10 zrównoważonych kierunków podróży, które warto odwiedzić w 2024 r.

Źródło: Laura Grier-Robert Harding/ Getty Images

Podróżujących w 2024 r. nie trzeba przekonywać, że mają do odegrania ważną rolę w walce z kryzysem klimatycznym. Świadomość tę odzwierciedla stale rosnąca liczba badań, z których wynika, że ponad trzy czwarte podróżnych na całym świecie chce w nadchodzącym roku podróżować w sposób bardziej zrównoważony, a 90% konsumentów podczas podroży szuka zrównoważonych opcji. Ponieważ inne badania dotyczące zrównoważonej turystyki wykazały, że utrzymuje się rozbieżność między zamiarami a zachowaniami, ośrodki turystyczne inwestujące w zrównoważony rozwój – w sektorze turystyki i poza nim – mogą pomóc w jego wypełnieniu. Tymczasem uważne podróżowanie do miejsc, w których dochodzi do rekonwalescencji po niepokojach lub katastrofach, może również pomóc w zapewnieniu bardziej zrównoważonej przyszłości tych miejsc. Od miejsc oferujących innowacyjne tereny zielone po miejsca gotowe na przyjęcie turystów po tragedii – oto 10 kierunków, które w 2024 r. przyjmą podróżnych zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju.

1. Walencja, Hiszpania

Co roku nagroda Zielonej Stolicy Europy przyznawana jest miastu, które ugruntowało i stale angażuje się w poprawę środowiska i jakości życia mieszkańców i gości. W tym roku laureatem została Valencia. Obecnie pracując nad wytwarzaniem 100% energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do 2025 r., śródziemnomorskie miasto może poszczycić się terenami zielonymi o powierzchni 500 hektarów do zbadania, w tym zespołem nowych parków miejskich, takich jak Parque Central, który łączy dzielnice wcześniej podzielone przez linię kolejową, która została przeniesiona pod ziemię. Tereny zielone tego miasta obejmują także Huertę – gospodarstwa rolne o powierzchni 120 km2, które zaopatrują lokalne rynki i restauracje, zmniejszając w ten sposób koszty emisji gazów cieplarnianych w przypadku spożywania posiłków poza domem i przygotowywania posiłków we własnym zakresie. Dzięki ulepszonym usługom transportu zbiorowego i przestrzeniom dla pieszych ułatwiającym poruszanie się po Walencji, to stosunkowo płaskie miasto oferuje również 200 km ścieżek rowerowych. Odwiedzający mogą nawet wybrać się na rowerze (lub skorzystać z transportu publicznego) do dwóch parków narodowych położonych na obrzeżach miasta: pełnego ptaków Parque Natural de l’Albufera i Parku Przyrody Turia, który jest otoczony szlakami i usiany naturalnymi basenami.

2. Góry Atlasu Wysokiego i Marakesz, Maroko

Trzęsienie ziemi, które nawiedziło środkowe Maroko we wrześniu 2023 r., spowodowało śmierć ponad 2900 osób oraz całkowite lub częściowe zniszczenie 50 000 domów – większość z nich w pobliżu epicentrum trzęsienia o magnitudzie 6,8 w górach Atlasu Wysokiego w pobliżu Marrakeszu.

Wycieczki powracają do obszarów mniej dotkniętych trzęsieniem ziemi w 2023 roku, takich jak dolina Ourika. Źródło: Eloi_Omella/ Getty Images

Chociaż branża turystyczna Maroka okazała się odporna na klęski żywiołowe i odnotowała rekordowy przyjazd turystów w 2023 r., hotele w dużej mierze nietkniętym Marrakeszu odnotowały spadek liczby rezerwacji, podczas gdy rzemieślnicy stojący za warsztatami zniszczonymi w starej medynie Marrakeszu nadal czekają na pomoc. Wszystkie główne atrakcje miasta, w tym pałace El Badi i Bahai, Tajemniczy Ogród i Grobowce Saadytów, zostały ponownie otwarte po trzęsieniu ziemi i chociaż niektóre obszary starej medyny pozostają zamknięte, jej pachnące przyprawami alejki są jak zawsze klimatyczne. Chociaż jest jeszcze za wcześnie, aby ponownie odwiedzić niektóre części ośnieżonych gór Atlasu Wysokiego w związku z odbudową społeczności, firma Abercrombie & Kent należy do szeregu operatorów turystycznych pomagających wspierać ożywienie regionu poprzez powrót do mniej dotkniętych obszarów, takich jak dolina Ourika, popularny cel trekkingowy. Intrepid Travel uruchomił cztery nowe wycieczki do Maroka na rok 2024, w tym wyprawę przez Happy Valley, znaną również jako region Ait Bougmez w górach Atlas Wysoki.

