2024-10-30 13:40:41 JPM redakcja1 K

Historia „cukierek albo psikus” i jak stał się tradycją Halloweenową

Dzieci przebrane w kostiumy i chodzące od drzwi do drzwi po łakocie to stosunkowo nowoczesna tradycja—ale jej początki sięgają Celtów, a nawet dawno zapomnianej chrześcijańskiej tradycji świątecznej.

Zdjęcie: Christopher Robbins, The Image Bank via Getty Images

Dwoje dzieci trzyma swoje koszyki podczas chodzenia na cukierek albo psikus. Ta tradycja jest podstawą święta Halloween.

Co roku 31 października, dorośli nasłuchują odgłosu pukania w drzwi przebranych dzieci, z wyciągniętymi ramionami i torbami na cukierki. W dzisiejszych czasach, cukierek albo psikus stał się niemal świętą tradycją Halloweenową w Stanach Zjednoczonych.

Mimo to, historycy twierdzą, że początki dzieci błagających sąsiadów o jedzenie mogą datować aż do czasów starożytnych celtyckich świąt albo nawet do dawno zapomnianej chrześcijańskiej tradycji. Z kolei sam termin sięga lat 1920, kiedy psikusy Halloweenowe niegdyś doprowadzały do szału całe miasta. Oto jak cukierek albo psikus ewoluowało.

Pochodzenie Halloween

Początki Halloween sięgają ponad 2000 lat do Samhain, celtyckiego Nowego Roku, który przypadał na 1 listopada. Demony, wróżki i duchy zmarłych miały chodzić po Ziemi w noc przed, kiedy powłoka między światami żywych i zmarłych była cienka.

Zdjęcie: Chris Ison, PA Images via Getty Images

Druidzi odprawiają Samhain czy też ceremonię błogosławieństwa w stylu Haloween w Stonehenge w Wiltshire, Anglia.

Celtowie rozpalali ogniska i ustawiali podarunki jedzenia, mając nadzieję na zdobycie przychylności duchów tych, którzy polegli w poprzednim roku. Przebierali się także tak, aby duchy zmarłych ich nie rozpoznały.

Samhain przekształcił się później w VII wieku w Dzień Wszystkich Świętych lub Dzień Wszystkich Świętych, gdy chrześcijańscy przywódcy dokooptowali pogańskie święta. Jednak poprzednia noc nadal była obchodzona z ogniskami, kostiumami i paradami pod nową nazwą Wigilia Wszystkich Świętych - później „Halloween”.

Europejscy imigranci przywieźli Halloween do Stanów Zjednoczonych, a święto stało się popularne w XIX wieku, kiedy to nastąpiła eksplozja imigracji irlandzko-amerykańskiej. Ich ludowe zwyczaje i wierzenia połączyły się z istniejącymi tradycjami rolniczymi, co oznaczało, że Halloween zanurzyło się w okultyzmie, ale pozostało zakorzenione w jesiennych zbiorach. Z biegiem lat święto stało się czasem, w którym dzieci przebierały się za duchy, których niegdyś bali się ich przodkowie.

Zdjęcie: L. Cranson via Transcendental Graphics/Getty

Stara fotografia gabinetowa przedstawia młodą kobietę i pięciu chłopców w pełnym kostiumie na Halloween w Lexington w Oklahomie, około 1890 roku.

Jak „cukierek albo psikus” stało się tradycją

Ale w jaki sposób te celtyckie tradycje ewoluowały w jedną z tych, w których dzieci chodzą w kostiumach dla zabawy i cukierków - a nie dla bezpieczeństwa przed duchami?

Zgodnie z piątym wydaniem Holiday Symbols and Customs, już w XVI wieku w Anglii istniał zwyczaj żebrania przez biednych w Dzień Zaduszny, a dzieci ostatecznie przejęły ten zwyczaj. W tamtych czasach popularne było dawanie dzieciom ciastek z krzyżami na wierzchu, zwanych „ciastkami dusz”, w zamian za modlitwy w ich imieniu.

Lisa Morton, autorka książki Trick or Treat: A History of Halloween, prześledziła jedną z najwcześniejszych wzmianek o typowych obchodach Halloween do listu królowej Wiktorii o spędzeniu Halloween przy ognisku w Szkocji w 1869 roku.

„Po okrążeniu zamku” - czytamy w liście – „pozostałe pochodnie zostały rzucone na stos w południowo-zachodnim rogu, tworząc w ten sposób duże ognisko, które zostało szybko powiększone o inne materiały palne, aż utworzyło płonącą masę o ogromnych rozmiarach, wokół której tańczono z zapałem”.

Morton pisze, że ludzie z amerykańskiej klasy średniej często chcieli naśladować swoich brytyjskich kuzynów, co wyjaśniałoby krótką historię wydrukowaną w 1870 roku, która przedstawiała Halloween jako angielskie święto obchodzone przez dzieci z wróżbami i grami, aby wygrać smakołyki.

Morton pisze jednak, że możliwe jest, że trick-or-treating może być nowszą tradycją, która, co zaskakujące, mogła zostać zainspirowana Bożym Narodzeniem.

