Oszczędzanie podczas Black Friday, czyli jak rozpoznać chwyty marketingowe

Zdjęcie: Max Fischer/Pexels

Historia Black Friday

Black Friday, znany jako Czarny Piątek, to dzień, który symbolicznie rozpoczyna sezon świątecznych zakupów, przypadając na piątek po Święcie Dziękczynienia obchodzonym w Stanach Zjednoczonych. Początkowo tradycja ta narodziła się w USA w latach 60. XX wieku, gdzie zyskała ogromną popularność dzięki spektakularnym promocjom i okazjom. Z czasem zaczęła rozprzestrzeniać się na inne kraje, w tym Polskę, choć pojawiła się u nas znacznie później.

Black Friday zawitał do Polski dopiero w okolicach 2013 roku i początkowo był zauważalny głównie w sklepach internetowych, szczególnie tych oferujących elektronikę i odzież. Wydarzenie nie miało jednak tak dużego rozmachu jak w Stanach Zjednoczonych. Z biegiem lat, a zwłaszcza między 2016 a 2019 rokiem, polskie firmy zaczęły dostrzegać potencjał tego dnia. Do akcji promocyjnych dołączyły duże sieci handlowe, takie jak Empik, Media Markt czy Allegro, a także sklepy stacjonarne. Dzięki intensywnym kampaniom reklamowym Black Friday zaczął zyskiwać na popularności, a konsumenci coraz chętniej korzystali z oferowanych zniżek.

Ludzie chętnie kupują w Black Friday przede wszystkim ze względu na duże zniżki i promocje, które pozwalają im zaoszczędzić pieniądze na produktach normalnie dostępnych w wyższych cenach. Dodatkowo presja czasowa i ograniczone oferty sprawiają, że konsumenci odczuwają FOMO (fear of missing out), co skłania ich do szybszego podejmowania decyzji zakupowych. Black Friday przypada pod koniec listopada, dlatego wiele osób traktuje go jako okazję do wcześniejszego zakupu prezentów na Boże Narodzenie w korzystniejszych cenach. Sklepy intensywnie promują wyprzedaże poprzez reklamy, które budują atmosferę ekscytacji i zachęcają do zakupów. Dodatkowo rozwój e-commerce sprawia, że zakupy online są łatwiejsze i wygodniejsze, a klienci mogą szybko porównywać ceny i wybierać najlepsze oferty bez wychodzenia z domu. Ważnym czynnikiem jest również psychologia tłumu – widok kolejek w sklepach i duże zainteresowanie innych wzmacniają chęć uczestnictwa w zakupowym szaleństwie. Wszystkie te elementy łączą się, tworząc idealne warunki do zwiększonej konsumpcji w tym dniu.

Jak się chronić przed chwytami marketingowymi?

1.Pozorne obniżki cen

Niektóre sklepy podnoszą ceny na kilka tygodni przed Black Friday, a następnie obniżają je do wcześniejszego poziomu, tworząc złudzenie dużej promocji. Klienci myślą, że kupują taniej, choć faktyczna cena znacząco się nie zmieniła.

Jak się chronić?

Śledź ceny interesujących Cię produktów wcześniej, aby wiedzieć, jaka była ich realna wartość. Pomocne mogą być porównywarki cen lub aplikacje do monitorowania zmian cen.

2. Ograniczona liczba produktów w promocji

Sklepy reklamują wyjątkowe oferty, ale ilość produktów w tych promocjach jest niewielka. To sprawia, że klienci, którzy nie zdążą kupić produktu, często sięgają po inne, droższe pozycje.

Jak się chronić?

Bądź przygotowany i sprawdzaj promocje jak najwcześniej. Jeśli coś wydaje się zbyt tanie, upewnij się, że oferta rzeczywiście istnieje i czy produkt jest dostępny.

3. Presja czasu

Odliczanie czasu do końca promocji lub informacje o „ostatnich sztukach” wywołują poczucie presji i zmuszają do szybkiego zakupu. To sprawia, że mniej zastanawiamy się nad potrzebą zakupu i jego opłacalnością.

Jak się chronić?

Nie podejmuj decyzji pod wpływem presji. Zastanów się, czy naprawdę potrzebujesz danego produktu i sprawdź, czy podobne oferty są dostępne gdzie indziej, być może w korzystniejszej cenie.

4. Rabaty na mniej popularne produkty

Sklepy często oferują duże zniżki na starsze modele, produkty z końcówek serii lub mniej popularne rozmiary i kolory. Tymczasem na nowe i popularne towary obniżki są bardzo małe albo ich wcale nie ma.

Jak się chronić?

Sprawdź dokładnie, jaki produkt jest objęty promocją i porównaj jego parametry z innymi dostępnymi opcjami. Zastanów się, czy dana oferta rzeczywiście spełnia Twoje oczekiwania.

5. Zestawy promocyjne

Sklepy często proponują zestawy produktów, które wydają się korzystne, ale w rzeczywistości ich cena jest wyższa niż kupno poszczególnych elementów osobno. Dodatkowo, niektóre dodatki w zestawach mogą być mało użyteczne.

Jak się chronić?

Przeanalizuj wartość poszczególnych elementów zestawu i porównaj je z cenami osobno sprzedawanych produktów.

6. Obietnice wyjątkowych okazji

Hasła reklamowe, takie jak „Najniższe ceny w roku!” czy „Nie przegap!” często wprowadzają w błąd, bo nie zawsze ceny są faktycznie najkorzystniejsze. W innych sklepach można znaleźć podobne produkty w równie atrakcyjnych cenach.

Jak się chronić?

Nie ufaj sloganom marketingowym. Zawsze porównuj oferty w różnych miejscach i sprawdzaj, czy dany sklep rzeczywiście ma najkorzystniejszą cenę. Choć Black Friday w Polsce cieszy się coraz większym zainteresowaniem, nadal różni się od amerykańskiego pierwowzoru. Promocje są zazwyczaj mniej spektakularne, wynoszące około 20-50%, a same wydarzenia bardziej rozciągnięte w czasie. Wyprzedaże obejmują jednak coraz więcej kategorii, w tym elektronikę, ubrania, książki, kosmetyki czy usługi. Czarny Piątek w Polsce wpisał się na stałe w kalendarz handlowy, stając się ważnym wydarzeniem zakupowym, choć ma bardziej lokalny charakter i nieco inną skalę niż w USA.