Tradycje kulinarne Amerykanów japońskiego pochodzenia są ponadczasowe

Zdjęcie: Pixbay

Rodzina Jane Matsumoto jest tak chętna do zjedzenia corocznego ozoni, że zbiera się przy stole o drugiej nad ranem, zaraz po sprzątnięciu konfetti, serpentyn i kieliszków szampana z sylwestrowych uroczystości. Pani Matsumoto, która jest sansei, czyli Amerykanką japońskiego pochodzenia w trzecim pokoleniu, i dyrektorem kulinarnym Japanese American Cultural & Community Center w Los Angeles, co roku z niecierpliwością czeka na bulionową zupę z kawałkami mochi.

Ozoni jest standardowym daniem noworocznym dla wielu japońskich Amerykanów, niezależnie od tego, czy są nisei, dziećmi japońskich imigrantów, czy yonsei, Japończykami w czwartym pokoleniu. Począwszy od lat osiemdziesiątych XIX wieku, pierwsza duża fala japońskich imigrantów przybyła do Stanów Zjednoczonych i chociaż wiele noworocznych stołów ewoluowało, włączając dania z innych kultur, zwyczajowe japońskie potrawy pozostały.

Jako dziecko, szef kuchni Charles Namba cierpliwie opiekał kwadraty mochi corocznie w Nowy Rok nad ceramicznymi rusztami grzejnika podłogowego w swoim domu w Los Angeles. Gładkie, białe kostki ubitego na parze ryżu delikatnie się zwęgliły i nadmuchały jak mały balon po wystarczającym czasie na ogniu. Następnie wrzucano je do miski ozoni z kawałkami kurczaka, zwiędłym szpinakiem i grzybami shiitake. Jego rodzina uznała ją za szczególnie pożywną po nocy spędzonej na opychaniu się ciasteczkami i oglądaniu w telewizji upadku piłki na Times Square. Zupa jest również "bardzo ważna" dla szefa kuchni Chrisa Ono z Hansei, odwiedzającego to samo centrum kulturalne w Los Angeles, w którym pracuje pani Matsumoto. Pan Ono powiedział, że jest to coś, co robią co roku, dbając nawet o to, aby mochi pochodziło z lokalnej świątyni buddyjskiej.

Steven Pursley, szef kuchni i właściciel Menya Rui w St. Louis, spędza pierwszy dzień roku jedząc inny rodzaj zupy: Okinawan soba. Delikatny bulion z dashi i wieprzowiny stanowi doskonałą bazę dla pszennego makaronu soba, powszechnie spożywanego na Okinawie, u południowych wybrzeży Japonii kontynentalnej. W Ameryce zaradna matka pana Pursleya czasami używała linguine, gdy nie była w stanie znaleźć okinawskiego makaronu soba. Teraz on sam przygotowuje makaron od podstaw.

Pan Namba również lubi jeść soba - bardziej znaną wersję gryczaną - przygotowując specjalne wersje z homarem w tempurze lub kaczką na Nowy Rok w swoich restauracjach Tsubaki i Ototo w Los Angeles.

Podobnie jak w przypadku wielu światowych tradycji noworocznych, potrawy te mają silne znaczenie symboliczne. Ozoni kojarzy się z dobrym zdrowiem i szczęściem, a mochi oznacza długowieczność. Makaron soba reprezentuje zerwanie więzi z trudami poprzedniego roku i rozpoczęcie od nowa, jak powiedział Pursley, a także długie życie.

Być może najlepszym przykładem symbolicznych japońskich potraw noworocznych jest osechi ryori, czyli pudełko wypełnione asortymentem tradycyjnych potraw noworocznych, z których każda ma określone znaczenie. Każdego roku szefowa kuchni Niki Nakayama serwuje taką wersję w swojej restauracji n/naka w Los Angeles. Niki Nakayama podaje kuromame, czyli słodką czarną soję, która jest życzeniem dobrego zdrowia; datemaki, czyli japoński rolowany omlet, który wygląda jak zwój do zdobywania wiedzy; oraz kurikinton, żywe puree z japońskich słodkich ziemniaków o smaku kandyzowanego syropu kasztanowego i zwieńczone złotymi kandyzowanymi kasztanami, które reprezentują złoto i przynoszą szczęście ekonomiczne.

Ojciec szefa kuchni Jessego Ito, Masaharu Ito, również gotował wyszukane osechi ryori w swojej restauracji Fuji, którą otworzył w południowym New Jersey, niedaleko Filadelfii, w 1979 roku i prowadził przez 37 lat. Masaharu, wyczerpany gotowaniem pełnego osechi ryori w restauracji, świętował czymś prostszym w domu: oyakodon, łatwym daniem z kurczaka i ryżu z jajkiem, które Jesse nazwał "podstawowym japońskim komfort daniem". Masaharu był jednak najbardziej podekscytowany przygotowaniem czegoś bardziej lokalnego: hoagies. Kupił chleb w sieci sklepów Wawa i ułożył go z wędlinami, provolone i dużą ilością oliwek. "Były wspaniałe", powiedział z sentymentem pan Ito.

Nie jest niczym niezwykłym, że japońsko-amerykańskie stoły noworoczne zawierają inne wpływy kulinarne. "Japońscy Amerykanie trzeciego i czwartego pokolenia zaczęli włączać potrawy, które były znane japońskim społecznościom amerykańskim, w których dorastali" - powiedziała pani Matsumoto, której dziadkowie wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Podobnie jak w przypadku hoagies w South Jersey, nierzadko można znaleźć tamales na stole w Los Angeles lub ciasta i lody na deser w całej Ameryce.

Chińskie potrawy, takie jak chow mein i wontony, są również podstawą wielu japońsko-amerykańskich spotkań noworocznych. "Chińskie jedzenie było historycznie częścią japońskich społeczności" - powiedziała pani Matsumoto. Po tym, jak Japończycy zostali zwolnieni z obozów internowania w 1946 roku, chińskie restauracje były jednymi z niewielu miejsc, które natychmiast ich powitały, powiedziała, dodając: "To była bezpieczna przystań". To dlatego pan Ono czasami przygotowuje swoje ozoni z char siu, chińską potrawą z grillowanej wieprzowiny.

Mimo to większość japońsko-amerykańskich stołów noworocznych pozostaje dość tradycyjna, a przepisy pozostają takie same, ponieważ są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jest to jeden ze sposobów, w jaki Japończycy utrzymują więź ze swoimi korzeniami i przeszłością. Pan Ono ma nadzieję serwować osechi riyori w swojej restauracji w przyszłym roku - takie, które jest przystępne cenowo, z udziałem bardziej lokalnych produktów z Kalifornii.

Chce jednak upewnić się, że nie odejdzie zbyt daleko zdawna ustalonych zwyczajów, biorąc pod uwagę, że każde danie ma symboliczne znaczenie i często wiąże się ze szczęściem: "Nie chcesz z tym igrać".