Wydajność ultradźwiękowego czyszczenia w naprawie zegarów.

Myjka ultradźwiękowa firmy L&R  ma pojemność 3,5 litra (0,85 galonu amerykańskiego). Źródło zdjęcia: https://antiquevintageclock.com/2024/03/12/how-to-use-an-ultrasonic-cleaner-for-clock-repair/ 

Czym jest czyszczarka ultradźwiękowa? 

Czyszczarka ultradźwiękowa zazwyczaj przypomina prostokątny zbiornik wykonany ze stali nierdzewnej. Posiada otwieraną lub wymienną pokrywę umożliwiającą łatwy dostęp do wnętrza. Wewnątrz zbiornika znajdują się przetworniki zamontowane na dnie lub bokach, które emitują fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości. 

Zbiornik zawiera również elementy sterujące, takie jak stopery i ustawienia temperatury, regulujące proces czyszczenia. Dodatkowo, może być w nim zawór spustowy lub kranik umożliwiający wygodne usuwanie zużytego roztworu czyszczącego. W zależności od modelu, czyszczarki ultradźwiękowe mogą mieć różne rozmiary, począwszy od małych mieszczących się na blacie stołu, aż po duże maszyny przemysłowe. 

Czyszczarka ultradźwiękowa służy do czyszczenia szerokiej gamy przedmiotów. Wysokociśnieniowe fale dźwiękowe tworzą pęcherzyki kawitacyjne w cieczy, generując intensywne wstrząsy. Te mini wybuchy wywierają znaczne siły na zanieczyszczenia przylegające do różnych podłoży, takich jak metale, tworzywa sztuczne, szkło, guma i ceramika. Ten proces jest w stanie przenikać otwory, pęknięcia i zagłębienia, co prowadzi do niezwykle szybkich i efektywnych wyników czyszczenia. Jest idealny do czyszczenia części zegarowych. Pewien znawca zegarów kiedyś powiedział: „Poczekaj, aż zobaczysz, jak czyste są kołnierzyki po czyszczeniu”. 

Czyszczenie części mechanizmu zegarowego przed ponownym montażem jest kluczowe z kilku powodów: 

Usuwanie brudu i zanieczyszczeń: Z biegiem czasu kurz, brud i inne zanieczyszczenia mogą gromadzić się na różnych elementach mechanizmu zegarowego. Czyszczenie pomaga usunąć te cząsteczki, zapobiegając potencjalnym problemom i zapewniając płynne działanie. 

Zapobieganie zużyciu i uszkodzeniom: Brud i sadza mogą działać jak papier ścierny, prowadząc do zwiększonego tarcia pomiędzy ruchomymi częściami. To tarcie z czasem może powodować zużycie i uszkodzenia elementów. Czyszczenie zapewnia, że części są wolne od ciernych cząstek, zachowując ich trwałość. 

Optymalizacja wydajności: Czysty mechanizm działa bardziej wydajnie. Usuwanie wszelkich osadów, które mogą utrudniać swobodne poruszanie się kół, sprężyn i innych elementów, pozwala zegarowi działać optymalnie, zachowując dokładność wskazań czasu. 

Identyfikacja problemów: Czyszczenie daje możliwość dokładnego zbadania każdej części. To dokładne badanie może ujawnić wszelkie objawy zużycia, uszkodzeń lub nieprawidłowego ustawienia, które mogą nie być widoczne, gdy części są brudne. Identyfikacja problemów z wyprzedzeniem pozwala na terminowe naprawy, zapobiegając potencjalnym problemom w przyszłości. 

Nasmarowanie: Czyszczenie często towarzyszy aplikacja świeżego smaru na kluczowe elementy. Smarowanie zmniejsza tarcie między ruchomymi częściami, minimalizując zużycie i zapewniając płynniejsze działanie. Ten krok jest istotny dla utrzymania zdrowia mechanizmu. 

Myjka ultradźwiękowa firmy Harbor Freight. Źródło zdjęcia: https://antiquevintageclock.com/2024/03/12/how-to-use-an-ultrasonic-cleaner-for-clock-repair/ 

Choć możliwe jest ręczne czyszczenie części mechanizmu zegarowego, czyszczarka ultradźwiękowa oferuje bardziej precyzyjny i dokładny proces czyszczenia. 

Poniżej przedstawiam moje podejście do korzystania z czyszczarki ultradźwiękowej podczas serwisowania zegarów. 

Używanie czyszczarki ultradźwiękowej 

Do głównego zbiornika czyszczarki wlewam wcześniej przygotowaną mieszankę jedna szósta Deox 007 pięć szóstych wody. Deox 007 to biodegradowalny środek oksydacyjny i odtłuszczający, który polecam do czyszczenia części zegarowych. Gdy mieszanka jest w temperaturze pokojowej, pozostawiam ją w maszynie ultradźwiękowej przez około 10 minut i używam wbudowanego ultradźwiękowego podgrzewacza do podgrzania mieszanki. Użycie gorącej wody przyspiesza proces czyszczenia, ale ważne jest, aby nie było zbyt gorąco, ponieważ może to uszkodzić lakierowane części. 

Podczas czyszczenia wiele razy wielu części, sprawdzam temperaturę wody, aby upewnić się, że nie jest zbyt gorąca. W razie potrzeby po prostu wyłączam podgrzewacz, nie zakłócając działania czyszczarki ultradźwiękowej. 

