Oto najrzadszy paszport na świecie

Flaga zakonu 

To także suwerenny naród, posiadający status Obserwatora Wojskowego Organizacji Stanów Zjednoczonych i własną konstytucję, ale – co niezwykłe – pozbawiony ziemi. Wydaje tablice rejestracyjne samochodów – nie mając dróg, po których można by nimi jeździć – oraz własne znaczki, walutę i paszporty.

Rycerze powstali jako zakon rycerski w Jerozolimie około 1099 roku i zostali podarowani archipelagowi maltańskiemu w 1530 roku przez króla Hiszpanii. Napoleon Bonaparte zmusił Rycerzy do opuszczenia Malty podczas francuskiej inwazji w 1798 roku i obecnie główna siedziba Zakonu mieści się w Rzymie. Daniel de Petri Testaferrata, przewodniczący Zakonu z Malty, mówi CNN, że na archipelagu maltańskim żyje zaledwie około 100 z 13 500 rycerzy, dam i kapelanów rozproszonych obecnie po całym świecie.

Pierwsze paszporty zostały wydane przez Zakon Maltański w XIV wieku, kiedy jego dyplomaci podróżowali do innych państw z dokumentami potwierdzającymi ich role ambasadorów. Po II wojnie światowej użycie paszportu dyplomatycznego nabrało cech paszportów używanych w innych krajach. Obecnie w obiegu znajduje się zaledwie około 500 paszportów dyplomatycznych, co czyni go najrzadszym paszportem na świecie.

Bardzo ekskluzywny dokument 

Karmazynowy paszport Zakonu (być może ukłon w stronę krwi Chrystusa) jest zarezerwowany dla członków Rady Suwerennej i przywódców misji dyplomatycznych oraz ich rodzin. Jest ozdobiony złotym napisem z francuską nazwą organizacji „Ordre Souverain Militaire de Malte” oraz herbem. 

Bastionowy Fort St. Angelo położony w centrum Wielkiego Portu na Malcie. Zdjęcie: Robertharding/Alamy Stock Photo

„Zakon przyznaje członkom rządu paszporty na okres ich mandatu” – mówi de Petri Testaferrata. Paszporty wielkich mistrzów są ważne najdłużej, gdyż są wybierani na 10 lat, mogą służyć przez dwie kadencje i muszą przejść na emeryturę do 85. roku życia. Pozostałe paszporty są ważne przez cztery lata i są używane wyłącznie w misjach dyplomatycznych. Paszporty mają 44 strony ze znakiem wodnym z krzyżem maltańskim, bez innych fanfarów – ani zdjęć i cytatów.

Eugenio Ajroldi di Robbiate, były dyrektor ds. komunikacji Zakonu, mówi CNN, że zabawne może być obserwowanie reakcji celników na widok paszportu. „Prawdopodobnie nigdy wcześniej żadnego nie widzieli. „Pewnego razu, gdy przybyłem na lotnisko w Bangkoku, tłum pracowników kontroli paszportowej chciał zobaczyć mój rzadki paszport i zrobić sobie z nim selfie” – mówi Ajroldi di Robbiate.

Według De Petri Testaferrata dwie trzecie członków strefy Schengen uznaje paszport dyplomatyczny, a Zakon blisko współpracuje z wieloma krajami nieposiadającymi formalnych stosunków dyplomatycznych, takimi jak Francja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.

„Zapewniamy szybką pomoc medyczną i humanitarną ofiarom konfliktów lub klęsk żywiołowych. Prowadzimy szpitale, korpusy medyczne, centra medyczne, domy dla osób starszych i niepełnosprawnych, jadłodajnie dla ubogich i punkty pierwszej pomocy” – wyjaśnia de Petri Testaferrata.

Na tropie rycerzy na Malcie

Pałac Wielkiego Mistrza znajduje się na Placu Świętego Jerzego w samym sercu Valletty. Zdjęcie: John Kellerman/Alamy Stock Photo 

Chociaż jest mało prawdopodobne, że podczas wizyty na Malcie spotkasz Rycerza, na Wyspach Maltańskich jest wiele miejsc, w których można dowiedzieć się o walkach i losach sławnego Zakonu.

