,,Zaginiony" starożytny rzymski pałac ponownie otwarty po 50 latach zaniedbań

Liczący 2000 lat pałac Domus Tiberiana znajduje się na szczycie Palatynu i wychodzi na Forum Romanum. Zdjęcie: Antonio Minerva/Ministero della Cultura

Palazzo Domus Tiberiana, zbudowany w I wieku naszej ery i ulubiony przez Nerona, znajduje się na Palatynie, najstarszym wzgórzu w Rzymie i góruje nad miastem. Po latach zaniedbań pałac został zamknięty w latach siedemdziesiątych XX wieku z powodu problemów strukturalnych z niektórymi ruinami; po sześciu latach renowacji pałac został ponownie otwarty jako „zdecentralizowane muzeum”. Wykopaliska i freski są rozrzucone po całym terenie, dając odwiedzającym możliwość poznania starożytnej chwały pałacu.

Domus Tiberiana był pierwszym pałacem cesarskim w Rzymie, zbudowanym przez cesarza Tyberiusza, integrując i włączając istniejące rezydencje szlacheckie, które zostały już zbudowane na wzgórzu. Pałac zajmował ponad cztery hektary i obejmował rezydencję, duży ogród, miejsca kultu religijnego i zakwaterowanie dla cesarskich pretorianów. Domus Tiberiana, centrum rzymskiej władzy i polityki, znajdował się w doskonałej pozycji na wzgórzach Forum Romanum i Palatynu, zapewniając mieszkańcom „balkon miasta”. Pałac był dekorowany i powiększany przez kolejnych cesarzy, w tym Nerona, który został koronowany na schodach tego pałacu w 54 r. n.e., mając zaledwie 16 lat. Alfonsina Russo, dyrektorka Parku Archeologicznego Koloseum (gdzie znajduje się Domus Tiberiana) i główny archeolog podczas renowacji, powiedziała CNN, że podczas projektu odkryto wiele bardzo dobrze zachowanych starożytnych szczątków. Podczas prac renowacyjnych odkryto wiele dobrze zachowanych artefaktów, w tym jasne stiuki, freski, amfory, ceramikę, krosna, posągi z terakoty i posągi związane z kultem Izydy, Dionizosa i Mitry, oferując odwiedzającym podróż w czasie. „Oni ożywiają to miejsce, które wcześniej było zamieszkane przez rodzinę szlachecką, a następnie przez rzymskiego cesarza. Siedem galerii jest pełnych niesamowitych odkryć, począwszy od konstrukcji przedpałacowej, w której mieszkała szlachta, zanim Tyberiusz włączył ją do Domus” – dodała Russo.

Odkryto również najstarsze freski przedstawiające cytryny (uważane przez starożytny Rzym za egzotyczny owoc pochodzący z Dalekiego Wschodu) i gladiatorów, co dowodzi, że igrzyska gladiatorów były cenione przez zamożne rodziny. Pałac królewski pozostawał w użyciu do VII wieku, kiedy to stał się rezydencją papieża Jana VII; w połowie XVI wieku wpływowa rodzina Farnese, lokalni właściciele ziemscy, zbudowali na miejscu pałacu wspaniały ogród Orti Farnesiani i ozdobili go rzeźbami nimf, satyrów, faunów i innych. „Ten zabytek ma swoją historię do opowiedzenia” - dodała Russo. „Przywróciliśmy Domus Tiberiana do dawnej świetności, ale wciąż jest wiele do zrobienia”. Dołożono wszelkich starań, aby zharmonizować stare z nowym. Sześć majestatycznych czerwono-brązowych sklepień, które witają odwiedzających, zostało starannie odbudowanych przy użyciu tych samych materiałów, których używali starożytni Rzymianie. „To, co wyróżnia ten zmodernizowany Domus, to jego styl architektoniczny” - mówi Russo. „Byliśmy w stanie użyć oryginalnych materiałów, aby wzmocnić ręcznie wykonane przęsła o wysokości 15 metrów (50 stóp) [które biegną wzdłuż historycznego piętra pałacu]”. 

To z pewnością przyciągnęło uwagę ludzi: od czasu ponownego otwarcia pod koniec września Domus Tiberiana odwiedziło około 400 000 osób, co określiła jako „ogromny sukces”. Russo dodała, że wierzy, iż to nowe wcielenie Domus Tiberiana zapewni odwiedzającym najbardziej „sugestywną” wizytę od pokoleń. Archeolog i ekspert od starożytnego Rzymu Giorgio Franchetti powiedział CNN, że wraz z ponownym otwarciem Domus Tiberiana Rzym odzyskał „utracony klejnot”. „Palatyn zawsze był sceną rzymskiej polityki władzy. Tyberiusz prawdopodobnie wybrał to miejsce na budowę swojego pałacu, ponieważ znajdowała się tu rezydencja jego rodziny. Nie ma wielu miejsc takich jak Domus Tiberiana, w których można zanurzyć się w przeszłości”.