Ośmiornice nie mają szkieletów - ani praw

Podczas gdy głowonogi stają się coraz ważniejsze w neuronauce i innych dziedzinach, naukowcy i zwolennicy dobrostanu starają się zapewnić inteligentnym zwierzętom taką samą ochronę jaką mają myszy czy małpy.

Szczury laboratoryjne mają swoje prawa. Zanim naukowcy w Stanach Zjednoczonych będą mogli eksperymentować z tymi zwierzętami, muszą uzyskać zgodę komitetów, które zapewnią, że będą przestrzegać przepisów prawa związkowego dotyczących przetrzymywania i obchodzenia się z istotami w sposób humanitarny. To samo dotyczy naukowców pracujących z myszami, małpkami lub rybami.
 

Te chronione zwierzęta dzielą jedną wspólną cechę: kręgosłup.
 

Jednak bezkręgowce w laboratoriach badawczych, w tym robaki i pszczoły lub głowonogi, takie jak kalmary i ośmiornice, nie otrzymują takiej samej ochrony od rządu. Ponieważ naukowcy częściej pracują z głowonogami, aby odpowiedzieć na pytania między innymi z dziedziny neurologii, kwestia, czy traktują zwierzęta w sposób humanitarny staje się coraz bardziej uporczywa.

Rządy w Europie i Australii zapisały te inteligentne, bezkręgowe zwierzęta w swoich przepisach prawnych. Ale w Stanach Zjednoczonych, „Jeśli jesteś w otoczeniu badawczym, chcesz kupić ośmiornice i zrobić z nią cokolwiek chcesz, to nie ma żadnego nadzoru regulacyjnego, aby to zatrzymać,” powiedział Robyn Crook, neurolog na uniwersytecie stanowym w San Francisco. To nie znaczy, że badania nad głowonogami to dziki zachód. Amerykańskie instytucje badawcze coraz częściej decydują się na poddanie badań nad głowonogami do tego samego procesu zatwierdzania co eksperymenty na myszach lub innych kręgowcach. Jednak brak standardów opieki nad głowonogami, w połączeniu z brakiem nadzoru na szczeblu krajowym, odzwierciedla to, w jaki sposób zasady i przepisy pozostają w tyle za naukowym zrozumieniem złożonego życia wewnętrznego tych zwierząt.
 

Tak jak szczur laboratoryjny, ośmiornica może nauczyć się poruszać labiryntem. Ośmiornice mogą również wykonywać bystre wyczyny, których szczury nie potrafią, takie jak udawanie skały albo węża, uwalnianie się ze swoich akwariów lub ukrywanie się wewnątrz łupin kokosowych. 

W 2021, Alexandra Schnell, biolog na Uniwersytecie w Cambridge, i inni, odkryli, że mątwa może zdać wersję testu piankowego, słynnej miary samokontroli w ludzkiej psychice. Głowonogi sprzeciwiały się jedzenia kawałków krewetek przez około dwie minuty, aby dostać w nagrodę jeszcze lepszą przekąskę (żywą krewetkę). W przeciwieństwie do ludzi, których inteligencja jest umieszczone w głowach, ośmiornice noszą większość swojego układu nerwowego w swoich ramionach. Ich przyssawki nie tylko chwytają różne rzeczy, ale czują i smakują. „Tak, jakby twoje ręce były pokryte językami” – powiedziała Christine Huffard, biolog.
 

W artykule opublikowanym w lipcu, dr Huffard i Peter Morse z Uniwersytetu Jamesa Cooka w Australii ukazali, że męskie osobniki hapalochlanei mogą wykorzystywać dotyk, aby rozpoznać osobniki żeńskie, z którymi już się wiązały. Po napotkaniu byłej partnerki uciekali, być może, aby uniknąć bycia zjedzonym . Takie badania sugerują, że ośmiornice i inne głowonogi są inteligentne i wrażliwe.