Jedną z pierwszych rzeczy, które zauważysz po przybyciu na główną wyspę, jest ogromny, miodowy Fort St. Angelo wystający z lazurowych wód Wielkiego Portu. Imponujący średniowieczny bastion był niegdyś siedzibą Zakonu i jest jedyną zachowaną budowlą na wyspie, która nadal częściowo należy do Rycerzy.

De Petri Testaferrata mówi CNN, że kaplica poświęcona św. Annie w górnej części fortu nadal jest pod opieką Zakonu. Możesz zwiedzić tę część fortu, aby zobaczyć, gdzie Wielki Mistrz de Valette codziennie modlił się o wybawienie od najeźdźców osmańskich podczas Wielkiego Oblężenia w 1565 roku.

Wewnątrz starożytnych murów bastionowych Mdiny, średniowiecznej stolicy Malty, wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, możesz dowiedzieć się więcej o Zakonie podczas pokazu audiowizualnego 3D „Rycerze Maltańscy”. Znajduje się w Casa Magazzini, gdzie Rycerze niegdyś przechowywali amunicję i opowiada historię Rycerzy na Malcie, w tym moment, w którym zostali podarowani archipelagowi w 1530 roku przez króla Hiszpanii.

W stolicy Valletcie możesz kontynuować szlak rycerski w Bibliotece Narodowej Malty, gdzie znajduje się Pie Postulatio Voluntatis, pergamin, którego papież Paschał II użył w 1113 roku do przyznania Zakonowi suwerenności.

„Zbiory biblioteki składają się z oryginalnych dokumentów i rękopisów Zakonu” – mówi Dane Munro, przewodnik wycieczek i historyk specjalizujący się w historii Zakonu.

Po bibliotece możesz udać się na drugą stronę ulicy do Pałacu Wielkiego Mistrza, który niegdyś gościł Rycerzy. Sala Tronowa była używana przez Rycerzy jako Sala Rady Najwyższej i została ozdobiona starożytnymi freskami przedstawiającymi Wielkie Oblężenie. Nie przegap portretów Wielkich Mistrzów w Sali Ambasadorów.

Czasy Caravaggia jako rycerza 

Jak wszyscy dobrzy, rycerscy dżentelmeni, Rycerze kochali dzieła sztuki, co wywoływało kontrowersje. Znany włoski malarz Michelangelo Merisi da Caravaggio przybył na Maltę w 1607 roku po zabiciu mężczyzny w pojedynku i ucieczce z Rzymu. Zakon uczynił go rycerzem i został nadwornym malarzem. Krótko po tym, jak Caravaggio pokazał się, był bardziej awanturnikiem niż dżentelmenem i Rycerze wyrzucili go z Zakonu.

Odwiedzając Konkatedrę św. Jana, zaledwie kilka przecznic od Pałacu Wielkiego Mistrza, zwróć uwagę na „Ścięcie św. Jana”, które jest największym i jedynym znanym sygnowanym dziełem Caravaggia.

Połącz wycieczkę do Mdiny z wizytą na pokazie audiowizualnym 3D „Rycerze Maltańscy”. Zdjęcie: Finnbarr Webster/Getty Images 

Według Munro, kilka przecznic dalej znajduje się Casa Rocca Piccola rodziny de Piro, która była blisko związana z Zakonem. Możesz wybrać się na wycieczkę po okazałym domu, w którym mieszka markiz Nicholas de Piro, kanclerz Maltańskiego Stowarzyszenia Zakonu. Jego dom to kapsuła czasu XVI-wiecznej barokowej elegancji.

Można także zatrzymać się w pałacu, który należał do rycerzy. Rosselli AX Privilege to hotel butikowy mieszczący się w XVII-wiecznym domu Rycerza Maltańskiego Don Pietro Rosselliego i położony w centrum Valletty, co czyni go idealną bazą wypadową do wycieczek po Malcie i poznawania historii Rycerzy.

Jeśli będziesz miał szczęście i zauważysz jednego z nielicznych Rycerzy na archipelagu, być może uda Ci się go rozpoznać po tradycyjnych szatach noszonych wyłącznie podczas ceremonii religijnych. Czarna tunika z białymi mankietami ozdobiona jest ośmioramiennym krzyżem maltańskim. Dodatkowa ozdoba na szyi przedstawia stopień kawalerski w Zakonie Maltańskim.

Korekta: we wcześniejszej wersji tej historii błędnie przypisano cytat Eugenio Ajroldiego di Robbiate.