Wspaniałe góry

Zdjęcie: Miguel Vieira

Góry są ogólnie uważane za miejsca odosobnione, ponieważ wiele z nich jest trudno dostępnych – brakuje tam dróg, a dostępność jest ograniczona. Często pogoda zniechęca, a nawet stanowi zagrożenie dla tych, którzy chcą wyruszyć na wędrówkę lub wspinaczkę. Mogą być trudne do zdobycia ze względu na skaliste, nierówne podłoże, a także pokrycie lodem, śniegiem lub lodowcami, co czyni wspinaczkę lub podróżowanie niebezpiecznym.

Góry są jednak cudownymi tworami, które powstały miliony lat temu. Pokrywając niemal 27 procent powierzchni lądowej Ziemi, odgrywają one istotną rolę w codziennym życiu znacznej części światowej populacji. Aby czerpać korzyści z gór, nie musisz mieszkać w ich pobliżu. Czy wiesz, że około 60-80 procent światowych zasobów wody pitnej pochodzi z terenów górskich? Tak, woda, którą otrzymujesz w swoim domu, pochodzi z gór oddalonych o wiele kilometrów od twojego miejsca zamieszkania.

Oprócz bycia źródłem świeżej wody, góry są domem dla 12-15 procent światowej populacji. Oznacza to, że prawie miliard ludzi mieszka na terenach górskich, często bez dostępu do współczesnych udogodnień. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, ponad 90 procent tych mieszkańców gór żyje na obszarach wiejskich w krajach rozwijających się. Smutnym faktem jest to, że znaczna większość z nich żyje w ubóstwie, poniżej granicy ubóstwa (co oznacza, że zarabiają mniej niż 2,15 dolara na osobę dziennie).

Życie ludzi mieszkających na terenach górskich na dużych wysokościach jest bardzo wymagające i wpływają na nie takie czynniki, jak ukształtowanie terenu, klimat oraz izolacja od reszty świata. Wyobraź sobie ludzi żyjących na wysokości 4 000 metrów na Mount Everest. To nie żart, całe społeczności żyją tam na co dzień. Z tego powodu niektórzy uważają, że gdyby mieli wybór, ludzie woleliby tam nie mieszkać, a jedynie odwiedzać góry w celach turystycznych lub by eksploatować zasoby naturalne, takie jak minerały, lasy itp. Jednakże ci, którzy urodzili się tam i których rodziny żyją tam od pokoleń, mogą mieć inne zdanie. Niemniej jednak współczesne wyzwania, takie jak zmiany klimatu, coraz bardziej utrudniają im życie.

Góry mają własną ekologię i różnorodność biologiczną, z lasami, krzewami oraz dzikimi zwierzętami, takimi jak wilki, różne gatunki niedźwiedzi, pumy itp., które różnią się w zależności od kontynentu. Ludzie mieszkający na terenach górskich hodują również bydło, takie jak krowy, kozy oraz długowłose jaki. Dostarczają one mięsa, mleka, sera, masła oraz wełny. Jaki, które głównie można spotkać w regionie Tybetu, są także używane do transportu, a ich skóry wykorzystywane są do produkcji namiotów dla pasterzy; podobnie jak w przypadku większości bydła, odchody jaków są używane do podtrzymywania ognia.

Góry charakteryzują się różnorodnymi klimatami, od lasów deszczowych po wysokogórskie pustynie. Wraz ze wspinaniem się na wyższe wysokości nie tylko zmienia się temperatura, ale także ekosystemy przechodzą z jednego typu w kolejny.

Zachwyceni ich pięknem, ludzie podróżują w góry dla turystyki i przygody. Turystyka górska stanowi około 15-20 procent globalnej turystyki i z czasem wzrasta. Turystyka górska przynosi również korzyści mieszkańcom tych obszarów, ponieważ stymuluje gospodarkę; zwykli ludzie zakładają hotele i restauracje dla podróżnych, dzięki czemu zarabiają pieniądze. Wysokogórska wspinaczka zapewnia miejscowym zatrudnienie, ponieważ są oni zatrudniani jako przewodnicy i tragarze. Jestem pewien, że wszyscy słyszeliście o Szerpach żyjących w regionie Himalajów.

Przygnębiającym faktem jest to, że choć turystyka górska napędza gospodarkę, jest także odpowiedzialna za pogarszający się stan ekologii gór, głównie z powodu nieodpowiedzialnego zachowania turystów.

Na przykład ludzie, którzy wyruszają w góry, nawet poważni wspinacze, często zostawiają tam swoje śmieci, co nie tylko szkodzi środowisku, ale także źle świadczy o nich samych. To odpowiedzialność podróżników, aby dbać o środowisko i zachować bioróżnorodność w każdym miejscu, do którego się udają.

