Czym jest Niedziela Palmowa? Dlaczego osioł jest ważną częścią historii? Jak obchodzone jest to święto na całym świecie?

Zakonnice czekają na rozpoczęcie mszy Niedzieli Palmowej celebrowanej przez papieża Franciszka na Placu Świętego Piotra w Watykanie, niedziela, 2 kwietnia 2023 r. (Źródło: AP Photo/Andrew Medichini)

W tym roku Niedziela Palmowa przypada 24 marca. Znana również jako Niedziela Męki Pańskiej wyznacza początek Wielkiego Tygodnia. Ten najświętszy tydzień w roku chrześcijańskim obejmuje Wielki Piątek, w którym ponownie odtwarzana jest historia ukrzyżowania i śmierci Jezusa oraz wiara w jego zmartwychwstanie w Wielkanoc. Oto krótkie spojrzenie na znaczenie Niedzieli Palmowej.

Czy w tej historii występuje osioł?

Tak. Procesja Jezusa do Jerozolimy jest opisana w czterech Ewangeliach. Różnią się między sobą, ale w oparciu o opinie eksperta zgadzają się co do tego: Jezus wjechał do Jerozolimy na osiołku - lub ogierku. Więc, na którym? Ogierek definiowany jest jako „młody samiec konia, który zazwyczaj nie jest jeszcze wykastrowany". 

Jednak w Biblii słowo oznaczające "ogierek" jest używane prawie wyłącznie w odniesieniu do młodych osłów, a nie koni, pisze Joanne M. Pierce, emerytowana profesor religioznawstwa w Kolegium Świętego Krzyża. Dodaje też, że nawiązuje to do Księgi Zachariasza w pismach żydowskich, gdzie prorok opisuje zwycięskiego króla, który wjeżdża do Jerozolimy na osiołku. Mowa o Mesjaszu, duchowym władcy, który odkupi Izrael w pokojowy sposób, a osioł jest interpretowany jako znak pokory. 

„W chrześcijaństwie zwierzę to staje się niemal symbolem samego Chrystusa, biorąc pod uwagę, jak wytrwale cierpi i dźwiga brzemiona innych" - pisze Pierce w artykule opublikowanym przez The Conversation. „Z drugiej strony konie kojarzą się z królewskością, władzą i wojną".

O co chodzi z palmami?

W biblijnej historii Niedzieli Palmowej wiwatujący tłum witał Jezusa na drodze. Niektórzy rozłożyli swoje szaty na ziemi, a inni rzucili liściaste gałązki, które ścięli z pól. W Ewangelii Jana są to gałęzie palmy, drzewa symbolizującego zwycięstwo i triumf. 

W Ewangelii Mateusza ludzie krzyczeli: „Hosanna Synowi Dawida ! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie ! Hosanna na wysokościach!” Słowo "Hosanna" było błaganiem o zbawienie i okrzykiem uwielbienia. Biblia mówi, że po procesji Jezus wszedł do Jerozolimy i udał się do świątyni.

Jak jest obchodzone to święto?

Obrzęd lub liturgia zazwyczaj rozpoczyna się od błogosławieństwa palm przez duchownych. Następnie czytana jest Męka Pańska, czyli opis ostatnich wydarzeń z życia Jezusa. Encyklopedia Britannica podaje, że niektóre ceremonie w krajach niemieckojęzycznych zawierały figurę Jezusa jadącego na osiołku. Nazywana była „Jezuskiem Palmowym” lub „Osiołkiem Palmowym” i według nowojorskiego Metropolitalnego Muzeum Sztuki wierni układali na ziemi przed procesją wcześniej przygotowane palmy .

Chrześcijańscy pielgrzymi w Ziemi Świętej obchodzą Niedzielę Palmową, organizując msze i procesje przypominające triumfalny wjazd Jezusa. Uczestnicy niosą liście palmowe i gałązki oliwne maszerując ze szczytu sąsiedniej Góry Oliwnej do historycznego Starego Miasta w Jerozolimie, gdzie znajdują się święte miejsca trzech monoteistycznych wyznań Abrahama. W kościołach na całym świecie palmy są często zabierane do domów przez wiernych, a niektóre spala się na popiół.

Dlaczego popiół?

Popiół można kupić, ale niektóre kościoły przygotowują własny, paląc palmy z poprzednich lat. Jest on przygotowywany na Środę Popielcową, uroczysty dzień postu i refleksji, który sygnalizuje początek najbardziej pokutnego okresu religii chrześcijańskiej.