Podróż po Macedonii Północnej. Co zobaczyć: od Skopje po Ochrydę

Jezioro Ochrydzkie. Źródło zdjęcia: https://live.staticflickr.com/65535/48323702911_02008bd557_b.jpg

Macedonia, państwo leżące na skraju, jest wśród miejsc, które trzeba odwiedzić według Lonely Planet. "Jesteśmy praktycznie zbyt blisko, by być egzotyczni, a zbyt daleko, by być prawdziwymi Europejczykami", powiedział Goce Smilevski w wywiadzie dla Corriere della Sera. Jego „Siostra Freuda” (Guanda, 18 euro), która w 2010 roku zdobyła literacką nagrodę Unii Europejskiej, została przetłumaczona na wiele języków. W rzeczywistości Macedonia Północna to cel podróży bliższy i tańszy niż ci się wydaje: dzięki Wizzair możesz polecieć z Orio al Serio do Skopje w dwie godziny, za około 90 euro w obie strony.

W centrum Skopje. Zdjęcie Giovanniego Tagini

Macedonia Północna, kraj, w którym wszystko wydaje się nowe. Nawet nazwa

Republika Macedonii, która oddzieliła się od byłej Jugosławii w 1991 roku, niedawno rozstrzygnęła długotrwały spór z Grecją o swoją nazwę. Ateny domagały się definicji Macedonii dla regionu o tej samej nazwie, a Skopje broniło własnej tożsamości. Na początku 2019 r., po porozumieniu między premierem Grecji Alexisem Tsiprasem a premierem Skopje Zoranem Zaevem, referendum i poprawkach do młodej konstytucji, narodziła się Severna Makedonija. Macedonia Północna. W rzeczywistości był to historyczny krok, przyspieszający wejście Macedończyków Północnych do NATO i UE.

Pomnik „Wojownika na koniu”, symbolu Skopje

Co zobaczyć w Skopje?

W międzyczasie kraj zyskał nową stolicę dzięki projektowi Skopje 2014. Przeznaczono 500 milionów euro na upiększenie miasta neobarokowymi fryzami, marmurowymi pałacami i muzeami oraz na oczyszczenie centrum z socjalistycznych symboli: posągi Aleksandra Wielkiego są wspanialsze. Tak jak ten ogromny (kosztował 7,5 miliona euro), który od 2011 roku dominuje nad Placem Macedonii, sercem miasta. Specjalna nazwa ostrożnie przywołuje na myśl wojownika na koniu – historia ta była również przedmiotem tarć z Grekami. Jednak to za kamiennym mostem, nad polem Vardar można natknąć się na najprawdziwsze miasto, w którym pozostawiło swój ślad ponad pięć wieków rządów osmańskich.

Na Starym Bazarze w Skopje. Zdjęcie Giovanniego Tagini

Funkcjonujący od XV wieku Stary Bazar, największy na Bałkanach, od dawna stanowi centrum życia społecznego i kulturalnego. Wśród jego alejek, w pobliżu rzeki, orient można odnaleźć w majolikach, lampach witrażowych, srebrnej biżuterii czy dywanach. A tutejsze kebaby są najpikantniejsze w mieście. Północne wejście do Starego Bazaru prowadzi do targu spożywczego, gdzie można zakupić sirenje – podobny do sera feta, ser owczy kashkaval i kiselo mleko – bardzo zwarty jogurt, wszystkie reprezentujące Slow Food; wśród przypraw odnajdziemy natomiast papryczkę chili bukove. Bazar jest otwarty codziennie do 18. Piękną biżuterię w lokalnym stylu można odnaleźć w sklepie jubilerskim Dželo, specjalizującym się w filigranowych i onyksowych wyrobach.

Instalacja artystyczna na Starym Bazarze w Skopje. Zdjęcie Giovanniego Tagini

Co zobaczyć w Skopje: sztuka łaźni tureckiej

Wokół rynku znajdują się główne meczety, takie jak ten Mustafy Paszy. Wzniesiony w 1492 roku na płaskowyżu, obejmuje mauzoleum (turbe), w którym spoczywa córka Paszy oraz ogród różany ze wspaniałym widokiem. Między kamiennym mostem a bazarem Narodowa Galeria Sztuki zajmuje przestrzeń łaźni tureckiej (Jordan Mijalkov 18). Legenda głosi, że to Daut Pasza, wielki wezyr Imperium, zbudował hammam dla swojego haremu. Prostokątny budynek, będący muzeum od 1948 roku, zwieńczony jest 13 kopułami (niektóre z małymi oknami w kształcie gwiazdy) i mieści dzieła macedońskich artystów , które powstawały od XIV do XX wieku, kolekcję sztuki współczesnej i kilka ikon.

Wracając do centrum, mijając rzekę i Plac Macedonii, jest tylko kilka kroków do Domu Pamięci Matki Teresy z Kalkuty, która urodziła się w Skopje w 1910 roku, zdobyła Pokojową Nagrodę Nobla w 1979 roku i zmarła w Kalkucie w 1997 roku. Obecna wieża ze szkła i granitu jest mieszanką stylu indyjskiego i zachodniego. Mieści niewielką wystawę dokumentów i pamiątek i stoi w innym miejscu niż dom, w którym urodziła się albańska święta, gdyż ten został zniszczony w 1963 roku w wyniku trzęsienia ziemi. Nic dziwnego, że tablice na ścianach w całym mieście zawierają najbardziej przejmujące aforyzmy zakonnicy. W mieście nie można przegapić wydarzeń festiwalu Skopso Leto w lipcu, w tym występów muzycznych i teatralnych.

Skopje – gdzie przenocować?