Ale czy czują ból, tak jak my? Nie są to tylko hipotetyczne rozważania. Niektóre badania nad głowonogami obejmują potencjalnie bolesne operacje, takie jak amputacja ramienia ośmiornicy. Nie da się ich po prostu zapytać, czy to faktycznie boli.
 

„To, czy u zwierząt bezkręgowych występuje ból, czy nie, jest dość kontrowersyjnym stwierdzeniem” – powiedziała dr Crook. W dokumencie z 2021 r. wykazała, że ośmiornice, które otrzymały zastrzyk kwasu octowego, gładziły ranę swoim dzióbkiem i uniknęły komory, w której pozostawały po otrzymaniu zastrzyku. Ale ośmiornice lubiły przebywać w komorze, w której po pierwszym wstrzyknięciu doznały uśmierzającej dawki.

Badacze używają podobnego testu u gryzoni, aby ocenić, czy leki powodują ból. „Sugerujemy, że ośmiornice czują i są w stanie odczuwać to samo” - powiedział dr Crook.
 

W kolejnym artykule z 2021, dr. Cook i współautorka badała aktywność nerwową ośmiornic i mątwików, które zostały znieczulone - lub tak naukowcy myśleli. Zanurzyli zwierzęta w chlorku magnezu, aby je znieczulić - powszechna procedura laboratoryjna. Kiedy zwierzę przestało się poruszać i stało się białe, naukowcy założyli, że nie może czuć niczego i nie będzie zestresowany. Jednak nagrania z elektrod pokazały, że przez kilka minut po braku reakcji, głowonóg mógł nadal czuć jak eksperymenty dotykają jej ciała. 

Dr. Cook powiedział, że to odkrycie natychmiast zmieniło sposób, w jaki naukowcy znieczulali ośmiornice. Teraz czekają aż 20 dodatkowych minut, aby upewnić się, że zwierzęta nie będą czuły. Ma on nadzieję, że inne laboratoria również zmieniły swoje praktyki.
 

Kto jest odpowiedzialny za dobre samopoczucie zwierząt żyjących w niewoli? Odpowiedź ,w Stanach Zjednoczonych, jest skomplikowana.
 

Uchwalona w 1966 r. ustawa o dobrostanie zwierząt wymaga humanitarnego traktowania zwierząt, takich jak zwierzęta ssaki naczelne, psy i koty. Nie dotyczy ona zwierząt gospodarskich, koni wyścigowych, bezkręgowców, ryb, szczurów laboratoryjnych lub myszy. Inne prawo, ustawa z 1985 r. o przedłużeniu badań zdrowotnych, reguluje leczenie wszystkich kręgowców w badaniach finansowanych przez rząd USA.
 

Dr. Niemi powiedział, że krytycy zwrócili uwagę, że komitety ds. opieki nad zwierzętami rzadko odmawiały zgody badaczom. Ale w jego doświadczeniu, to dlatego, że komisje chodzą tam i z powrotem przeglądając plany, aż będą one możliwe do zaakceptowania. „Naszą misją jest umożliwienie odpowiedzialnych badań” - powiedział.
 

W miarę gdy naukowcy dowiadują się więcej o inteligencji i postrzeganiu bólu przez głowonogi, dr Niemi powiedział: „Jesteśmy etycznie zobowiązani do rozważenia, czy i jak dodać je do naszego lokalnego nadzoru.” Już teraz, wiele uniwersytetów dobrowolnie dokonuje przeglądu badań naukowych nad głowonogami. Dr. Crook powiedział, że trend ten nabrał tempa w ciągu ostatnich dwóch lat.
 

Jednakże, powiedziała, że zadaniem tych komitetów jest upewnienie się, że naukowcy pracują zgodnie z prawem związkowym, ale jeśli chodzi o bezkręgowce, prawo to nie istnieje.
Nie ma również uniwersalnej instrukcji opieki nad głowonogami, ponieważ naukowcy wciąż uczą się o ich biologii. W przypadku, gdy naukowiec narusza zgodę z Komisją, nie ma możliwości prawnego odwołania się do zatrzymania ich eksperymentu.

