
Jednym z ograniczeń tego badania jest to, że badaliśmy tylko to, czy uczestnicy byli w związkach, a nie ich jakość. Powinno to zostać przeanalizowane w przyszłych badaniach, ponieważ dzieci z problemami behawioralnymi mogą mieć zarówno mniej stabilne, jak i mniej satysfakcjonujące związki.
Wspieranie dzieci
Udane związki partnerskie zależą od wielu czynników indywidualnych i kontekstowych, a wczesne zachowania są tylko jednym z elementów układanki. Nasze badanie po raz kolejny pokazuje, że dzieci z trudnościami behawioralnymi napotykają wiele wyzwań, które kaskadowo wpływają na ich życie, w tym wykluczenie z relacji.
Wczesne monitorowanie i wsparcie mają kluczowe znaczenie, a programy profilaktyczne ukierunkowane na destrukcyjne, niespokojne i nieuważne zachowania dzieci – oraz promujące umiejętności społeczno-emocjonalne – mogą przynieść trwałe efekty z korzyścią dla jednostek, rodzin i społeczeństwa. W końcu istnieje wiele powodów, aby zachęcać dzieci do dobrego zachowania.