3. Saba, holenderskie Karaiby

Najmniejsza specjalna gmina w Holandii, malutka tropikalna wyspa Saba, wyrasta na mistrza zrównoważonej turystyki na Karaibach. Zrównoważenie kosztów emisji dwutlenku węgla związanych z lotem na wyspę o powierzchni 13 km2 (do której można dotrzeć promem z sąsiedniego St. Maarten) to imponujący zestaw inicjatyw, w tym park fotowoltaiczny wytwarzający 35–40% zapotrzebowania wyspy na energię, kompleksowy system recyklingu, otaczający wyspę park morski (z doskonałym miejscem do nurkowania) i zakaz używania plastiku jednorazowego użytku (Saba posiada własną rozlewnię wody). W zmniejszeniu zależności od cennych zasobów wyspy pomaga farma hydroponiczna w restauracji Rendezvous w mieście Windwardside, która zużywa o 80% mniej wody niż konwencjonalne metody uprawy. W 2023 r. Saba Bank – największy atol łodzi podwodnej na Oceanie Atlantyckim – został nazwany przez międzynarodową organizację zajmującą się ochroną środowiska morskiego Mission Blue miejscem nadziei. Jest to oznaczenie identyfikujące miejsca docelowe uznane naukowo za krytyczne dla zdrowia oceanu. W Sabie znajduje się także pierwsze laboratorium morskie na Wyspach na Wietrze holenderskich Karaibów, prowadzące badania stosowane, a działająca od wielu lat fundacja Sea & Learn przez cały rok angażuje podróżnych i mieszkańców w projekty środowiskowe, od identyfikacji fluorescencyjnych skorpionów podczas nocnej wędrówki po pomiar wzrostu i liczebność endemicznych storczyków. Górzysta wulkaniczna wyspa jest usiana bujnymi szlakami turystycznymi, a pięknie wzorzyste groupery z Nassau należą do obfitości ryb rafowych powszechnie spotykanych przez osoby nurkujące z rurką i płetwonurkiem. Na amatorów ptaków czeka nie lada gratka, gdyż cała linia brzegowa została uznana przez Birdlife International za ważny obszar lęgowy.

Szlak Southern Ridges to jedno z najlepszych miejsc w Singapurze, z którego można podziwiać widoki na miasto, port i Wyspy Południowe. Źródło: Tuul i Bruno Morandi/ Getty Images

4. Singapur

Podróż do Singapuru na rzecz zrównoważonego rozwoju jest legendarna, a rozpoczęła się w 1967 r., kiedy ówczesny premier Lee Kuan Yew przedstawił swoją wizję „miasta w ogrodzie”. Po ponad 50 latach uważnego rozwoju obszarów miejskich – w tym utworzeniu ponad 300 km zielonych korytarzy w ramach sieci Park Connector Network miasta-państwa – Singapur stał się pierwszym na świecie całym krajem, który otrzymał certyfikat zrównoważonego kierunku podróży od Globalnej Rady ds. Turystyki Zrównoważonej, w 2023 r. Certyfikat odzwierciedla zaangażowanie tego kraju Azji południowo-wschodniej w realizację celów Singapurskiego Zielonego Planu 2030 dotyczącego zrównoważonego rozwoju, które obejmują czterokrotne zwiększenie wykorzystania energii słonecznej do 2025 r., ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska o 20% do 2030 r. oraz ograniczenie rejestracji nowych samochodów do modeli czystszej energii od 2030 r. Mieszkańcy i turyści w dalszym ciągu czerpią korzyści dzięki nowym i nadchodzącym atrakcjom, w tym 24-kilometrowemu korytarzowi kolejowemu dla pieszych i rowerzystów (który ma zostać całkowicie otwarty w 2024 r.) oraz modernizacji 13 parków południowych, a także dwóm nowym szlakom w sieci Coast to Coast Trail. Na początku 2024 r. Singapur ma także powitać siedem nowych stacji MRT (metra) na linii Thomson-East Coast Line. Otwarty w 2023 r. dzięki najnowocześniejszym inicjatywom (w tym biofermentatorowi, który przekształca odpady spożywcze w wodę do czyszczenia), Pan Pacific Orchard z certyfikatem Green Mark Platinum dołącza do Parkroyal Collection Pickering, „hotelu w ogrodzie”, jako innowacyjny obiekt o niskim wpływie na środowisko, który ma możliwość zakwaterowania dla gości.