Na nocleg możesz wybrać np. hotel Marriott. Nowoczesne, centralne pokoje typu executive mają więcej przestrzeni i dostęp do lounge (ul. Maksim Gorki, Plac Macedonia 7). W restauracji warto spróbować tavce-gravce, macedońskiej potrawy z fasoli, czasem z dodatkiem mięsa. Lub Solun Hotel & Spa, gdzie pokoje Riverside, w budynku pięć minut od hotelu, wychodzą na rzekę (Nikola Vapcarov str. 10, Skopje). Interesujący jest Hotel Senigallia, w galeonie na Vardarze, z drewnianymi pokojami w stylu marynistycznym (Kej 13-ti Noemvri).

Skopje – gdzie zjeść?

Wśród restauracji Pelister to klasyk. Jest to historyczne miejsce z typowym menu opartym na grzankach z warzywami i lokalnymi wędlinami, mięsem i rybami (bulwar Macedonia). Restauracja Stara gradska kuka istnieje od 1838 roku i oferuje typowe smaki, takie jak: sałatka shopska (pomidory, ogórki, cebula, ser, jajka) i tarator, kwaśny jogurt i ogórki. Lokalną kuchnią można delektować się w ogródku (bulwar Filipa II 14). Na imprezę warto wybrać się do browaru rzemieślniczego Kolektiv, gdzie można spróbować lokalnego Stouta i India Pale Ale. Miejsce to oferuje też doskonałe wypieki i burgery oraz muzykę na żywo (Plac Macedonia, Skopje).

Macedonia Północna: między kanionami i winnicami

Poza Skopje, Macedonia Północna to starożytny i dziki świat. Oddalony o zaledwie 15 kilometrów kanion Matka szczycił się niegdyś ponad 80 klasztorami. Jego ściany stanowią wyzwanie dla wspinaczy skałkowych, podczas gdy po wodach rzeki Treska można mknąć kajakami (centrum turystyczne kanionu obejmuje również hotel i restaurację). W okolicy, wzdłuż 15 kilometrów ścieżek, można podziwiać stalagmity jaskini Vrelo i klasztor św. Andrzeja z 1389 roku z cennymi freskami z XVI wieku. 80 kilometrów dalej na południe, znajduje się Stobi – najważniejszy ośrodek późnego Cesarstwa Rzymskiego w regionie. Niedawno znalazło się na liście UNESCO zabytków, które należy ocalić. Opuszczone w VI wieku n.e. podczas najazdów barbarzyńców, posiada dobrze zachowany plan terenu i prawie nienaruszony teatr: trwające wykopaliska na całym obszarze mogą kryć niespodzianki.

Piwnice winne do odkrycia w Macedonii Północnej

Górzysta geografia Macedonii, wyjątkowy klimat i żyzna gleba zawsze były przyjaciółmi wina w tej części kraju, Tikves, słynącej z rodzimych odmian winorośli, takich jak mocny czerwony Vranec. Albo Stanushina, prezydium Slow Food, z którego wytwarza się również obowiązkowy do skosztowania napój, madzun. Lub Temjanika, aromatyczny bałkański muskat. Wszystkie można znaleźć w winiarni Stobi, która jest również wyrafinowaną i znaną restauracją z najlepszymi lokalnymi mięsami, wędlinami i serami (Avtopat br. 2 Gradsko, Veles), zaledwie kilka minut od rzymskich ruin: w tej piwnicy o futurystycznej architekturze rodzą się perełki, takie jak wielokrotnie nagradzany Vranec Veritas, opisywany jako "naturalne lekarstwo na choroby układu krążenia".

Podróż po Macedonii Północnej, w kierunku Ochrydy

Więcej natury znajdziemy w okolicach Ochrydy i jej jeziora. Radzimy jednak dotrzeć tam dłuższą, ale bardzo malowniczą drogą powozową Parku Narodowego Galiczica z widokiem na jezioro i góry. Przed jej pokonaniem warto zatrzymać się w Bitoli, drugim co do wielkości mieście Macedonii. Spacer przebiega wśród kolorowych malowideł ściennych, które wydają się odzwierciedlać imponującą dekorację kościoła Santa Maria. Z drugiej strony jezioro słynie z pereł hodowanych w czystych wodach, które przez wieki zdobiły korony królów Europy oraz z Zatoki Kości, rekonstrukcji wioski na palach z 1200 r. p.n.e. (Gradiste, Ochryda, tel. 00389.46.2 6.24.98). Tutaj oczywiście znajduje się sama Ochryda, "słowiańska Jerozolima" z 365 kaplicami, wpisana na listę UNESCO od 1979 roku i stanowiąca ikonę Macedońskiego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew Świętych Klemensa i Pantelejmona, z kopułami, dachówkami i krzyżami, jest cudowna. Ale prawdziwą atrakcją jest bizantyjski klasztor św. Nauma, zbudowany w 905 roku na skalistym balkonie. Dociera się tu brukowanymi uliczkami by podziwiać XVIII-wieczne ikony, jedne z najpiękniejszych i najcenniejszych na Bałkanach. Lub, oczywiście, odwiedza się to miejsce dla wielobarwnych pawi skubiących trawę w ogrodzie. A nawet dla widoku na zachód, na jezioro, aż do Albanii lub na południowy wschód w kierunku gór Grecji.

Ochryda – gdzie zjeść i spać?

Przenocować można w Villa & Winery Mal SvetI kliment z salą degustacyjną lokalnych win. Zapytaj o widok na jezioro (Metodi Patcev 10). Zamiast tego możesz zjeść posiłek w Damar, w pobliżu kościoła św. Zofii, gdzie spróbujesz Ohrid tava, gulaszu z kurczaka i warzyw w glinianym garnku (Kosta Abras).