Malediwy składają się w 99% z wody, więc czemu prawie żaden nastolatek nie umie tam pływać?

Dziewczęta nurkują z płaszczkami po raz pierwszy na Malediwach. Dziewczęta nurkują o 50% rzadziej od chłopców. Zdjęcie: St Clair Baker/Manta Trust

Azha Abdul Azeez mieszka w Malé, stolicy archipelagu Malediwów otoczonego przez idylliczny Ocean Indyjski. Ale "wychowała się w domu", a woda otaczająca jej rodzinny grunt, czyli bogaty habitat pełen raf koralowych, żółwi, płaszczek i egzotycznych ryb, przeraża ją, bo nigdy nie nauczyła się pływać.

„Moi rodzice martwili się, że coś może mi się stać. Myślę, że dlatego nie pozwolili mi pływać, gdy byłam mała" – mówi.

Tak było aż do ostatniego miesiąca, kiedy 22-letnia Abdul Azeez poszła na lekcje pływania. Jej chłopak zainspirował ją do podjęcia stanowczej decyzji po tym, jak opisał jej bogate życie podwodne Malediwów. "Jest o wiele więcej do zobaczenia w morzu... chcę tego doświadczyć".

Abdul Azeez nie jest osamotniona w braku umiejętności pływackich. 99% Malediwów stanowi woda, a więcej niż 80% z ich 1190 wysp znajduje się tylko jeden metr nad poziomem morza. Jednak wielu młodych Malediwczyków, zwłaszcza dziewcząt, nie potrafi pływać. Ma to negatywny wpływ na nie tylko podstawowe umiejętności życiowe; przeszkadza to mieszkańcom obcować z lokalnym środowiskiem, które potrzebuje ochrony, a także blokuje kobietom dostęp do pracy w głównych gałęziach przemysłu: rybołówstwie i turystyce.

Badanie z 2012 roku sugeruje, że tylko 10% piętnasto- i szesnastolatków żyjących na Malediwach potrafi pływać. Kobiety i dziewczęta są tym najbardziej dotknięte; dziewczęta są trzy razy bardziej podatne na brak pewności siebie przy pływaniu w morzu niż chłopcy, oraz 50% bardziej skłonne, by nigdy nie próbować nurkowania, jak podało badanie przeprowadzone w grupie uczniów przez projekt Ocean Women.

"Jesteśmy otoczeni przez wodę, a one [kobiety] nie mają możliwości cieszyć się jej pięknem" – mówi Aishath Rishma, prezydent Stowarzyszenia Rozwoju Kobiet na Fonadho, stołecznej wyspy atolu Laamu.

Utrata tradycyjnego stylu życia powiązanego z morzem jest temu częściowo winna, mówi Flossy Barraud, główna współpracownica organizacji dobroczynnej ochrony przyrody Manta Trust i przewodnicząca projektu Ocean Women, który celuje w umożliwianie kobietom dostępu do wody.

"Słyszeliśmy o matkach, które niegdyś myły naczynia w morzu po gotowaniu na ogniu. To były chwile, kiedy ich dzieci bawiły się razem w wodzie, lecz dzisiaj nie gotuje się już tak często w ten sposób" – dodaje.

Inne społeczne trendy przyczyniają się do braku umiejętności pływackich między Malediwczykami. Aminath Zoona, fundatorka Salted Ventures Swimmers, szkoły pływackiej w Malé powiedziała, że w dzisiejszych czasach oboje z rodziców często pracują, zostawiając sobie przez to mniej czasu na spędzenie ze swoimi dziećmi w wodzie, "Ponieważ większość rodziców jest zbyt zajęta, by aktywnie zajmować się uczeniem ich [dzieci] pływać, wolą zamiast tego trzymać je w domu".

Jest wiele społecznych i kulturowych powodów, dlaczego dziewczyny wycofują się z pływania. "W większości chodzi o nadopiekuńczość" – mówi Zoona, która również jest współprzewodniczącą programu Ocean Women.

Ale stereotypy również są czynnikiem. Na niektórych wyspach dziewczyny, które pływają, uważane są za chłopczyce, "i nie jest to postrzegane pozytywnie", komentuje Barraud. "Bierze się to z tego przeświadczenia – w niektórych miejscach silniejszego, niż w innych – że dziewczyny powinny zostawać częściej w domu, a nie wychodzić na zewnątrz i się obijać, jak to robią chłopcy".

Niektóre rodziny „mówią także swoim córkom, żeby nie wchodziły do morza, bo będą na słońcu i ściemnieje im skóra” – informuje Barraud.

W krajach wyspiarskich, umiejętność pływania jest umiejętnością życiową. W 2019 roku zarejestrowano 3.2 utonięć na 100.000 ludzi na Malediwach.

Brak umiejętności pływania również zamyka kobietom wiele ścieżek kariery w kraju, gdzie rybołówstwo i turystyka są największymi źródłami zatrudnienia. "Ludzie tutaj myślą, że pływanie jest bardziej męską rzeczą"– mówi Abdul Azeez.  "Jeśli przyjrzeć się pływaniu, nurkowaniu i temu podobnym... zobaczy się bardzo niewiele kobiet w branży". Zamiast tego, kobiety zwykle pracują w sektorze nieformalnym.

Ma to również konsekwencje w pracach konserwacyjnych. Barraud oznajmia, że wiele organizacji zajmujących się konserwacją morską ma kłopoty ze znalezieniem pracowników na Malediwach, jednak ich mieszkańcy powinni być na pierwszym froncie ochrony bioróżnorodności.

"Jeśli nie wiesz, co jest w oceanie, jeśli nie wiesz, co właściwie kształtuje podwaliny dla całego istnienia Malediwów, dlaczego miałbyś chcieć je chronić?" – komentuje Sabra Ibrahim Noordeen, specjalna wysłanniczka do spraw zmian klimatycznych w biurze Prezydenta Malediwów.

Nordeen oznajmia, że podejścia się zmieniają i ludzie zaczyniają zauważać, że kobiety nie muszą zajmować się jedynie opieką dziećmi i domem. Abdul Azeez mówi, że dzisiejsi rodzice coraz częściej wysyłają dzieci na lekcje pływania, jednak Zoona zauważa, że niektórzy rodzice wciąż muszą sami zostać nauczeni zalet umiejętności pływania.

Coraz więcej organizacji również zaczyna skupiać się na pływactwie. Komitet Rozwoju Kobiet na Fonadhoo sponsoruje miejscowym kobietom kursy na instruktorkę pływania jako część szerszego planu mającego na celu zwiększenie wpływu kobiet na gospodarkę. Centrum Pływania Moodhu Bulhaa na wyspie Villingili jest zarządzane przez pierwszą dyrektorkę z certyfikatem PADI i stawia nacisk na trening oraz zatrudnianie kobiet.

W październiku projekt Ocean Women zaoferuje trening na instruktora pływania 10 ludziom z pięciu wysp, z których połowa musi być kobietami. W założeniu pozwoli im to nauczyć pływania innych ludzi z miejscowych społeczności.

"Niektórzy z tych ludzi, oczywiście nie każdy, będzie chciał piąć się dalej w karierze środowiskowej, czy to na polu konserwacji morskiej, czy na jakimś innym, lub pójdzie w nurkowanie i przewodnictwo turystyczne" – mówi Barraud.

Abdul Azeez również ma pełno wiary w przekonanie się kobiet co do pływania: "Czuję, że ludzie powinni mieć bardziej otwarte umysły i nie być tak osądzający względem kobiet w branży. To nie jest coś tylko dla mężczyzn; obie płcie powinny równo móc się tym cieszyć".