5. Belfast, Wielka Brytania

Brytyjska branża turystyczna pozostaje największym zwolennikiem Deklaracji Glasgow w sprawie działań klimatycznych w turystyce ogłoszonej podczas COP25 w 2021 r. – ma 172 sygnatariuszy w porównaniu do Stanów Zjednoczonych zajmujących drugie miejsce z 73. Wśród brytyjskich miast, które poczyniły największe postępy w kierunku zrównoważonej przyszłości, znajduje się Belfast , który w 2023 r. w ciągu 18 miesięcy wskoczył z 47. miejsca w rankingu Global Destination Sustainability Index do pierwszej 11-tki. Stolica Irlandii Północnej jest obecnie uznawana za wzór doskonałości w białej księdze opublikowanej przez organizację Green Tourism z siedzibą w Edynburgu, certyfikującą zrównoważony rozwój. Od czasu wprowadzenia na 2021 r. celu Belfast Resilience Goal, zakładającego inkluzywną, bezemisyjną i odporną na zmianę klimatu gospodarkę w ciągu jednego pokolenia, w mieście działa ponad 90 hoteli, atrakcji i restauracji zaangażowanych w zrównoważoną turystykę w ramach uznanego na całym świecie programu zielonej turystyki Visit Belfast (wzrost z pięciu w 2021 r.), przy czym 75% pokoi hotelowych w Belfaście posiada obecnie certyfikat zrównoważonego rozwoju (wzrost z 25% w 2021 r.). Do popularnych atrakcji posiadających certyfikat Green Tourism należy muzeum Titanic Belfast, które do 2030 roku ma stać się organizacją zero waste, oraz sąsiadujący z nim hotel Titanic Belfast, powstały w dawnej siedzibie firmy Harland and Wolff. Dzięki ponad 50 stacjom dokującym Belfast Bikes oferuje łatwą, ekologiczną opcję transportu lokalnego.

Niewielu odwiedzających dociera do Południowej Wielkiej Rafy Koralowej, ale ci, którym się to uda, zostaną nagrodzeni pięknymi wyspami, takimi jak Lady Musgrave. Źródło: Rani Zerafa/ Getty Images

6. Południowa Wielka Rafa Koralowa, Australia

Około 90% z dwóch milionów turystów odwiedzających Wielką Rafę Koralową co roku wybiera duszne północne centra Cairns i Townsville. Jednak niektóre z najbardziej satysfakcjonujących i niewielkich skutków możliwości poznania tego ekosystemu o długości 2300 km występują w południowej Wielkiej Rafie Koralowej. Zrehabilitowany z rafy koralowej, w której wydobywano guano, pozostawionej dzikim kozom, ostoja mant na wyspie Lady Elliot na południowym krańcu rafy jest obecnie jednym z czołowych australijskich eko-kurortów, zasilanym prawie wyłącznie energią odnawialną. Położona zaledwie 40 km na północny wschód w linii prostej od niezamieszkanej wyspy Lady Musgrave, która stanowi dzikie tło dla jednodniowych wycieczek i nocnych wrażeń typu glamping z Lady Musgrave Experience, posiada certyfikaty Advance Ecotourism i Climate Action wydane przez Ecoutourism Australia. Wycieczki odbywają się z kluczowego portu kontynentalnego regionu, Bundaberg, który w 2023 r. otrzymał certyfikat zrównoważonego miejsca docelowego, również od Ecotourism Australia. Najnowocześniejsze centrum edukacji żółwi Mon Repos organizuje wycieczki z podglądaniem żółwi pod przewodnictwem strażników w sezonie lęgowym i wylęgowym (od listopada do marca), a niedawno uruchomiona wycieczka Taribelang Bunda Tours oferuje możliwości nawiązania kontaktu ze starożytnymi praktykami zrównoważonego rozwoju podczas wycieczek z przewodnikiem dla rdzennych mieszkańców doświadczenie. Spokojny region rolniczy oferuje również szeroką gamę atrakcji za drzwiami gospodarstw, w tym Bundaberg Rum Visitor Experience, który w 2023 r. stał się pierwszym operatorem turystycznym w Australii, który uzyskał nowy certyfikat turystki zrównoważonej australijskiej organizacji Ecotourism.

