Zwyczajni ludzie czynią swoje domy przyjaznymi dla klimatu

Na wybrzeżu Maine na północnym wschodzie Stanów Zjednoczonych Kristi Marsh podąża za swoją architektką budowlaną Emily Mottram przez puste pokoje nowo zbudowanego domu Marshów. Para niesie skaner termalny, by wykryć, którędy mogłyby wchodzić przeciągi. To jeden z ostatnich kroków do ukończenia tego domu zgodnie z celami zeroenergetycznymi netto co oznacza, że łączy on w sobie odnawialną energię — solarną w tym przypadku — z wydajnością energii, by wykorzystać jej tylko tyle, ile jest generowane na miejscu. Podczas gdy może brzmieć to przerażająco by zbudować dom zgodnie z takim celami, dla Marsh to jedna z najważniejszych kwestii. Nie jest ona ekspertem w dziedzinie energetyki. Nie ma żadnego doświadczenia w budowie. Chce ona pokazać, że nawet zwyczajny człowiek jak ona może zbudować przyjazny klimatowi dom w prosty sposób i w przystępnej cenie.

Tak poznała Mottram, która pasjonuje się również edukowaniem ludzi na temat ochrony energetycznej. Poza swoją firmą architektoniczną Mottram naucza budownictwa i zrównoważonego projektowania w lokalnym kolegium społeczności oraz prowadzi cotygodniowy podcast o wydajności energetycznej. 

„Gdy zaczynasz budowę samodzielnie można obniżyć emisję węgla już od pierwszego dnia, ponieważ skupiamy się na tym, jak negatywny wpływ na emisję dwutlenku węgla mogą mieć materiały budowlane od samego początku”, mówi Mottram. „Później w dłuższej perspektywie zredukowali energię operacyjną domu na kolejnych sto lat i kilku właścicieli”.

Te pojedyncze wybory w domu mogą z pewnością się sumować, ponieważ „z reguły zużycie energii w budynkach mieszkalnych okazuje się jednym z największych zużyć na poziomie krajowym”, mówi Greg Hoffart fundator Tree Construction w Revelstoke Brytyjskiej Kolumbii skupiającej się na budowaniu domów na podstawie środowiskowo zrównoważonych projektów i zaawansowanej technologii. Aktualnie szacuje się, że dwie trzecie światowej emisji bezpośrednio i pośrednio pochodzi ze zużycia energii w gospodarstwach domowych. Dlatego nie zaskakuje, że według raportu z 2020 roku, który monitorował około 7000 badań na całym świecie niektóre z najbardziej skutecznych działań, jakie ludzie mogą podjąć dla spowolnienia zmian klimatycznych, są skoncentrowane w domu: jak używanie odnawialnych źródeł energii, renowacja i remont zakładający wymianę pochłaniających dużo energii sprzętów na bardziej racjonalne.

Kilka lat temu po tym, jak jej dzieci opuściły dom rodzinny w Bostonie wyjeżdżając do collegu, Marsh zdecydowała się na zamieszkanie w mniejszym lokum. Chciała, by jej dom był zrównoważony nie tylko pod kątem rachunków — nie chciała spędzić reszty życia na pracy, by móc płacić za prąd i gaz — ale także pod kątem planety. Nie wspominając o wytrzymałej konstrukcji, północny wschód Stanów Zjednoczonych jest znany ze swojego sezonu huraganów, burze nasilają się wraz ze zmianami klimatu. „Wiele z wyborów, których dokonałam, nie dotyczyło Kristi w ciągu najbliższych dwóch lat, jednak wierzę, że świat stanie się taki w ciągu dziesięciu lat od dziś”, mówi.

Dom Marsh używa zarówno nowoczesnej technologii, jak i znanych od dawna materiałów kluczowych dla gospodarki o zamkniętym obiegu. Jest zbudowany ze ścian o podwójnej konstrukcji, która spowalnia utratę ciepła lepiej niż pojedyncza; oraz wypełnionych izolacją celulozową, czyli gęsto upakowanymi gazetami z recyklingu. Do ogrzewania i chłodzenia, które składa się na blisko połowę energii, jaką zużywa przeciętne gospodarstwo domowe, Marsh zainstalowała bezprzewodowe pompy ciepła rodzaju mini szyna, które przesyłają ciepło, zamiast je wytwarzać i mogą zużyć do 60% mniej energii niż standardowe grzejniki elektryczne. Jeśli chodzi o sprzęty domowe — w Stanach Zjednoczonych sprzęty domowe składają się na 21% emisji gospodarstwa domowego — Mottram pomogła jej wybrać kuchenkę indukcyjną, która jest trzy razy bardziej wydajna energetycznie niż konwencjonalne gazowe płyty kuchenne.

„Nie ma możliwości byśmy, nie używali energii”, mówi Mottram. „Jeśli będziemy ją konsumować to musimy dokonywać najlepszych wyborów finansowych, na jakie możemy sobie pozwolić. Jeżeli stać cię na zakup bardziej wydajnych sprzętów zdecydowanie powinieneś to zrobić”.

To wykracza poza sprzęty kuchenne do innych pomieszczeń w domu jak domowe biura. Na przykład drukarki Epson inkjet używają technologii Heat-Free zaprojektowanej, tak by zużywać mniej energii w porównaniu do drukarek laserowych, które używają ciepła w procesie drukowania. Nowsze ENERGY STARS certyfikowane telewizory mogą zużywać mniej watów niż starsze odpowiedniki, także wymiana starych komputerów na nowsze U.S. Energy Star certyfikowane urządzenia może ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o „równowartość tych wyprodukowanych przez ponad 2.7 milionów aut”.

Nawet zmieniając po prostu sposób używania obecnie przez nas posiadanych sprzętów domowych, możemy w łatwy sposób zredukować zużycie energii. Lodówka może zużywać 6,240 watów energii dziennie, jednak nie przeładowując jej i przechowując najczęściej używane produkty w dostępnych miejscach, możemy zmniejszyć tę liczbę. Pralki i suszarki zużywają około 13% domowej energii, co może zostać zmniejszone przez pranie pełnych bębnów i używanie suszarek do ubrań drucianej konstrukcji; w zasadzie suszenie na powietrzu redukuje ślad węglowy przeciętnego gospodarstwa domowego o 2,400 funtów rocznie. 

„Jeśli możemy choćby o jeden procent poprawić zużycie energii w gospodarstwie domowym rok do roku, co jest znaczącą częścią całości, to wystarczające, by przechylić szalę w walce z efektem cieplarnianym ”, mówi Hoffart. Zapewnia on, że wymaga to zaangażowania  „jednak zmiana musi bezwzględnie zacząć się od jednej osoby”.

Finalnie Marsh chciałaby część swojego zeroenergetycznego netto domu przekształcić w wynajem krótkoterminowy. Bycie przykładem jest dla niej ważne — dokumentuje swoją przygodę z budowaniem publicznie na instagramie — dlatego pozwala ludziom odwiedzać gotowy dom. „Najbardziej ekscytuje mnie myśl, że ci goście tego doświadczą. NIe tylko o tym przeczytają, ale doświadczą normalności wszystkich tych rzeczy i uświadomią sobie: to da się zrobić”.