Płyty ruchome oczyszczone w myjce ultradźwiękowej. Źródło zdjęcia: https://antiquevintageclock.com/2024/03/12/how-to-use-an-ultrasonic-cleaner-for-clock-repair/ 

Do wstępnego czyszczenia mocno zabrudzonych mechanizmów zegarowych zalecam użycie mydła odtłuszczającego i wody. 

Zazwyczaj 15-20 minut w czyszczarce ultradźwiękowej wystarcza, jednak czas może się różnić w zależności od mocy maszyny. 

Pojemnik sitowy lub kosz mogą nie być dołączone do twojej czyszczarki ultradźwiękowej. W przypadku mojej czyszczarki L&R, kosz sitowy był opcjonalnym akcesorium. 

Uporządkuj wszystkie elementy w koszu lub koszyku przed umieszczeniem ich w czyszczarce ultradźwiękowej. Upewnij się, że części nie dotykają się nawzajem, a jeśli kosz nie zapewnia wystarczająco dużo miejsca, rozważ przeprowadzenie dodatkowej sesji czyszczenia. 

Po zakończeniu cyklu w czyszczarce ultradźwiękowej sprawdzam, czy konieczny jest kolejny cykl. Jeśli nie, zanurzam każdą część w ciepłej wodzie, aby potwierdzić usunięcie pozostałości po odtłuszczaczu. 

Suszenie jest kluczowe, aby zapobiec korozji części stalowych. Po ciepłej kąpieli układam wszystkie części na chłonnym ręczniku papierowym i dokładnie osuszam każdą z nich. Do usuwania wilgoci na przykład z kołnierzyków używam suszarki do włosów lub pozostałego ciepła z piekarnika (w dni, gdy moja żona piecze chleb). 

Po zakończeniu procesu suszenia części zegara wracam do czyszczarki ultradźwiękowej. Opróżniam roztwór czyszczący z urządzenia i przystępuję do czyszczenia samej czyszczarki ultradźwiękowej używając zużytych ręczników papierowych z fazy suszenia. Następnie przechowuję mieszankę czyszczącą w starym pojemniku po occie. Po każdym użyciu oceniam, czy mam zachować czy wyrzucić mieszankę, jeśli jest zbyt mętna i ciemna wyrzucam. Można ją usunąć w sposób przyjazny dla środowiska. 

Ostrzeżenie dla osób używających podgrzewacza: jeśli urządzenie ma wyraźny przełącznik do podgrzewania, istnieje ryzyko pozostawienia go włączonego, gdy urządzenie jest podłączone do prądu i nie ma w zbiorniku roztworu. Grozi to potencjalnym uszkodzeniem grzałki. Wyłącz urządzenie, jeśli nie jest w użyciu. 

Inne zastosowania czyszczarki ultradźwiękowej poza naprawą zegarów 

Poza czyszczeniem części zegarowych, czyszczarki ultradźwiękowe mają różnorodne zastosowania w różnych branżach i zadaniach. Niektóre powszechne zastosowania obejmują czyszczenie biżuterii, narzędzi dentystycznych i medycznych, części samochodowych, optycznych i okularów, części broni palnej, sprzętu laboratoryjnego, części metalowych i plastikowych oraz monet i przedmiotów kolekcjonerskich. 

Podsumowanie 

Czyszczenie części mechanizmu zegarowego jest fundamentalnym krokiem w procesie konserwacji i renowacji. Poprawia nie tylko natychmiastową wydajność zegara, ale także przyczynia się do jego długotrwałej trwałości i dokładności. 

Jednak istnieją wyjątki od stosowania czyszczarki ultradźwiękowej do czyszczenia części zegarowych. Środki czyszczące na bazie amoniaku mogą przyciemniać mosiądz, dlatego należy zachować ostrożność. Unikaj umieszczania wahadłowych balansów i sprężyn w czyszczarce ultradźwiękowej, ponieważ mogą zostać uszkodzone. Stare młoteczkowe mechanizmy mosiężne najlepiej czyścić ręcznie, aby uniknąć potencjalnych uszkodzeń. 

Czyszczarka ultradźwiękowa jest przydatnym urządzeniem do posiadania w warsztacie. 

Uwagi autora  

Jeśli prestiżowy model, jak czyszczarka L&R, przekracza twój budżet, na rynku dostępne są liczne alternatywy do rozważenia. Najbardziej ekonomiczną alternatywą jest używana maszyna, którą można znaleźć online, ale należy unikać tanich i słabo zasilanych czyszczarek do biżuterii, które mają małe zbiorniki. 

Cena modelu L&R Q-140 znacząco wzrosła w ciągu ostatnich pięciu lat. Kiedy kupiłem swój cztery lata temu, kosztował około 600 dolarów. Jednak zauważyłem, że teraz kosztuje powyżej 1160 dolarów, co stanowi dramatyczny wzrost. Pomimo zadowolenia z zakupu, tak wysoka cena skłoniłaby mnie do dwukrotnego zastanowienia się dzisiaj. Gdybym miał dokonać wyboru ponownie, prawdopodobnie zdecydowałbym się na tańszą czyszczarkę chińskiej produkcji i zaryzykował, że posłuży mi przez dłuższy czas.