7. Panama, Ameryka Środkowa

Kostaryka wyrobiła sobie reputację lidera w Ameryce Środkowej w zakresie zrównoważonej turystyki, a obecnie sąsiadująca z nią Panama – która w 2023 r. przyznała żółwiom prawa – wkracza w światło reflektorów jako pionier turystyki lokalnej. Pomimo zróżnicowanej różnorodności rdzennych kultur Panamy (stanowiących około 14% populacji) i bogatej różnorodności biologicznej, turystyka w kraju tradycyjnie skupiała się na słynnym kanale i dusznej stolicy Panamie. Teraz odwiedzający mogą odkrywać bujne lasy deszczowe Panamy i wyspy porośnięte palmami w bardziej znaczący sposób z ludźmi, którzy znają je najlepiej: społecznościami tubylczymi i wiejskimi. Niedawno uruchomiony portal cyfrowy SOSTUR umożliwia odwiedzającym rezerwację wycieczek z lokalnym przewodnikiem po regionach w dużej mierze nietkniętych przez turystykę, od odwiedzania społeczności Naso (znanych również jako Teribe), które żyły w dżunglach północno-zachodniej Panamy jeszcze przed przybyciem hiszpańskich kolonistów, po naukę o legendach wojowników i strażników wyspy Dekö z przewodnika rdzennej ludności Ngöbe.

Nowy portal umożliwia odwiedzającym lepsze poznanie bujnych lasów deszczowych Panamy i wysp porośniętych palmami. Źródło: Andrea Comi/ Getty imager

Portal jest częścią planu generalnego rządu Panamy na rzecz rozwoju zrównoważonej turystyki o wartości 301 mln USD, który obowiązuje do 2025 r. Jaki jest główny cel? Zwiększać liczbę odwiedzających w sposób, który priorytetowo traktuje ludzi i przyrodę.

8. Maui, Stany Zjednoczone

Na całym świecie dało się odczuć horror pożarów, które spustoszyły hawajską wyspę Maui w sierpniu 2023 r., powodując śmierć co najmniej 115 osób, niszcząc ponad 2200 budynków i domów. W kilka dni po tragedii wielu Hawajczyków radziło turystom, aby trzymali się z daleka. Ponieważ jednak restauracje, hotele i organizatorzy wycieczek są zmuszeni do zwalniania pracowników, a stopa bezrobocia rośnie, urzędnicy proszą teraz ludzi o powrót. Biorąc pod uwagę rozległe zniszczenia w północno-zachodniej części wyspy, Hawai’i Tourism Authority (HTA) informuje, że Lāhainā pozostanie zamknięta dla publiczności aż do odwołania i zaleca sprawdzenie zakwaterowania w pobliskich gminach Kā'anapali, Nāpili i Kapalua, aby sprawdzić dostępność przed wizytą. Tymczasem dzika wschodnia część wyspy jest nadal gotowa do eksploracji. Wyrusz w Road to Hana, 103-kilometrową podróż obejmującą wysublimowany odcinek wybrzeża otoczony dzikimi plażami, malowniczymi wodospadami i bujnymi szlakami; zabierz ze sobą pochodnię na wycieczkę z przewodnikiem po rurach lawy Hana w pobliżu drogi Marker 31. W pobliżu Hany odkryj „obcy” las Hosmer Grove w Parku Narodowym Haleakalā. Podróżni mogą wyszukiwać lokalne firmy, którym można pomóc, na stronie internetowej Maui Nui First.

