Skąpa pokrywa śnieżna pogarsza problemy Europy z czystą energią

Zdjęcie: Owen Humphreys - PA Images/getty images

Niższe niż zwykle opady śniegu w kontynentalnej Europie podczas minionej
zimy pozbawiają regionalne przedsiębiorstwa energetyczne kluczowego
źródła czystej energii sterowalnej tej wiosny, co pogłębia problem
gwałtownego spadku produkcji energii wiatrowej w 2025 roku. Według danych
LSEG, produkcja energii wodnej zasilanej topniejącym śniegiem w regionie
Alp spadła w tym roku o ponad jedną trzecią w porównaniu do analogicznego
okresu roku ubiegłego, co jest wynikiem zmniejszonych opadów zimowych.

Niższa podaż energii wodnej następuje po kilku miesiącach słabej produkcji
wiatrowej, co zmusiło europejskie elektrownie do zwiększenia produkcji
energii z paliw kopalnych o 7% w porównaniu z rokiem ubiegłym – pokazują
dane organizacji Ember. Utrzymująca się niska produkcja energii wodnej
może oznaczać, że regionalne firmy energetyczne będą musiały dalej
zwiększać wytwarzanie energii z gazu ziemnego i elektrowni węglowych,
które – obok reaktorów jądrowych – pozostają głównymi źródłami energii w
Europie możliwymi do uruchomienia na żądanie.

SZCZYT ZA NAMI

Produkcja energii z hydroelektrowni zasilanych śniegiem zazwyczaj osiąga
szczyt wiosną i wczesnym latem, gdy rosnące temperatury powodują
topnienie pokrywy śnieżnej, uzupełniając zbiorniki wodne i zwiększając
przepływ przez elektrownie rzeczne.

Modelowe dane sezonowej produkcji hydroenergetycznej z LSEG sugerują,
że produkcja w całym regionie Alp osiągnęła już swój szczyt pod koniec
marca i będzie stopniowo spadać aż do końca lata, zanim zacznie się
ponownie odbudowywać jesienią i zimą. Co więcej, szczyt produkcji
hydroelektrowni w regionie Alp był w tym roku niemal o 40% niższy niż w
analogicznym okresie 2024 roku i około 30% poniżej wieloletniej średniej, z
powodu skąpej pokrywy śnieżnej w kluczowych obszarach tej zimy.

Austriacka produkcja hydroenergetyczna zasilana topniejącym śniegiem
ucierpiała najbardziej spośród głównych regionów – spadła aż o 44%
względem tych samych dat w 2024 roku. Jednak również Szwajcaria, Francja,
Włochy i cały obszar dorzecza Dunaju zmierzają w kierunku spadków
produkcji rzędu 30% lub więcej – pokazują dane LSEG.

EFEKTY UBOCZNE

W 2024 roku elektrownie wodne w Europie wygenerowały około 18% energii
elektrycznej na kontynencie – według danych Ember. Dla porównania, 23%
energii pochodziło z elektrowni gazowych, 20% z elektrowni jądrowych, a
13% zarówno z farm wiatrowych, jak i elektrowni węglowych. Farmy
słoneczne wygenerowały około 7% energii, elektrownie bioenergetyczne

około 3%, a inne odnawialne i konwencjonalne źródła kolejne 3%.

Europejskie przedsiębiorstwa energetyczne są przyzwyczajone do zmiennej
produkcji z elektrowni wodnych i nauczyły się skutecznie zastępować
utracone moce zwiększoną produkcją z innych źródeł. Jednak ponieważ
farmy wiatrowe w Europie zanotowały już ponad 10% spadek produkcji
energii wiatrowej w pierwszym kwartale 2025 roku w porównaniu z tym
samym okresem 2024 roku, firmy energetyczne stają w tym roku przed
wyzwaniem ograniczonej dostępności czystej energii.

Niektóre systemy, w szczególności francuski, dysponują dużą liczbą
reaktorów jądrowych, co pozwala utrzymać czysty bilans energetyczny nawet
w okresach niskiej produkcji z wiatru i wody. Większość pozostałych sieci
europejskich jednak musiała zwiększyć produkcję energii z paliw kopalnych,
by zrekompensować braki w dostawach z hydroelektrowni i farm wiatrowych.
W całej Europie produkcja energii z gazu wzrosła w pierwszym kwartale 2025
roku o 26% w porównaniu do tego samego okresu w 2024 roku, a produkcja z
węgla była wyższa o 15%.

W Austrii, gdzie elektrownie wodne odpowiadają za ponad 60% produkcji
energii elektrycznej, produkcja energii z gazu skoczyła o 75% w okresie od
stycznia do marca w porównaniu z tymi samymi miesiącami 2024 roku, gdy
przedsiębiorstwa próbowały zrównoważyć system w obliczu spadku
hydroenergii. Produkcja z paliw kopalnych wzrosła również w Niemczech,
Francji i Włoszech – częściowo w odpowiedzi na zmniejszoną podaż energii wodnej.

CZY SŁOŃCE POMOŻE?

Produkcja energii z europejskich farm słonecznych zmierza ku rekordowym
poziomom w 2025 roku i będzie w stanie przynajmniej częściowo
zrekompensować braki z innych źródeł. Jednak ponieważ energia słoneczna
jest dostępna tylko, gdy świeci słońce, farmy fotowoltaiczne nie są w stanie
całkowicie zastąpić utraconej energii wodnej. Co więcej, przedsiębiorstwa
energetyczne, które wcześniej mogły uruchamiać elektrownie wodne w
momentach szczytowego zapotrzebowania, mogą teraz częściej polegać na
paliwach kopalnych niż na słońcu, zwłaszcza w okresach najmniejszej
produkcji słonecznej.

Z drugiej strony, w całej Europie przybywa instalacji magazynowania energii w
bateriach, co umożliwi przedsiębiorstwom przechowywanie nadwyżek energii
słonecznej i wykorzystywanie jej w późniejszym czasie. Systemy te mogą
również ograniczyć konieczność korzystania z elektrowni opalanych paliwami
kopalnymi oraz pomóc w ograniczeniu wzrostu emisji sektora
energetycznego. Jednak przy ograniczonej produkcji zarówno z wiatru, jak i z
hydroenergii w tym roku, europejskie przedsiębiorstwa energetyczne
prawdopodobnie będą dalej polegać na paliwach kopalnych, by uzupełniać
braki w czystej energii, co przełoży się na ogólny wzrost produkcji z paliw
kopalnych w porównaniu z 2024 rokiem.

Opinie zawarte w artykule są prywatnymi opiniami autora, analityka rynku w Reuters.