Podobnie jak w miastach, zmiany klimatu dotykają również gór. Z powodu globalnego ocieplenia lodowce topnieją w niespotykanym dotąd tempie, co wpływa na zaopatrzenie w świeżą wodę dla milionów ludzi na całym świecie. Nadmierna eksploatacja, taka jak niezrównoważone rolnictwo, komercyjne górnictwo i wyrąb lasów, prowadzi do utraty siedlisk oraz pogarszania się ekosystemu i bioróżnorodności.

Niestety, mimo że co najmniej 50 procent światowej populacji zależy od gór, aby przetrwać — nie tylko z powodu dostępu do wody, ale także żywności i czystej energii — stosunkowo niewiele uwagi poświęca się temu faktowi.

Mając na uwadze znaczenie gór, ONZ ogłosiło rok 2002 Międzynarodowym Rokiem Gór ONZ. W 2002 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ, na mocy rezolucji 57/245, oficjalnie ogłosiło 11 grudnia Międzynarodowym Dniem Gór, aby „zachęcać społeczność międzynarodową do organizowania wydarzeń na wszystkich poziomach w celu podkreślenia znaczenia zrównoważonego rozwoju terenów górskich”.

Od tego czasu co roku obchodzi się Międzynarodowy Dzień Gór, aby podkreślić rolę, jaką góry odgrywają w naszym życiu, oraz promować świadomość na temat społeczności górskich na całym świecie.

Słynne góry:
Alpy: Najwyższy i najbardziej rozległy system górski leżący całkowicie w Europie.

Andy: Ciągną się wzdłuż zachodniej strony Ameryki Południowej i są najdłuższym łańcuchem górskim na świecie.

Himalaje: Oddzielają równiny subkontynentu indyjskiego od Wyżyny Tybetańskiej. Mają jedne z najwyższych szczytów na świecie, w tym Mount Everest w Nepalu.

Góry Skaliste: Najwyższy system górski w Ameryce Północnej, rozciągający się na około 4,800 km od Kolumbii Brytyjskiej i Alberty w Kanadzie do Nowego Meksyku w USA.

Ruwenzori: Pasmo górskie we wschodniej Afryce równikowej, na granicy Ugandy i Demokratycznej Republiki Konga. Jego najwyższy szczyt osiąga 5 100 metrów, a wyższe regiony są stale pokryte śniegiem i lodowcami.

Pasmo Elburs: Znane również jako Alburz, to główne pasmo górskie w północnym Iranie, o długości 900 km.

Atlas: Pasmo górskie w Maghrebie, w Afryce Północnej, które oddziela Saharę od Morza Śródziemnego i Oceanu Atlantyckiego.

Góry Ural: Łańcuch górski biegnący z północy na południe, przez zachodnią Rosję, do rzeki Ural i północno-zachodniego Kazachstanu, stanowiący część konwencjonalnej granicy między Europą a Azją.

Góry Alaska: Stosunkowo wąskie pasmo górskie o długości 950 km w południowo-centralnej Alasce, USA, jedno z najwyższych pasm na świecie po Himalajach i Andach.

Wielkie Góry Wododziałowe: Znane również jako Wschodnie Wyżyny, biegną mniej więcej równolegle do wschodniego wybrzeża Australii i tworzą piąty najdłuższy lądowy łańcuch górski na świecie, a zarazem najdłuższy, który znajduje się całkowicie w obrębie jednego kraju.

Karakorum: Biegnie wzdłuż granic Pakistanu, Chin i Indii. To drugi najwyższy łańcuch górski na świecie, a także dom dla drugiego najwyższego szczytu świata, K2. Karakorum ma 18 szczytów o wysokości powyżej 7 500 metrów, z czterema przekraczającymi 8 000 metrów.

Hindukusz: Pasmo górskie o długości 800 km w Azji Środkowej i Południowej, na zachód od Himalajów. Rozciąga się od centralnego i zachodniego Afganistanu po północno-zachodni Pakistan oraz daleką południowo-wschodnią część Tadżykistanu.

— Informacje na podstawie materiałów z internetu.

Ciekawostki:
• Najdłuższy łańcuch górski ma ponad 40 000 mil długości, z czego 90 procent znajduje się pod wodą. Nazywany Śródoceanicznym Grzbietem, oplata glob niczym szwy na piłce baseballowej.

• Najdłuższym nadziemnym łańcuchem górskim są Andy. Ciągną się wzdłuż całego zachodniego wybrzeża Ameryki Południowej, przez siedem różnych krajów — w tym Argentynę, Chile i Kolumbię — na długości 4 700 mil.

• Mount Everest, na granicy Nepalu i Chin w Azji, jest najwyższą górą nad poziomem morza na świecie. Wznosi się na wysokość 8 848 metrów (29 031 stóp).

• Około 80 procent świeżej wody na naszej planecie pochodzi z gór.

• Wszystkie ekosystemy górskie mają jedną wspólną cechę — szybkie zmiany wysokości, klimatu, gleby i roślinności na bardzo krótkich dystansach.

• Najwyższe 14 gór na świecie znajduje się w Himalajach.

— Informacje na podstawie materiałów z internetu