Podczas gdy uniwersytety i inne instytucje badawcze starają się stosować nieistniejące prawo do swoich głowonogów, Katherine Meyer, która kieruje Poradnią Prawa Zwierząt i Polityki w Harvard Law School, stara się naciskać na krajowe instytuty zdrowia do dokonania zmiany.
 

W 2020 r. klinika pani Meyer skierowała do Urzędu ds. Dobrostanu Zwierząt Laboratoryjnych wniosek o podjęcie działań w celu uregulowania badań nad głowonogami. „Miałam taką myśl, że powinniśmy coś zrobić, aby chronić ośmiornice” - powiedziała.
 

Pani Meyer zdała sobie sprawę, że podczas gdy Prawo Rozszerzające Badania Naukowe z 1985 dotyczyły opieki nad „zwierzętami w badaniach”, to w rzeczywistości nie definiowało zwierzęcia. Definicja zwierząt jako istot „żywych, kręgowych” znajduje się w innym dokumencie N.I.H., zwanym Polityką Służby Zdrowia Publicznego w zakresie opieki nad ludźmi i wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych.
 

„To wtedy zobaczyłam otwarte okno” - powiedziała pani Meyer. Powiedziała, że biuro ds. zwierząt laboratoryjnych N.I.H. może chronić ośmiornice i ich krewnych, zmieniając po prostu definicję „zwierząt” w polityce, tak aby obejmowała ona głowonogi, a nie zmieniając prawo podstawowe.
 

W lipcu 2020 r. otrzymała odpowiedź, która twierdziła, że agencja „zdaje sobie sprawę z norm obowiązujących w innych krajach, które obejmują głowonogi w zakresie nadzoru i regulacji jeśli chodzi o dobrostan zwierząt” i „rozważa obecnie wskazówki dotyczące humanitarnej opieki i stosowania bezkręgowców w badaniach finansowanych przez N.I.H.”. Poza tym powiedziała: „Nie uzyskaliśmy merytorycznej odpowiedzi od agencji”.
 

Wiele międzynarodowych czasopism naukowych wymaga od naukowców z USA wykazania, że przeszli badania na głowonogach za pośrednictwem IACUC lub innego procesu przeglądu instytucji przed opublikowaniem ich badań. Organizacja AAAALAC International, która oferuje instytucjom badawczym dobrowolne akredytacje, zaleca również, aby komitety instytucjonalne zatwierdzały badania nad głowonogami.
 

„Nie znam żadnego badacza głowonogów, który po prostu drwi z tych zasad” - powiedziała dr Huffard. Nawet jeśli rząd Stanów Zjednoczonych nie ustalił, że głowonogi zasługują na taką samą ochronę jak inne zwierzęta, naukowcy, którzy badają wielo-ramionowe istoty, są zdeterminowani aby to robić.
 

„Niezdrowa i nadmiernie zestresowana ośmiornica nie przyniesie użytecznych danych” - powiedziała dr Huffard. Poza tym dodała: „Chcę, aby zwierzęta były szczęśliwe i zdrowe”.
Dr. Huffard powiedziała jednak, że możliwe, że nie ma sensu podnosić rangi głowonogów powyżej innych gatunków bezkręgowych. Ośmiornice „są bardzo złożonymi zwierzętami; nikt w to nie wątpi” – powiedziała. „Ale czy są to najbardziej złożone bezkręgowce? Zależy od sposobu jak to definiujesz.”

Pszczoły, na przykład, mają niezwykle skomplikowane zachowania i struktury społeczne. Kraby i homary zostały niedawno uznane, przez rząd brytyjski, za czujące, a w Szwajcarii bezprawne jest gotowanie żyjącego homara. „Gdyby ludzie studiowali krewetki w sposób, w jaki badają ośmiornice, to byliby naprawdę pod wrażeniem, jak inteligentne są” – powiedziała dr Huffard. „Czuję, że powinniśmy traktować wszystkie zwierzęta z takim samym szacunkiem” – dodała.