Czy kupujesz więcej, gdy w sklepach gra świąteczna muzyka?

W dzisiejszych czasach trudno jest zapakować wszystkie swoje zakupy w sklepowym dziale pakowania. Czy naprawdę musiałeś kupić zarówno wazon, jak i kubek do kawy dla swojej teściowej? (Zdjęcie: Håkon Mosvold Larsen / NTB)

To, czy jest to przyjemna część świątecznego stresu związanego z prezentami, zależy prawdopodobnie od tego, kogo się zapyta. 

Niemniej jednak każdy, kto odwiedza centra handlowe i sklepy w grudniu, słyszy dźwięki starych i nowych świątecznych hitów. 

Prawdopodobnie są pracownicy sklepów, którzy rozkoszują się hałasem świątecznych playlist. Chociaż Vigleik M. Aas z Norweskiej Inspekcji Pracy powiedział NRK w 2022 roku:

- "W pełni rozumiemy, że powtarzające się "All I Want For Christmas Is You" może być wyzwaniem dla pracowników sklepów”.

Istnieją powody, by sądzić, że muzyka świąteczna jest odtwarzana przede wszystkim dla kogoś innego.

- Nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak wpływa na nas muzyka

Naukowiec Tom Garner zbadał, w jaki sposób dźwięk i muzyka wpływają na ludzi. Twierdzi on, że świąteczna muzyka jest genialną sztuczką sprzedażową. 

- „Jesteśmy bardzo nieświadomi tego, jak muzyka, którą słyszymy, wpływa na to, co myślimy i jak się zachowujemy”. 

Pisze o tym w artykule opublikowanym w The Conversation. 

Garner wskazuje na jedną szczególną emocję, którą przepełnione są Święta Bożego Narodzenia: nostalgię. To jest właśnie to, co świąteczne piosenki, które zawsze słyszeliśmy, są w stanie w nas wywołać. To uczucie jest trochę kapryśne.

- Skłania nas do impulsywnych działań

- "Nostalgia zmniejsza nasze pragnienie pieniędzy", pisze Garner. 

- "Jednocześnie wzrasta pragnienie doświadczeń społecznych i empatycznych" - pisze. Innymi słowy, możesz czuć się bardziej skłonny do uszczęśliwienia swojej cioci, kupując nieco droższy prezent. 

- „Uczucie to popycha nas do impulsywnego działania" - pisze. 

Badania sugerują, że uczucie nostalgii jest potężne.

Rodzina ponad pieniędzmi

W 2014 roku w czasopiśmie naukowym Journal of Consumer Research opublikowano badanie dotyczące właśnie tej kwestii. 

- "Jesteśmy skłonni wydać więcej pieniędzy, gdy coś przypomina nam stare, dobre czasy" - pisał wówczas portal forskning.no. 

Naukowcy stojący za tym badaniem uważali, że stare wspomnienia i minione czasy promują poczucie więzi społecznej.

- "W starych społeczeństwach przyjaźń i rodzina były postrzegane jako ważniejsze niż gromadzenie pieniędzy" - napisali autorzy.

Nostalgia trzyma ludzi na Facebooku

Media społecznościowe, takie jak Facebook, wykorzystały to poczucie więzi społecznej. 

Badanie opublikowane przez forskning.no w listopadzie 2023 r. wykazało, że aktualizacje pamięci są skuteczne w utrzymywaniu użytkowników na Facebooku i skłanianiu ich do komunikowania się ze sobą. 

Według naukowców jest to po prostu celowa strategia wzbudzania uczucia nostalgii.

Potwierdza i ustanawia relacje

- „Uczucie nostalgii jest zatem w dużej mierze związane ze wspólnotą. Podobnie jak prezenty świąteczne", wyjaśnił profesor psychologii Svenn Torgersen portalowi forskning.no w 2022 roku. 

W artykule pisaliśmy o teorii prezentów. Chodzi o dwie rzeczy. 

Po pierwsze, używamy prezentów, aby potwierdzić relacje. Pokazujemy komuś, że przyjaźń trwa.

Druga dotyczy nawiązywania relacji. Nowych przyjaciół, ukochanych lub lepszych związków. 

- „Używamy prezentów, aby potwierdzić lub nawiązać jakiś kontakt. Tak było od zawsze. Kiedyś przynoszono prezenty, gdy spotykano wodza sąsiedniego plemienia. Miało to na celu potwierdzenie lub nawiązanie więzi" - mówi Svenn Torgersen, emerytowany profesor psychologii na Uniwersytecie w Oslo (UiO).

Nic więc dziwnego, że gdy świąteczna nostalgia okrywa nasz umysł niczym koc, pozwalamy sobie na więcej.