Gmina mówi tak: miliarder daruje milionową darowiznę i otrzymuje basen w swoim rodzinnym mieście

Zdjęcie: Alsaker Fjordbruk

Co robić, kiedy dość biedna gmina licząca mniej niż 3000 mieszkańców otrzymuje ofertę od bogatego człowieka, który proponuje 40 milionów koron na budowę basenu, który ma kosztować 150 milionów? Taką ofertę otrzymali mieszkańcy gminy Tysnes, po tym jak najbogatszy mieszkaniec, miliarder łososiowy, Gerhard Meidell Alsaker, zaproponował gminie dużą darowiznę, pod warunkiem że basen powstanie w jego rodzinnej miejscowości, Onarheim.

Plan budowy basenu

We wtorek wieczorem rada gminy Tysnes podjęła decyzję o rozpoczęciu planowania nowego basenu dla gminy. Zostanie on jednak zbudowany nie w miejscowości Våge, lecz w Onarheim, rodzinnej miejscowości Alsakera. Milioner, który jest jednym z najbogatszych ludzi w Norwegii, postawił jednak kilka warunków, które muszą zostać spełnione, aby darowizna została przekazana. Po pierwsze, chce mieć wpływ na lokalizację basenu, po drugie, chce, by basen stał się głównym obiektem dla wszystkich szkół i przedszkoli, a po trzecie, decyzja o budowie musi zapaść przed końcem roku.

Kontrowersje wokół darowizny

Decyzja wywołała kontrowersje. Tor Dølvik z Transparency International Norwegia skrytykował całą sytuację, twierdząc, że daje to możliwość bogatym osobom wpływania na decyzje demokratyczne. „W skrajnych przypadkach ci, którzy mają zasoby, mogą kupić sobie wpływ na decyzje lokalne” – powiedział w kwietniu dla NRK. Z kolei inny miliarder, Trond Mohn, który również słynie z hojnych darowizn, dodał, że nigdy nie narzucał politycznych warunków do swoich darowizn. Innym argumentem przeciwko tej decyzji była geograficzna lokalizacja basenu. Jedynie 40 uczniów z 300 w gminie Tysnes uczęszcza do szkoły w Onarheim, która znajduje się 20 minut drogi samochodowej od Våge.

Decyzja zapadła niewielką większością głosów

Decyzja o basenie zapadła podczas sesji rady gminy, w trakcie której przyjęto budżet na 2025 rok oraz plan finansowy na kolejne lata. Po intensywnej debacie budżet – i plan budowy basenu – został przyjęty minimalną większością głosów. Synnøve Bakke, przewodnicząca rady gminy, w przedstawionym projekcie budżetu uwzględniła środki na rozpoczęcie wstępnego projektu basenu w Onarheim w 2025 roku. Jeżeli rada gminy podejmie ostateczną decyzję o inwestycji, budowa basenu ma rozpocząć się w 2026 roku, a zakończenie przewidziano na 2027 rok.

Sprzeciw ze strony opozycji

Kåre Martin Kleppe, przedstawiciel opozycji z partii Høyre, krytykował decyzję, twierdząc, że gmina Tysnes nie stać na budowę basenu, który ma kosztować co najmniej 150 milionów koron, zwłaszcza w sytuacji, gdy gmina boryka się z problemami finansowymi. „To zdecydowanie najnieodpowiedzialniejsza decyzja, jaką widziałem w mojej dziesięcioletniej karierze politycznej.

Mówię nie tylko o Tysnes, ale o całej Norwegii. To absolutnie absurdalne, że rada gminy zdecyduje się na ten krok” – mówił Kleppe w debacie. Kleppe zauważył również, że darowizna Alsakera jest znacznie mniejsza niż to, co gmina będzie musiała wyłożyć na budowę. Ponadto, według niego, gmina będzie musiała pokryć dodatkowe roczne koszty operacyjne, które wyniosą około 5 milionów koron. „Zbudowanie takiej hali jest zupełnie nieadekwatne do potrzeb naszej gminy. To surrealistyczne” – dodał.

Darowizna z warunkami

W debacie podkreślano również kontrowersje związane z warunkami, jakie Alsaker postawił w zamian za darowiznę. „Nie oskarżamy nikogo z rady gminy o korupcję. Nie sądzimy, że ktoś wziął pieniądze w zamian za jakiekolwiek korzyści, ale to problematyczne, gdy lokalizację basenu wybiera się na podstawie warunków darczyńcy” – mówił Kleppe. 

Opozycja zwróciła uwagę, że nie przeprowadzono demokratycznego procesu, w którym nauczyciele, rodzice i mieszkańcy mogliby wyrazić swoje opinie. Zamiast tego, sprawa została szybko przeprowadzona przed końcem roku, ponieważ tylko do tego czasu obowiązywała oferta Alsakera. Warto dodać, że Synnøve Bakke, przewodnicząca rady gminy Tysnes, przed objęciem stanowiska była dziennikarką w NRK, gdzie pracowała do 2020 roku.