Gdzie znajdują się najstarsze drzwiczki dla kota?

Drzwiczki dla kotów w katedrze w Exeter w hrabstwie Devon w Anglii są poważnym pretendentem do miana najstarszych drzwiczek dla kotów w historii. Zdjęcie: Diane Walker / Katedra w Exeter 

Od wieków ludzie na całym świecie zgodnie twierdzili, że koty potrzebują wolności i swobodnego poruszania się. 

Pochodzenie kociej furtki, która pozwala czworonogom wchodzić i wychodzić bez konieczności drapania w drzwi, nie jest do końca jasne. Najprawdopodobniej nie powstały one w jednym miejscu w tym samym czasie, ale mimo to możesz być zainteresowany pytaniem: Jakie są najstarsze zachowane drzwiczki dla kotów? 

Jednym z kandydatów jest katedra Exeter w hrabstwie Devon w Anglii, która powstawała na przestrzeni kilkuset lat, począwszy od XII wieku. Historyk zajmujący się katedrą, Diane Walker, powiedział dziennikarce portalu „Hyperallergic”, Rhei Nayyar, że drzwiczki dla kotów pochodzą z 1598 roku. Zapisy z katedry w Exeter z tego roku pokazują, że biskup William Cotton opłacił stolarzy, aby wyrzeźbili kocią dziurę w drzwiach do dużego zegara astronomicznego. 

Według Walkera przyczyną było to, że koła zębate zegara były smarowane tłuszczem zwierzęcym, który przyciągał myszy, a kot z katedry służył do zwalczania szkodników. 

Według zapisów, kocie drzwiczki w Exeter pochodzą z 1598 roku.  Zdjęcie: Richard Gillin / Flickr 

Zegar ten ma szczególne znaczenie kulturowe w Anglii. Istnieją teorie sugerujące, że jest on inspiracją dla rymowanki "Entliczek Pentliczek" (w oryginale "Hickory Dickory Dock" - przyp. tłum.). Koty, które wchodziły przez klapkę we framudze wspomnianych drzwi, otrzymywały wynagrodzenie za swoją pracę, zgodnie z zapisami księgowymi prowadzonymi przez katedrę. Koty, a raczej ich właściciele, otrzymywali wsparcie żywieniowe za utrzymywanie liczby gryzoni na niskim poziomie. 

Jak mówi Walker dla BBC News, mimo że prawdziwa geneza drzwiczek dla kotów jest niejasna, "miło jest myśleć, że nasze są jednymi z najwcześniejszych". 

Możliwe jednak, że inny angielski budynek wyprzedził katedrę. 

Magazyn "BBC History Revealed" doniósł w 2014 roku, że Biblioteka Chetham w Manchesterze szczyci się liczącymi kilkaset lat kocimi drzwiami. Sama biblioteka opublikowała informację o drzwiach na X, dawniej znanym jako Twitter, w 2013 roku, nazywając je "średniowiecznymi". Biblioteka Chetham została założona w 1653 roku i gościła Karola Marksa i Fryderyka Engelsa podczas ich wizyty w Anglii. Jest to najstarsza biblioteka publiczna w kraju, która działa nieprzerwanie od momentu jej założenia. 

Budynek, w którym mieści się biblioteka, sięga jednak jeszcze dalej - według strony internetowej biblioteki - 1421 roku. Mieściło się w nim kolegium księży i jest on jednym z najbardziej zachowanych średniowiecznych budynków wciąż istniejących w północno-zachodniej Anglii.  

Gdyby drzwi dla kotów zostały zbudowane we wczesnych latach istnienia budynku, czyli u schyłku średniowiecza, według historyków datowanego na upadek Konstantynopola w 1453 r., wówczas mogłyby odebrać koronę katedrze w Exeter.  

Drzwi dla kotów pojawiały się na przestrzeni dziejów. Długo utrzymywana plotka głosi, że Sir Isaac Newton stworzył drzwi dla swojego kota i kociaka w swoich pokojach na Uniwersytecie w Cambridge, gdzie uczęszczał do szkoły, a następnie pracował. Historię tę opisał matematyk John M.F. Wright w swoich wspomnieniach z 1827 roku, dotyczących jego pobytu w Cambridge, sto lat po śmierci Newtona. Mit ten przetrwał, choć nawet Wright przyznaje, że jego wiarygodność jest wątpliwa. 

Madonna della Gattaiola w kościele San Giorgio.  Zdjęcie: Matteo Vinattieri /  Wikimedia Commons 

Warto też wspomnieć o obrazie Madonna della Gattaiola, czyli Madonna od kociej dziury, znajdującym się w kościele San Giorgio w Toskanii we Włoszech. Malowidło Matki Boskiej z XV wieku, namalowane na drzwiach kościoła lub ozdobnym stole, w zależności od wersji historii, zostało przekształcone na drzwi stodoły przez proboszcza, który mając problemy z myszami wyciął otwór dla kotów. 

W dobie internetu, prawie milion kont na X śledzi losy Pépito, małego czarnego kota, którego właściciel dokumentuje jego podróże za pomocą kamery zamontowanej na kocich drzwiczkach. Konto zawiera wyłącznie ujęcia zrobione przez kamerę, gdy Pépito przechodzi przez klapkę w drzwiach, informując setki tysięcy obserwujących, kiedy wychodzi i wraca bezpiecznie do domu. Według doniesień Allison Tierney z VICE z 2016 roku, właściciel Clément Storck początkowo stworzył konto Pépito w ramach automatyzacji oprogramowania, które tworzył. Nie miał pojęcia, że zainteresowanie kotem ze strony ludzi z całego świata będzie tak duże. 

"Nadal nie wiem, jakie są powody, dla których ludzie go śledzą, chociaż udzielają mnóstwo ciekawych komentarzy. Czytam każdy z nich, gdy tylko się obudzę" - powiedział Storck w rozmowie z VICE.