Św. Jerzy i Smok

Podczas szalejącej burzy, Święty Jerzy zabija smoka swoim oszczepem, Ascalonem. W ten sposób ratuje życie księżniczki, która jest następna w kolejce do poświęcenia bestii, by uratować swoje miasto. Jest to mit z długim rodowodem, w tradycji greckiej to opowieść o Perseuszu i Andromedzie.

Jerzy miał być rzymskim żołnierzem pochodzenia greckiego, członkiem Gwardii Pretoriańskiej cesarza Dioklecjana z III wieku, który umarł jako męczennik, prawdopodobnie w dzisiejszym palestyńskim mieście Lydda, po zmianie wiary na chrześcijaństwo. Jerzy był czczony zarówno przez bizantyjskich chrześcijan, jak i muzułmanów i nadal pozostaje bardzo ważny dla chrześcijańskich Arabów.

Mit o smoku powstał w Gruzji – jednym z wielu miejsc, gdzie Jerzy uznawany jest za świętego. Został rozpowszechniony w zachodniej Europie w XIII wieku przez Jacobusa da Varagine, arcybiskupa Genui (której patronem świętym jest również Jerzy), w jego książce Złota legenda. Ta stała się bestsellerem po przetłumaczeniu na język angielski i opublikowaniu przez Williama Caxtona w XV wieku. Wtedy Jerzy został świętym patronem Anglii, zastępując Świętego Edmunda Męczennika: w 1348 roku Edward III wybrał świętego-wojownika jako patrona Zakonu Podwiązki. Jean Froissart w swoich Kronikach opisuje, że angielscy żołnierze często wzywali Jerzego w bitwach podczas Wojny Stuletniej. Dzień Świętego Jerzego, 23 kwietnia, przetrwał czystki angielskiej reformacji, a jego znaczenie wzrosło jako tradycyjna data urodzin (i śmierci) Williama Shakespeare’a.

Święty Jerzy i Smok namalowany przez późnogotyckiego renesansowego malarza Paolo Uccello, jest prawdopodobnie najbardziej znanym dziełem o tej tematyce. Jego specyficzny styl charakteryzowała dbałość o perspektywę, którą malarz zawdzięczał wykształceniu matematycznemu. Obraz znajduje się w National Gallery.