Popularny w XVIII i XIX wieku zwyczaj bożonarodzeniowy zwany belsnickling we wschodnich regionach Stanów Zjednoczonych i Kanady był podobny do trick-or-treating: Grupy przebranych uczestników chodziły od domu do domu i wykonywały drobne sztuczki w zamian za jedzenie i picie. Niektórzy belsnicklers nawet celowo straszyli małe dzieci w domach, zanim zapytali, czy były wystarczająco dobre, aby zasłużyć na poczęstunek. Inne wczesne opisy mówią, że osoby rozdające smakołyki musiały odgadnąć tożsamość przebranych biesiadników, dając jedzenie każdemu, kogo nie mogli zidentyfikować.

W XIX wieku „sztuczki” - takie jak grzechotanie oknami i zamykanie drzwi- często wyglądały tak, jakby wyczarowały je siły nadprzyrodzone. Niektórzy ludzie oferowali cukierki jako sposób na ochronę swoich domów przed żartownisiami, którzy mogli siać spustoszenie, demontując sprzęt rolniczy i składając go ponownie na dachu. Na początku XX wieku niektórzy właściciele nieruchomości zaczęli nawet walczyć, a prawodawcy zachęcali społeczności do trzymania dzieci w ryzach poprzez zdrową zabawę.

Te psoty prawdopodobnie dały początek wyrażeniu „cukierek albo psikus”. Barry Popik, etymolog, prześledził najwcześniejsze użycie tego wyrażenia w związku z Halloween w artykule prasowym z 1927 roku w Albercie, w którym donoszono o żartownisiach domagających się „cukierek albo psikus” w domach.

Jak trick-or-treating stał się popularny

Zabawa „cukierek albo psikus” stała się powszechna w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej, kiedy skończyły się racje żywnościowe, a słodycze znów stały się łatwo dostępne. Szybki rozwój podmiejskich dzielnic, w których dzieci mogły łatwiej niż kiedykolwiek podróżować od domu do domu, również przyczynił się do wzrostu popularności tej tradycji.

W latach 50. ubiegłego wieku, wizerunek Halloween i merchandising zaczęły odzwierciedlać tę popularność, a święto stało się bardziej konsumpcyjne. Kostiumy przeszły od prostych, domowych strojów naśladujących duchy i piratów do masowo produkowanych kostiumów ukochanych postaci telewizyjnych i filmowych.

Wraz ze wzrostem popularności cukierek albo psikus, dorosłym znacznie łatwiej było rozdawać indywidualnie zapakowane cukierki niż jabłka, orzechy i domowe smakołyki. Cukierki po raz pierwszy pojawiły się w 1800 roku na amerykańskich imprezach Halloween jako taffy, które dzieci mogły ciągnąć, a teraz cukierki stały się „smakołykiem”.

W połowie XX wieku dawne sztuczki na Halloween prawie zniknęły. Dzieci po prostu chciały cukierków, a właściciele domów z włączonymi światłami dawali im je. Ci, którzy woleli całkowicie uniknąć dawania cukierków, wyłączali światła.

Ale nawet gdy Halloween stało się zdrową rodzinną aktywnością, w latach 60 pojawiły się miejskie mity, które wzbudziły obawy o to, czy przyjmowanie słodyczy od nieznajomych jest naprawdę bezpieczne dla dzieci. Trudno jest prześledzić pochodzenie miejskich mitów, takich jak żyletki w jabłkach lub cukierki z narkotykami – choć w 1964 roku nowojorska gospodyni domowa trafiła na pierwsze strony gazet po tym, jak uznała niektórych przebierańców za zbyt starych i wręczyła im paczki z psimi ciasteczkami, trującą przynętą na mrówki i wełną stalową.

Incydent ten dał początek programom edukacyjnym nakazującym dzieciom wyrzucanie nieopakowanych smakołyków i przejście na komercyjne zapakowane cukierki, co przyniosło przypadkową wygraną producentom słodyczy.

Halloweenowy boom na słodycze

Od czasu pojawienia się zabawy w cukierek albo psikus po II wojnie światowej, czekolada królowała jako najpopularniejszy słodycz do rozdawania. Do 2009 roku Halloween stało się najpopularniejszym świętem w USA pod względem sprzedaży czekolady, a liczba ta wciąż rośnie.

Dzień ten stał się drugim co do wielkości świętem komercyjnym w kraju, a w tym roku, według National Retail Federation, Amerykanie wydadzą około 3 miliardów dolarów na słodycze z okazji Halloween. Znaczna część tych pieniędzy wydawana jest na cukierki Reese's Peanut Butter Cups, które według krajowego dystrybutora Candy Store są najbardziej uwielbianymi cukierkami na Halloween w Ameryce.

Cukierki kukurydziane, po raz pierwszy wyprodukowane w 1880 roku, również pozostają klasykiem - mimo że konsekwentnie plasują się w czołówce najmniej ulubionych amerykańskich słodyczy na Halloween. Według National Confectioners Association, każdego roku produkuje się około 35 milionów funtów pomarańczowych, żółtych i białych cukierków w kształcie stożków, z których większość sprzedawana jest na Halloween.

Dział: Świat

Autor:
Emily Martin | Tłumaczenie: Bartłomiej Kapuściński - praktykant fundacji: https://fundacjaglosmlodych.org/praktyki/

Źródło:
https://www.nationalgeographic.com/culture/article/the-history-of-trick-or-treating-and-how-it-became-a-halloween-tradition

Udostępnij
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy.
Wymagane zalogowanie

Musisz być zalogowany, aby wstawić komentarz

Zaloguj się

INNE WIADOMOŚCI


NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE