Superstara Japonia ma teraz ponad 9 milionów wolnych domów. I to jest problem

Chwasty i pnącza rosną wokół opuszczonego domu w Okumie, Japonia 9 marca 2023, przed uroczystościami z okazji 10. rocznicy trzęsienia ziemi Tohoku w 2011 roku. Źródło: Yuichi Yamazaki/Getty Images

Opuszczone domy znane są w Japonii jako „akiya” termin, który zwykle odnosi się do opuszczonych domów mieszkalnych ukrytych na obszarach wiejskich. Jednak coraz więcej „akiya” pojawia się w dużych miastach, takich jak Tokio i Kioto, co stanowi problem dla rządu, który już boryka się ze starzejącą populacją i alarmującym spadkiem liczby dzieci rodzących się każdego roku. „Jest to symptom spadku populacji Japonii”, powiedział Jeffrey Hall, wykładowca na Uniwersytecie Nauk Międzynarodowych Kanda w Chiba. „Tak naprawdę nie jest to problem w budowaniu zbyt wielu domów”, ale „problem braku wystarczającej liczby ludzi”, powiedział. Według danych opracowanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji Japonii, 14% wszystkich nieruchomości mieszkalnych jest pusta. 

Liczba ta obejmuje drugie domy i te pozostawione wolne z innych powodów, w tym nieruchomości tymczasowo opuszczone, gdy ich właściciele pracują za granicą.Eksperci CNN twierdzą, że nie wszystkie z nich popadają w ruinę, jak tradycyjne „akiya”, których rosnąca liczba stwarza szereg innych problemów dla rządu i społeczności. Obejmują one tłumienie prób odmłodzenia niszczejących miast, stając się potencjalnym zagrożeniem z powodu braku konserwacji i zwiększając ryzyko dla ratowników w czasie katastrofy w kraju podatnym na trzęsienia ziemi i tsunami. 

Problem zbyt wielu domów: 

„Akiya” są często przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jednak wraz ze spadającym wskaźnikiem dzietności w Japonii, wiele z nich pozostaje bez spadkobierców lub jest dziedziczonych przez młodsze pokolenia, które przeniosły się do miast i nie widzą żadnej wartości w powrocie na obszary wiejskie, powiedzieli eksperci CNN. Niektóre domy pozostają również w administracyjnym zawieszeniu, ponieważ władze lokalne nie wiedzą, kim są ich właściciele z powodu słabego prowadzenia dokumentacji. Utrudnia to rządowi odmłodzenie szybko starzejących się ludności wiejskich, utrudniając starania mające na celu przyciągnięcie młodszych ludzi zainteresowanych alternatywnym stylem życia lub inwestorów szukających dobrych okazji. Zgodnie z japońską polityką podatkową, niektórzy właściciele często uważają, że taniej jest zachować dom niż wyburzenie go w celu przebudowy. A nawet jeśli właściciele chcą sprzedać, mogą mieć trudności ze znalezieniem nabywców, powiedział Hall z Uniwersytetu Kanda. „Wiele z tych domów jest odciętych od dostępu do transportu publicznego, opieki zdrowotnej, a nawet sklepów”, - powiedział. 

Zarośnięta roślinność otacza pusty dom w dzielnicy Yato w mieście Yokosuka, prefektura Kanagawa, Japonia, 21 sierpnia 2013. Źródło: Akio Kon/Bloomberg/Getty Images. 

Popularne filmy pokazujące ludzi (głównie obcokrajowców) kupujących tanie japońskie domy i przekształcających je w stylowe pensjonaty i kawiarnie zyskały w ostatnich latach wielu zwolenników w mediach społecznościowych, ale Hall ostrzegł, że nie jest to tak łatwe, jak się wydaje. „Prawda jest taka, że większość z tych domów nie zostanie sprzedana obcokrajowcom, a ilość pracy administracyjnej i zasady, które za tym stoją, nie są łatwe dla kogoś, kto nie mówi oraz czyta po japońsku”, - powiedział. „Nie będą w stanie kupić tych domów za niską cenę”. 

Za mało ludzi: 

Populacja Japonii spada od kilku lat, podczas ostatniego liczenia w 2022 roku populacja zmniejszyła się o ponad 800 tyś. od poprzedniego roku, do 125,4 milionów. Według oficjalnych danych w 2023 roku liczba nowych urodzeń spadła ósmy rok z rzędu, osiągając rekordowo niski poziom. Wskaźnik urodzeń w Japonii od lat oscyluje wokół 1,3% daleko od 2,1% potrzebnych do utrzymania stabilnej populacji, a w zeszłym tygodniu Japońskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji podało, że liczba dzieci w wieku poniżej 15 lat spadła po raz 43. z rzędu do rekordowo niskiego poziomu około 14 milionów, według stanu na 1 kwietnia, 2024. 

Częściowo zawalony opusczony drewniany dom w Tambasasayama, Japonia, 5 kwietnia 2023 r. Źródło: Buddhika Weerasinghe/Getty Images. 

Więc, oznacza to, że problem zbyt dużej ilości domów i zbyt małej populacji będzie się dalej utrzymywał, przez jakiś czas. Yuki Akiyama, profesor z wydziału architektury i projektowania urbanistycznego na Uniwersytecie Miejskim w Tokio, powiedział, że wolne domy były w przeszłości przyczyną problemów, na przykład po trzęsieniu ziemi o magnitudzie 7,5 stopnia, które nawiedziło półwysep Noto w centralnej prefekturze Ishikawa w styczniu. Powiedział, że obszar, w którym uderzyło trzęsienie ziemi, był pełen „akiya” , które stanowiły zarówno zagrożenie dla mieszkańców podczas katastrofy, jak i wyzwaniem dla odbudowy po trzęsieniu ziemi. „Kiedy dochodzi do trzęsienia ziemi lub tsunami, istnieje możliwość, że puste domy zablokują drogi ewakuacyjne, ponieważ ulegną zniszczeniu", powiedział. Po trzęsieniu ziemi władze miały trudności z podjęciem decyzji, które uszkodzone nieruchomości mogą posprzątać z powodu niejasnej własności, co stanowiło „przeszkodę w odbudowie” , mówił Akiyama. Profesor powiedział, że na innych obszarach wiejskich z dużym skupiskiem pustych domów, „akiya” zahamowały plany rozbudowy.  

Powiedział, że jeśli te nieruchomości pozostaną nietknięte, „wartość tego obszaru spadnie, ponieważ jest to miejsce, w którym nie można go odpowiednio kupić i sprzedać oraz go zagospodarować na dużą skalę”. „Ludzie pomyślą, że to miejsce nie ma żadnej wartości, a ceny nieruchomości na całym obszarze będą stopniowo spadać”. Akiyama opracował program sztucznej inteligencji do przewidywania obszarów najbardziej narażonych na „akiya”, ale podkreślił, że problem ten nie jest do uniknięcia dla Japonii, zaobserwowano go także w Stanach Zjednoczonych i niektórych krajach w Europie. Stwierdził jednak, że historia i kultura architektoniczna Japonii sprawiają, że sytuacja jest tam szczególnie tragiczna. Domy w Japonii nie są cenione za ich długowieczność i w przeciwieństwie do Zachodu, ludzie zazwyczaj nie widzą korzyści z mieszkania w historycznych budynkach. „W Japonii im nowszy dom, tym wyższa cena jego sprzedaży”, - powiedział.