W jaki sposób i kto określa ramy demokracji?

W większości krajów to parlament, zgromadzenie narodowe, konstytuanty lub podobne organy, które mają za zadanie opracowanie i uchwalenie konstytucji lub podstawowych praw i zasad demokratycznego państwa. Proces określania ram demokracji zazwyczaj obejmuje debaty, negocjacje i konsultacje pomiędzy różnymi grupami społecznymi, partiami politycznymi, przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego i innymi interesariuszami. Celem tego procesu jest osiągnięcie konsensusu co do zasad, które będą stanowiły fundamenty demokratycznego systemu politycznego. Po ustaleniu ram demokracji, odpowiednie organy, takie jak sądy, organy wykonawcze, organy legislacyjne i inne instytucje państwowe, mają za zadanie egzekwowanie i utrzymanie tych ram. Sądy mają często kluczową rolę w interpretacji prawa i rozstrzyganiu konfliktów zgodnie z ustalonymi zasadami demokratycznymi. Warto zauważyć, że ramy demokracji mogą się różnić między różnymi krajami. Istnieje wiele różnych modeli demokracji, takich jak demokracja parlamentarna, prezydencka, republikańska, federalna itp. Ostateczne kształtowanie ram demokracji zależy od kontekstu historycznego, kulturowego i politycznego danego kraju, a także od preferencji jego obywateli i przywódców. 

    Natomiast, określenie, co jest uważane za dyktaturę, a co nie, zależy od wielu czynników i perspektyw. Nie ma jednoznacznej definicji, która jednoznacznie określa, co stanowi dyktaturę. Istnieje wiele różnych teorii i koncepcji, które próbują opisać i zrozumieć ten termin.

Tradycyjnie dyktatura jest uważana za formę rządów, w której władza jest skoncentrowana w rękach jednej osoby lub niewielkiej grupy osób, które sprawują autorytarną kontrolę nad państwem. W dyktaturze zazwyczaj brakuje prawdziwego podziału władzy, systemy polityczne są często niedemokratyczne, a rządy charakteryzują się nadużyciem władzy, brakiem poszanowania dla praw człowieka i ograniczaniem swobód obywatelskich.

Jednakże, kwestia, czy określony kraj lub reżim jest uważany za dyktaturę, jest często przedmiotem dyskusji i kontrowersji. Oceniając, czy jakiś system polityczny jest dyktaturą, ważne jest uwzględnienie kontekstu historycznego, kulturowego i społecznego danego kraju. Różne organizacje i instytucje, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Freedom House czy Amnesty International stosują różne kryteria i metody oceny, aby sklasyfikować systemy polityczne jako autorytarne czy demokratyczne.

Decyzja o tym, czy państwo jest uważane za dyktatorskie, zazwyczaj jest podejmowana na podstawie analizy różnych czynników, takich jak polityczne instytucje, prawa, praktyki rządzące, stopień swobody obywatelskiej i respektowanie praw człowieka. Istnieje wiele kryteriów, które mogą wskazywać na charakter dyktatorski państwa, takie jak: 

1. Brak wolnych i uczciwych wyborów: W dyktaturze rządzący utrzymują się u władzy bez demokratycznego mandatu, a wybory są fałszowane lub kontrolowane w sposób uniemożliwiający rzeczywistą konkurencję polityczną. 

2. Represje wobec opozycji politycznej: W dyktaturze działania opozycji są tłumione, polityczni przeciwnicy są represjonowani, a wolność słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń jest ograniczona. 

3. Koncentracja władzy: Dyktatorskie państwa charakteryzują się zazwyczaj dużą koncentracją władzy w rękach jednej osoby lub wąskiej grupy, a mechanizmy kontroli i równowagi są zdegradowane lub całkowicie zanikają.

4. Brak niezależnych instytucji: W dyktaturze niezależne sądy, niezależne media i inne instytucje kontrolne nie funkcjonują w sposób efektywny, a władza wykonawcza ma niewspółmierną kontrolę nad procesami decyzyjnymi. 

Ostateczne oceny czy państwo jest uważane za dyktatorskie, zależą od analizy tych czynników. 