9. Grenlandia

Grenlandia, od dawna przyćmiona przełomowymi inicjatywami w zakresie zrównoważonej turystyki podejmowanymi w dolnych krajach nordyckich, w coraz większym stopniu podejmuje również kroki w celu ochrony swojego lodowego terytorium – i rozwijającego się przemysłu turystycznego – w obliczu swojej przyszłości na pierwszej linii frontu kryzysu klimatycznego. Nuuk zostało pierwszą stolicą na świecie, która w 2020 r. uzyskała certyfikat EarthCheck jako zrównoważony kierunek turystyczny. W 2022 r. Visit Greenland ogłosiła zaprzestanie wsparcia dla konwencjonalnej turystyki wycieczkowej ze względów zrównoważonego rozwoju, a w 2023 r. Visit Greenland zaprosiła branżę turystyczną by wspierać wspólne zobowiązanie na rzecz bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju turystyki. Ponieważ naród przygotowuje się do powitania nowego międzynarodowego portu lotniczego w Nuuk w 2024 r., wzywa się operatorów do wspierania pięciu tematów objętych zobowiązaniem, obejmujących wsparcie lokalnych produktów po stworzenie turystom wyjątkowych możliwości odwiedzania portu przez cały sezon.

Nowe centrum dla zwiedzających i lotnisko Illulissat zachęcą turystów do wypraw poza stolicę Grenlandii. Źródło: Eloi-Omella/ Getty Images

Po zakazie przyszłych poszukiwań ropy i gazu w 2021 r. Grenlandia koncentruje się obecnie na wprowadzaniu energii odnawialnej, a rządowe przedsiębiorstwo energetyczne Nukissiorfiit pracuje nad wytwarzaniem w 100% zielonej energii do 2030 r. Kościoły w Nuuk mają zaoszczędzić 127 ton CO2, będą zasilane zieloną energią w 2024 r. Do turystyki poza stolicą zachęca doskonałe centrum Icefjord Centre w Illulissat, które w nadchodzących latach ma otworzyć własne lotnisko. Wspieranie zrównoważonego przemysłu lokalnego może również mieć duży wpływ na ten wyspiarski kraj: spróbuj burgera z wołu piżmowego i poszukaj naklejki „Autentyczny Nunavut” potwierdzającej rzemiosło Nunavut Eskimosów.

10. Dominika, Małe Antyle

W następstwie huraganu piątej kategorii, który w 2017 r. spustoszył to małe karaibskie państwo wyspiarskie, Premier Dominiki ogłosił plany uczynienia Dominiki ,,pierwszym na świecie krajem odpornym na zmianę klimatu”. Chociaż rozwój systemów wczesnego ostrzegania i odpornych budynków mieszkalnych pomaga obecnie chronić mieszkańców, nowy szlak kajakowy pomaga promować wyspę – na której znajduje się najdłuższy szlak turystyczny na Karaibach – jako cel turystyki zrównoważonej. Szlak Morki Waitukubuli obejmujący zachodnie wybrzeże wyspy na długości ponad 60 km, jest pierwszą dedykowaną morską trasą kajakową na Karaibach. Biegnie z południa na północ wzdłuż zachodniego wybrzeża wyspy, odwiedzając przyjazne społeczności, zaciszne plaże, dramatyczne krajobrazy i lokalną kuchnię. Szlak jest pomysłem długoletniego pracownika Karaibskiego Korpusu Pokoju, Wesa Mosesa, który po osiedleniu się na Dominice w 2018 r. otworzył Soufriere Outdoor Centre na południowo-zachodnim wybrzeżu wyspy w 2022 r. Połączył także siły z nadmorskimi obiektami noclegowymi, aby stworzyć sieć obiektów noclegowych na 14 odcinkach szlaku, oferując po drodze piesze wycieczki po lądzie i przeżycia kulturalne. Niedaleko początku szlaku w Scott's Head znajduje się Coulibri Ridge, najnowszy eko-kurort na wyspie, oferujący luksusową bazę wypadową do rozpoczęcia przygody z kajakarstwem.