Rząd zabrania wielu autobusów russ: „Ruchome dyskoteki pędzące po drogach”

Kari Nessa Nordtun, Jonas Gahr Støre i Jon-Ivar Nygård stawiają teraz veto wobec russebussów. Zdjęcie: Olav Olsen

Wersja skrócona:

• Od stycznia 2026 roku zostanie wprowadzony zakaz tradycyjnych russebussów z siedzeniami ustawionymi bokiem do kierunku jazdy i miejscami stojącymi ze względu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym oraz wykluczenie.
• Premier Jonas Gahr Støre i minister edukacji Kari Nessa Nordtun wypowiedzieli się za ograniczeniem wykluczenia ekonomicznego oraz niepożądanymi elementami kultury russ.
•  Rząd proponuje zmiany, takie jak przesunięcie egzaminu pisemnego, lepszy nadzór nad podmiotami komercyjnymi oraz bardziej rygorystyczne reguły dotyczące ubioru grupowego w środowisku szkolnym.

Podsumowanie zostało przygotowane przy pomocy sztucznej inteligencji (SI) i zweryfikowane przez dziennikarzy Aftenposten.

Naturalna i towarzyska część świętowania? A może hałaśliwa i wykluczająca z dużym potencjałem szkód? Russebussy to w wielu miejscach pewien znak wiosny. Budzą one jednak kontrowersje. Teraz rząd chce położyć im kres.

„Russetiden (okres obchodów święta russ) jest zasłużonym świętowaniem 13-letniej nauki w szkole. Naszym obowiązkiem jest zadbać o to, aby to święto było bezpieczne i inkluzywne. Jest wiele do powiedzenia o tym, jak russebussy się rozwinęły. Są niebezpieczne w ruchu drogowym. Przez zbyt długi czas przymykano na to oko. Teraz się tym zajmujemy” – mówi premier Jonas Gahr Støre w rozmowie z Aftenposten.

Veivesenet wyśle teraz do konsultacji projekt nowych przepisów: mówią, że zabronione będą siedzenia ustawione bokiem do kierunku jazdy oraz miejsca stojące w autobusach. Innymi słowy: russ nie będą mogli turlać się w autobusach tak, jak robią to obecnie. Støre uważa, że russefesten (imprezy russ) nabrały silnych cech wykluczających. Kwestie finansowe stały się decydujące w tym, w czym można wziąć udział.

Minister edukacji Kari Nessa Nordtun uważa, że autobusy stanowią główny element negatywnych aspektów kultury russ. „Autobusy w znacznym stopniu doprowadziły do ukształtowania się kultury. Bardzo wcześnie ustala się, kto jest w grupie, a kto jest poza nią. W grę wchodzą również bardzo duże sumy pieniędzy” – mówi Nordtun. Uważa, że proces wyboru uczestników często ma bardzo nieszczęśliwe cechy i zaczyna się to na długo przed ostatnim rokiem w szkole średniej. „Młodzież dzieli się między sobą bazując na tym, jak są „fajni” lub atrakcyjni, jak dużo ważą, kim są ich rodzice i ile zarabiają. Obserwujemy to na coraz wcześniejszych etapach edukacji”.

Takie siedzenia nie będą dłużej dozwolone w autobusach. Zdjęcie: Dan P. Neegaard

Dyskoteka na drogach

Minister transportu Jon-Ivar Nygård jasno stwierdza, że chodzi tu o bezpieczeństwo ruchu drogowego. „Wiele z tych busów jest starych. Czasami są także w złym stanie technicznym. Autobusy są używane w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem. To przecież ruchome dyskoteki pędzące po naszych drogach. Jest to dość wyjątkowa tradycja, którą sobie wykształciliśmy” – mówi Nygård.

Nie oznacza to jednak końca miejsc stojących w autobusach liniowych w norweskich miastach. „Mają one zupełnie inne przeznaczenie, a pasażerowie na pokładzie są w zupełnie innym stanie” - mówi Nygård.

Atakują także bluzy

Nordtun mówi, że rząd podjął inne działania, aby uczynić russetiden lepszym i bezpieczniejszym. Forbrukerrådet (Norweska Rada Konsumentów) otrzymała polecenie, aby monitorować komercyjnych graczy w branży russ. Nodtun pracuje nad przeniesieniem egzaminu pisemnego na okres przed 17 maja. „To nauka powinna być na pierwszym planie” – mówi. Była także stanowcza wobec samorządów wojewódzkich, które prowadzą szkoły średnie, aby zmieniły zasady porządkowe.

Tematem jest również sposób, w jaki russ się ubierają. Celem jest położenie kresu temu, co Nordtun nazywa wykluczającymi ubraniami grupowymi w czasie szkolnym. Ma to dotyczyć na przykład bluz dla poszczególnych grup i autobusów. „W niektórych miejscach już podejmuje się kroki w tej sprawie i widzimy, że ma to bardzo dobre rezultaty dla środowiska szkolnego” – mówi Nordtun. 

Co powiedzą ministrowie przyszłym russom, którzy teraz są zawiedzeni? „Ważne jest, aby pamiętać, że robimy to dla bezpieczeństwa russów” – mówi Nygård.  Mówi, że rząd wielokrotnie informował o pracy nad wprowadzeniem zakazu. Uważa, że dlatego też młodzież otrzymała czas na przygotowanie się do tego.