Pierwszą omawianą organizacją rządową jest ONZ, który monitoruje sytuację praw człowieka na całym świecie i bada przypadki naruszeń praw człowieka przez państwa. Korzystając z informacji dostarczanych przez różne źródła, takie jak organizacje pozarządowe, media, badacze i raporty specjalnych sprawozdawców ds. praw człowieka, ONZ ocenia stan przestrzegania praw człowieka w poszczególnych krajach. Komisja Praw Człowieka ONZ oraz Rada Praw Człowieka ONZ to organy, które zajmują się badaniem i monitorowaniem sytuacji praw człowieka. Na podstawie zgromadzonych informacji te organy mogą wydawać opinie, wydawać rezolucje, przyjmować rezolucje dotyczące poszczególnych krajów lub prowadzić dochodzenia w celu ustalenia naruszeń praw człowieka.

W przypadku krajów, gdzie istnieją poważne naruszenia praw człowieka, ONZ może wyrażać zaniepokojenie, potępiać takie działania i wzywać do ich zaprzestania. Jednak to nie jest równoznaczne z oficjalnym klasyfikowaniem danego państwa jako dyktatury przez ONZ. 

Kolejną organizacja już pozarządowa jest Freedom House. Monitoruje i ocenia stan wolności politycznych i praw człowieka na całym świecie. Organizacja ta regularnie publikuje raporty, takie jak "Freedom in the World" i "Nations in Transit", w których ocenia się sytuację demokracji, praw człowieka i rządów prawa w poszczególnych krajach.

Freedom House stosuje różne kryteria, takie jak wolność wyborów, wolność prasy, wolność zgromadzeń, korupcja, ochrona praw obywatelskich itp., aby ocenić, czy dany kraj jest uważany za demokrację, autokrację lub dyktaturę. Oceny te opierają się na analizie dostępnych informacji, w tym raportów organizacji pozarządowych, mediów i ekspertów.

W przypadku oceny czy państwo jest uważane za dyktaturę, Freedom House bada m.in. ograniczenia wolności politycznej, represje, nadużycia władzy, ograniczenia wolności mediów, łamanie praw człowieka i brak demokratycznych instytucji. Na podstawie tych analiz i ocen organizacja przydziela państwom odpowiednie kategorie, takie jak "wolne", "częściowo wolne" lub "niewolne".

Warto jednak zauważyć, że klasyfikacja dokonywana przez Freedom House, podobnie jak w przypadku ONZ, jest oparta na ich własnej metodologii i perspektywie

Amnesty International jest kolejną międzynarodową organizacją pozarządową, której celem jest ochrona praw człowieka na całym świecie. Organizacja ta monitoruje sytuację praw człowieka w różnych krajach, w tym także w tych, gdzie istnieje podejrzenie o dyktaturę. Do ukazań przypadków dyktatury Amnesty International wykorzystuje różne metody: 

1. Badania terenowe: Amnesty International wysyła swoich obserwatorów i badaczy do krajów, gdzie istnieje podejrzenie o łamanie praw człowieka. Ci badacze przeprowadzają wywiady z ofiarami, świadkami i innymi zaangażowanymi osobami, dokumentując przypadki łamania praw człowieka i gromadząc dowody. 
2. Raporty i publikacje: Na podstawie zebranych informacji Amnesty International publikuje raporty, w których opisuje naruszenia praw człowieka i sytuację w danym kraju. Te raporty zawierają konkretne przypadki, dane statystyczne, analizy i zalecenia.
3. Kampanie społeczne: Amnesty International prowadzi kampanie społeczne, aby zwrócić uwagę na przypadki naruszeń praw człowieka i dyktatury. Organizacja wykorzystuje media społecznościowe, petycje, akcje pisania listów oraz inne formy mobilizacji społecznej, aby zwiększyć świadomość i naciskać na rządy, aby podjęły działania w celu ochrony praw człowieka. 
4. Interwencje polityczne: Amnesty International lobbyzuje u władz krajowych, międzynarodowych i regionalnych, w celu wywierania presji na rządy, które dopuszczają się łamania praw człowieka i utrzymują dyktatorski reżim.

 Organizacja podejmuje działania na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Europejskiej i innych organizacji międzynarodowych, aby wpływać na politykę i podejmować działania na rzecz ochrony praw człowieka. Poprzez te działania Amnesty International stara się ujawniać i pokazywać przypadki naruszeń praw człowieka w dyktatorskich państwach oraz wywierać presję na rządy, aby te przestrzegały prawa człowieka i wprowadzały reformy demokratyczne.