Posthumanizm, czyli nowy sposób na bycie w świecie

Ilustracja: Pixabay

Sama nazwa posthumanizm wywodzi się z chęci przekroczenia tego, co ludzkie, ale i ukazanie nowej idei człowieka. Przez długi czas bowiem funkcjonowało myślenie o Człowieku jako istocie wyższej, wyróżnionej czy specjalnej, która dominuje nad innymi bytami. Nowa koncepcja przekracza to kartezjańskie myślenie kładąc nacisk na równość wszystkich istot budujących naszą planetę. Stanowi to tym samym odrzucenie myślenia o Człowieku jako wybrańcu, który samotnie funkcjonuje w podporządkowanym mu świecie.

Posthumanizm tym samym zwraca uwagę na złożoność otaczającego nas świata. Kładąc nacisk na system wzajemnych powiązań tworzy obraz harmonijnej całości, gdzie każdy byt (zarówno ożywiony, jak i nieożywiony) stanowi istotny element budulcowy. Sam człowiek ukazany zostaje jako istota złożona z czegoś więcej niż dotychczas jest ujmowane – zwraca się bowiem uwagę na wszelkie bakterie i inne elementy, które odrębne od człowieka, równocześnie są nim samym. Złożone systemy flory bakteryjnej, która umożliwia nam funkcjonowanie staje się początkiem rozważań nad spójnością samej definicji człowieka, a także stanowi szerokie pole rozważać nad złożonością oraz niesamowitością świata.

Tym, co niewątpliwie zaskakuje w myśli posthumanistycznej to włącznie w rozważania materii nieożywionej, takiej jak chociażby kamienie czy skały. Pozorna wieczność i bezruch tych elementów okazuje się złudny, jeśli na chwilę porzuci się antropologiczną perspektywę.  Minerały okazują się ruchome i zmienne w perspektywie czasu nieznanej człowiekowi. Ich transformacje widoczne są dopiero w momencie, gdy spojrzymy na nie z odległości tysięcy lat - okazują się wtedy tak bliskie znanemu nam ruchowi, że grzechem wydaje się przypisywanie im stałości.

Również rośliny stanowią żywe zainteresowanie posthumanistycznej myśli, ich „bezosobowe” życie, naznaczone widocznymi dla człowieka przemianami, stanowi element fascynacji i zachwytu. Zdolność odnajdywania światła, rozpoznawanie innych roślin czy elementów zasłaniających im światło lub stojących im na drodze w rozkwicie oraz wiele innych aspektów ich sekretnego życia pozwala spojrzeć na nie z nowej perspektywy.

Podsumowując, posthumanizm jest nurtem, który ukazuje niesamowitość świata, wskazując na harmonię i równowagę wszystkich budujących go elementów. Jest to myśl jeszcze nowa oraz egzotyczna dla polskich myślicieli, jednak jej dojrzałość niewątpliwie przebije mur dysta